Samvinnan - 01.03.1965, Side 22

ar ásamt veitendum okkar.
Aðrar veizlur voru í öðrum
hornum. í miðjum sal var
gosbrunnur, sem féll í tjörn í
hvítri þró, blómagarður í kring,
en glerhiminn yfir. Hér kemur
fram hin mikla ást Norðmanna
á lifandi náttúru.
Nú og tvisvar síðar fengum
við að fara um Þrándheimsbæ.
Fólksfjöldinn er álíka og í
Reykjavík, en ólíkari borgir
getur varla. Þrándheimur á sér
þúsund ára sögu, fyrst í marg-
ar aldir sem höfuðborg kon-
ungs og kirkjuvalds. Forn
erfðahefð ríkir í byggingum
sem öðru. Úthverfin eru mest
úr timbri, með hinum hlýlega,
norska sveitablæ, trjám og
blómum. Við aðalgöturnar eru
steinhús, margra hæða, en það
er eins og Norðmenn kunni
líka að gera steininn bjartan
og hlýlegan, gæða byggingarn-
ar lífrænum svip.
Reykjavík var fámennt þorp
um síðustu aldamót. Bygging-
arhefð átti hún enga. Hana
hafa íslendingar aldrei átt,
nema torfbæina, sem ekki var
lífvænt í borg. Danir höfðu
ráðið byggingu Stjórnarráðs-
hússins, Lærðaskólans og Al-
þingishússins, og allt eru
þetta lífræn hús í samræmi
við gamla tízku á Norðurlönd-
um. Síðan bættist við Safna-
húsið við Hverfisgötu í sama
stíl. Ennþá þyk'r mér það einna
fegurst húsa á íslandi. —
Byggingarnar í Þrándheimi
taka flestar hugann líkum tök-
um og það hús, þó mildari og
lífrænni, vegna hins mikla
gróðurs, sem víðast umvefur
þau. í stórverzlunum við aðal-
göturnar eru blómabekkir inni
milli vöruborðanna, blómabeð
útifyrir og stórir blómapottar
hanga uppi í ljósastaurum.
Við komum í hin dýrustu og
nýustu gestahe'mili, skóla,
samkomuhús og kirkjur í
Noregi og mörg einkaheimili.
Alls staðar var myndlist og
blómaræktarlist að sjá. Við
komum á marga dansleiki með
unga fólkinu og sáum fólk í
þjóðbúningum dansa þjóð-
dansa og syngja þjóðvísur und-
ir fiðluleik. — Öll var þessi list
þjóðleg og samræmd sögu, um-
hverfi og menningarháttum.
Vlð urðum þess allsstaðar
vör, hve heimilin voru í senn
listræn, samræmd og þjóðleg,
í borg sem sveit. Einnar hý-
býlaprýði söknuðum við þó.
Varla getur íslenzkt heimili,
þar sem ekki sést bókaskápur
eða hilla á virðulegum stað.
Bóka eða bókþekkingar urð-
um við lítið vör.
Við höfðum lítinn tíma til að
skoða merka staði í Þránd-
heimsbæ, en sáum þó hina
miklu dómkirkiu utan og inn-
an. Þetta er efalítið merkasta
bygging Norðurlanda. Bvgaing
hennar var hafin á 12. öld. og
hún er enn í smíðum. Hér er
ekki rúm til að lýsa henni eða
beim áhrifum. sem hún hef-
ur á hugann. Við erum oft orð-
laus gagnvart því. sem mest
hrífur.
f Þrændalögum starfar vold-
ugt félag að b.iónustu við
ferðamenn. Það á fiölde ef
bussum ng smábilum á vegum.
veítinga.staði. skip og báta. Það
heit’r ,Fosen“. Þr*ár bílferiur
bess annast flutninga yfir
brá^dheimsfiörð á hálftíma
fresti. en förin tekur fiömtín
mínútur. Peint, íim kvöldifi fór
bnssinn okkar á feriuna. Tvisv-
er s’ðar t^kum við bennan far-
knsf-. TTmferðin er mikil Einn
da.ginn töldum við um 30 bíla
knma af feriunni og mörg
bundruð manns. Allir eru
skvidir til að fara úr bilum sín-
um á feriimni. Þrír veit.inga-
saiir eru bar og riima um 200
manns í sæti. Ósnart er bar
atið og dmkkið. Bílbrevttu fólki
verður hressing þarna kær-
knmin.
