Fálkinn - 14.04.1928, Blaðsíða 2

2
F Á L K I N N
GAMLA BÍÓ '
EROS.
Skáldsaga í 9 þáttum
eftir fiermann Sudermann.
Aðalhlutuerk:
Greta Garbo,
Lars Hanson, JohnGil bert.
Fræg mynd — frægir Ieikendur.
Sjáið hana þegar hún verður sýnd.
70 ÁRA REYNSLA
og vísindategar rannsóknir
tryggja gæöi kaffibætisins
enda er hann heimsfrægur og
hefir 9 sinnum hlolið gull-
og silfur-medalíu vegna fram-
úrskarandi gæða sinna. Hjer
á landi hefir reynslan sannað
að VERO er miklu befri
og drýgri en nokkur annar
kaffibætir.
Notið að eins VERO.
Það marg borgar sig.
1 heildsölu hjá
fiALLDÓR/ E/RÍKSSYN/
Hafnarstræti 22. Rcykjauík.

PROTOS j
BAKAROFN
Ódýr. Sparneytinn.
Notar aðeins
660 watt.
Fæst hjá raftækja-
sölum.
»Ekkert rykið megnar mót oss
meðan notað getum PROTOS*.
PROTOS RYKSUGAN
Ómissandi á hverju
heimili.
Auðveldust í meðferð.
Endingarbest.
Fæst hjá
raftækja-
sölum.
■—NÝ]A BÍÓ ——
Það er minstur vandinn
að verða pabbi.
Bráðskemtileður gam-
anleikur í S þáttum.
Aðalhlutverkið leikur:
LILIAN HARVEV
En þetta getur stundum orðið með
einkennilegum atvikum. — Myndin
sannar þetta eftirminnilega.
Sýnd um helgina.
K vi k m
Kvikmyndir og fræðsla.
Sú tíð er fyrir löngu liðin hjá, er
menn töldu kvikmyndir augnaganian
eitt og dægradvöl. Nú keppast uppeld-
isfræðingar og kennarar um að veg-
sama mátt liinnar lifandi myndar og
afrek í almennri fræðslu og visinda-
mennirnir láta liana segja frá liin-
um torskildustu efnum á þann hátt,
sem allir fá skilið.
Almenningur hefir ekki cnnþá gert
sjer fulla grein fyrir, hve víðtæk á-
hrif kvikmyndin Jiefir haft á þjóðirn-
ar. T>ó undarlegt megi yirðast, vant-
ar mörg lönd — og þau margfalt
fólksfleiri en ísiand — enn þann dag í
dag hækur um eitt liið merkilegasta
fyrirhrigði tuttugustu aldarinnar:
kvikmyndina í þjónustu fræðslunnar.
Ogdicfir þó margur rithöfundur valið
sjeí ómerkara viðfangscfni.
Fólki sjest yfir fræðslugildi kvik-
myndanna, gleymir því vegna cfnis-
ins, sem myndin liefir að færa. Menn
liorfa á kvikmyndir, sein fjalla um
sögu Forn-Egypta, Rómverja á stór-
veldistimunum, Breta á timum Elísa-
hetar drotningar, Rússa undir Pjetri
mikla og þar fram eftir götunum, án
þess að gera sjer grein fyrir, hve
mikið menningarsögulegt gildi mynd-
in hefir, og án þess að sannfærast
um, að á því eina kvöldi sem þeir
sáu myndina, lærðu þeir meira i
mannkynssögu, en þeir hefðu gctað
gert með lestri margra bóka. Og
hversvegna sjest fólki yfir þetta?
Vegna þess að það er komið i leik-
húsið til að skcmta sjer og beinir
cftirtcktinni aðeins að skemtihlið
myndarinnar en ekki öðru.
En auðveldlega má sannfærast um,
að hin fræðandi köllun kvikmynd-
yndir.
anna verður eigi út undan, þrátt fyr-
ir alt. Drengur sem sjeð hefir inynd-
ina „Danton“ eða „Anna Boleyn“ lief-
ir hetri útsjá yfir frönsku stjórnar-
byltinguna og Hinrik VIII. Englakon-
ung, en piltar, scm gcngið liafa i
gegnum allan mentaskólann og lært
sögu í scx ár, mundu liafa — cf þeir
aldrei hefðu koinið í „Bíó“.
En er þá hægt að treysta því, að
kvikmyndirnar scgi rjett frá, niunu
menn spyrja. Þvi má liiklaust svara
játandi. Við töku hinna sögulegu
kvikmynda, er jafnan mjög inikil á-
liersla lögð á, að full nákvæmni og
samræmi við það sein menn cftír
söguleguin heimilduin vita rjettast og
liest — sje við haft. Fræðimenn að-
stoða við töku myndaiina og söfnin
eru notuð eins og frekast er hægt.
Söguleg kvikmynd, sein ekki tekur fult
tillit til þeirra hcimilda scm til eru,
mundi dauðadæmd fyrir fram, svo
enginn mundi þora að hjóða slika
mynd.
F r æ ð s 1 u - starfsemi kvikmyndanna
verður enn ljósari i liinum svonefndu
fræðimyndum en hinuin sögulegu.
