Stúdentablaðið - 15.05.1928, Page 15

1928
STÚDENTABLAÐ
13
Hvað verður gert við
Háskólann.
Ef til vill er það að bera í bakkafullan
lækinn að gera Háskólann og stúdentaniður-
skurðinn að umtalsefni nú, eftir allt það,
sem rætt hefir verið og ritað um það mál
síðastliðinn vetur. En „Stúdentablaðið" þarf
að láta til sín heyra um þetta efni, bæði til
þess að sýna, að stúdentar sé þess vel minn-
ugir og einnig til þess að tálma misskilningi
illviljaðra manna, er kynni að láta sér
renna í hug, að þögn blaðsins væri kæruleysi
um að kenna, eða það léti sig þetta mál engu
skifta. Nokkurir stúdentar hafa ritað í lands-
biöðin um þetta efni, og blöðin, að einu
undanskildu þó, hafa yfirleitt tekið mjög
skynsamlega afstöðu og tjáð sig einlæglega
niótfallin takmörkunum stúdentafjöHdans í
Háskólanum.
Meðal þeirra frumvarpa, er lágu fyrir
síðasta þingi voru tvö, sem snertu Háskól-
ann og stúdenta að meira eða minna leyti.
Annað þeirra var þess efnis að veita mönn-
um rétt til þess að stunda íslenzk fræði við
Háskólann og taka þar meistarapróf og
doktorspróf, þó að þeir hefði ekki fengið
venjulegan skólalærdóm og tekið stúdents-
próf. Frumvarp þetta kom seint fram og
var því eigi rætt á þinginu. Skal eg ekki
fjölyrða um það hér, en á fundi í Stúdenta-
félagi Rvíkur var málið rætt, að flutnings-
mönnum þess viðstöddum, og var þeim þar
bent á ýmislegt, sem þeir mættu gjaman at-
húga, áður en þeir láta tillögur sínar kom-
ast lengra. Hitt frumvarpið var um það,
sem nefna mætti stýfing Háskólans, þ. e.
a. s. að takmarka tölu þeirra stúdenta, er
árlega mega fara í deildirnar. Komst frum-
varp þetta aldrei til umræðu á þinginu, en
hefir verið rætt í stúdentafélögunum og um
það verið talsvert mikið ritað í blöðunum. í
grein minni í Morgunbl. 27. marz síðastlið-
inn skýrði eg frá því, hvemig frumvarpið
var undir komið í upphafi og jafnframt
reyndi eg að sýna fram á, hvílík óhæfa það
væri, ef vextinum yrði kippt úr Háskólanum
á þennan hátt og honum eigi leyft að taka
þeim þroska, sem eðlilegur er hjá framfara-
þjóð, sem fjölgar viðfangsefnum sínum með
ári hverju. Það er blátt áfram að ganga aft-
ur á bak að stýra æðstu menntastofnun
þjóðarinnar þegar henni ríður lífið á að
eig-nast vel menntaða borgai-a, sem bera ást
til þjóðernis síns og virðingu fyrir því. ís-
lenzka þjóðernið er í hættu statt og óvinir
þess eru margir. Háskólinn á m. a. að stuðla
að vemd og viðhaldi þess, sem þjóðlegt er,
efla íslenzk vísindi og hefja þjóðina í augum
umheimsins, svo að sýnt sé, að hún eigi
skilið að vera sjálfstæð. Engin stofnun á að
vera færari til þessa en einmitt Háskólinn.
Og hann þarf á öllum kröftum sínum að
halda til þess að geta sinnt þessu hlutverki.
Iiann má ekkert missa, stúdentana ekki
heldur. Þvert á móti er það mjög æskilegt
þjóðinni, að sem flestir njóti háskólamennt-
unar. Nóg er til af handvömmum og van-
þekkingu í landinu fyrir því. Mig furðar
stórlega á því, að háskólakennumnum skuli
ekki vera það öllum óblandin ánægja að geta
látið sem allra flesta njóta kennslu sinnar.
Mótstöðumenn þessarar skoðunar segja,
að löggjafarvaldið eigi að ráða stærð skól-
anna á hverjum tíma. Þetta er hugsunar-
háttur einvaldssinnans, harðstjórans, annað
ekki.
En þar sem frelsið hefir sezt að, má það
heita ódrepandi. Það má því fullyrða, að hér
á landi hefir löggjafarvaldið alls engan sið-
ferðilegan rétt til þess að ráða stærð, þ. e.
nemandafjölda Háskólans. Aðsóknin
verður að ráða — og ef aðsóknin
verður svo mikil, að núverandi húsrúm reyn-
ist of iítið, þá verður að fá stærra hús! Þeir,
sem hugsa á aðra leið eru 200 árum á eftir
tímanum. Háskólinn er sjálfstæð stofnun,
sem öllum er fyrir beztu, að fái að stjórna
sér sjálf sem allra mest.
Það var að sumu leyti skaði, að frum-
varpið um stýfingu Háskólans skyldi ekki