Nú komum við í hérað norð-
an Þrándheimsfjarðar, utar-
lega, og heitir þar Rissa. Við
ókum í rökkri heim að gömlu
skólahúsi, sem hætt er að nota
á vetrum. Þar höfðum við fæði
næstu fimm daga. Piltar sváfu
bar í svefnnokum á gólfi uppi
á lofti, en konum var fenginn.
svefnstaður á ýmsum bæjum
þar í grenndinni. „Gömlu
hjónin" fengu þó að búa sam-
an á bóndabæ rétt hjá mat-
staðnum.
Þarna sváfum við í sex næt-
ur. Þetta er bóndabær. Hióuin
þar heita Andrés og Inga Foss-
n.r>e. Ekki höfðum við tal af
beim hiónum fyrr en á þriðja
degi. Þau töldu víst að við
gætum ekki rætt saman. Þegar
kom í ljós. að auðvelt var um
viðræður. buðu þau okkur í
stofur sínar. Heimilið var eins
og önnur, sem við sáum. snot-
urt og listrænt. Dóttir beirra
var við listnám í Þrándheimi.
Húsvögn virtust ríkmannleg.
Búið var aðeins sex kýr og
iafnmörg geldneyti, sem lágu
úti upoi í skógi. og svo nokk-
ur svin. En þarna virtist góð-
rr efnahagur.
Héraðið Rissa er á allbreiðu
láglendi. Lágar, skógivaxnar
he’ðabrekkur eru að bvggðinni.
Heimili okkar var við mjótt
stöðuvatn, þar sem smr féll
inn við flóð. Staðhættir eru
þarna líkir og á Klónesi. Bæ-
irnir stóðu undir brattri skóg-
arhlíð, og er víða ekki nema
steinsnar á milli íbúðarhúsa.
sem sum voru alveg falin inni
í skógarlundum. Þeir sem
þarna bjuggu, höfðu þó allir
einhvern búskap, jarðeplarækt
og ávaxtagarða, með annarri
atvinnu.
Handan við „Saltvatnið“, sem
þeir kölluðu, var mikil byggð
á hólóttu láglendi og mikili
atvinnurekstur. Eitt kvöldið
fórum við að skoða byggðina.
Þarna voru verzlanir, miólkur-
bú, sögunarmylla o. s. frv., en
þó gat varla þorp heitið. bví
alls staðar voru skógarbelti og
ræktun á mill’ íbúðarhúsa og
vinnustaða. Við skoðuðum sög-
unarmyllu. Þar var mikil siálf-
virkni. Triánum var velt á
færibönd úti og gengu sjálf-
krafa inn undir sagirnar. Eft-
ir sverleika tr.iánna fór vinnsl-
an. Úr sumu voru unnir plank-
ar og breið borð. Færiböndin
báru síðan unna viðinn út og
flokkuðu hann eft’r stærðum.
Fáir menn afköstuðu þarna
miklu verki.
í héraðinu höfðu áður ver-
ið fjórir barnaskólar. dreifðir
um sveitina, og allt heldur
fmmstætt í skólamálum eins
og við sáum. bar sem við dvöld-
”m. íbúar héraðsins eru rúm-
lega 4000. Nvlega var byggður
BÆNDUR !
VELAR — VARAHLUTIR
Eru vélarnar í lagi?- Ef svo er ekki, þarf að koma þeim í lag
sem fyrst, hvort sem það eru
★ dragar
★ FLUTNINGATÆKI
★ HEYVINNUVÉLAR
★ mjaltavélar
★JARÐÝTUR
Pantið varahlutina strax í dag, þad getur verið of seint á
morgun. Tryggið rekstraröryggi á vélunum með því
að taka ráð í tíma.
VÉLADEILD
Ármúla 3 Reykjavík, sími 38900
22 SAMVINNAN