Kvikmyndin hefir lagt undir sig ó-
trúlega mörg svið fræðslu — cinkum
í náttúrufræði og landfræði. Tungu-
málakensla getur vitanlega aldrei orð-
ið viðfangsefni kvikmynda, því þær
eru i eðli sínu aljijóðlegar og eigi
bundnar skorðuin máls eða hljóms.
En um fjarlæg lönd og liin niargvis-
lcgu fyrirbrigði náttúrunnar flytja
jiær fjölhreyttari fræðslu, en nokkur
bók getur gert, ckki síst siðan menn
fóru að taka hinar liægfara myndir,
er á fáum minútum geta sýnt hreyf-
ingár og tilburði, er i vcrulcikanum
gerast sVo fljött, að inenn ekki geta
fest auga á. Kvikmyndin liefir einnig
getað sagt i fljótu máli frá þvi, sem
gerist svo liægfara, að menn gcta ekki
fylgst mcð þróuninni. Hún sýnir á
svipstundu það, sem gerist á dögum
og vikuin og mánuðum, vöxt jurtar,
umbrcyting flugu frá jivi hún kemur
úr egginu og jiangað til hún cr orðin
fullþroska, og jjvi um likt. — Jafn-
vel stærðfræðiiia, sem i eðli sínu er
„ólifrænust“ allra vísinda, hefir kvik-
myndin lagt undir sig. Hún útlistar
i stuttu máli jafn óskiljanlegar hug-
inyndir og jiær, sem kenningar Ein-
steins hyggist á.
En myndirnar, sein mest er sýnt af
— hvaða gagn er að þcim í fræði-
legu tillili, munu menn spyrja. Það
er viðurkent, að jickking á sögu ]ið-
inna alda sje öllum nauðsynleg. En
er jiá jiekking á sögu samtíðar sinnar
síður nauðsyuilcg? Er liún ekki nauð-
synlcgri en alt annað?
í engu liefir kvikmyndin afrekað
meira en i fræðslunni um eigin sam-
tið. Hún flytur ineðal allra þjóða
jickkinguna á menningu, hugsunar-
hætti og hreýtni lýðanna. Hún er sú
opna hók, sem cngar venjulegar hæk-
ur fá kept við, i jjvi tillili. Hún hcf-
ir opnað heiminn, fyrir öllum þeim
sem hciminn hyggja.
Ennjiá gera menn sjer ekki grein
fyrir, hve máttug þessi nýja fræðslu-
aðferð er. En ef hugsjónamönnunum
og friðárelskendunum tekst nokkurn-
tíma að hyggja styrjöldunUm út úr
veröldinni, þá er það kvikmyndirini
öllu öðru freiiiur að þakka. Útrýming
styrjalda byggist á vaxandi viðkynn-
ing þjóðanna, og viðkynningin bygg-
ist á —- kvikmyndunum.
„Það kr lítii.l vaniji að VIÍRÐÁ
PAHHl“.
NÝJA BIO sýnir riúna um helgina
mynd með jiessu nafni, gerða af Ufa-
fjelaginu i Berlín. Myndin gerist í
Englaiidi og segir frá jiví, livernig
fundum ungs óðalscrfingja og dutl-
ungafullrar ríkrar meyjar frá Ameriku
ber saman. Stúlkan liefir tekið að sjer
munaðarlaust barn og á þctta cigi
minstan jiátt i þvi að gera myndina
skemtilega. Þvi vitanlega er mynd
með svona heiti gamanleikur. I.ilian
Hahvev Icikur aðalhlutvcrkið og mót-
leikandi hennar er IIaiuiy Kai.m.
„ E R O S “
licitir kvikmynd sú, er GAMLA BÍÓ
sýnir i kvöld i fyrsta sinn. Er liún
gcrð eftir skáldsögu eftir Herniann
Suderniann. í myndinni leika Jjrir
stórfrægir leikendur, John Gilbebt,
Greta Gaiibo og I.ars Hanson, hvert
öðru hetur, og er talið að Gilbert hafi
aldrei tckist betur upp en i þessum
Ieik. Hcfir myndin fengið ágætar við-
tökur livarvetna, en jió eigi síst á
Norðurlöndum, eiula eru tveir aðal-
leikendurnir jiaðan.
DOUGLAS FAIRBANKS
er cinna sjerstæðastur allra kvik-
inyndaleikara. Hann fjekk hermanna-
mentun i æsku, ]>ar á meðal ágæta
íjiróttakenslu, s’em síðar liefir komið
lionum að gagni. Hann byrjaði að
leika 17 ára gamall en jafnframt
lijelt hann áfram námi við háskól-
ann í Harward.
Frá leikliúsinu fór liann i jjjón-
Ustu kvikmyndárinnar. Fyrsta kvik-
mj'ndin sem hann Ijek i Iijet ■ „Lainli-
ið“. Eftir að hafa leikið lijá ýmsum
fjelögum i mörg ár stofnaði liann
fjelagið „United Artists" ásamt Mary
Pickford, Chaplin og Griffitli. Hjá því
fjelagi hefir hann in. a. leikið mjmd-
irnar „Ilans hátign Douglas I.“, „Hrói
höttur", „Þjófurinn í Bagdad", „Don
Quixote“ og fleiri.