Fálkinn - 11.01.1930, Blaðsíða 3

FAL-KINN
3
A.S. NORSK-ISLANDSK HANDGLSKOMPANI j
TELEGR.ADR. GERM. OSLO.
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvæmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavik. Simi 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa i Oslo:
Anton Schjöthsgade 14.
BlaðiÖ kemur út hvern laugardag.
Áskriftarverð er kr. 1.70 ú mánuði;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglýsingaverð: 20 aura millimeter
Herbertsprent, Bankastræti 3.
Skraddaraþankar.
I.ifið er dauðinn.
Claude Bernard.
' Sá, sem tekur þessi orð í krislileg-
um skilningi þarf eigi langt að leita
til þess að finna þeim stað og fá
skýringu á þeim. En einnig sá, sem
tekur þau í tímanlegum skilningói
hefir gott af að velta þeiin fyrir sjer
— þvi í þeim felst merkilegt lögmál,
sem allir verða að lúta.
Hver einstaklingur fyrir sig lifir
ekki nema stuttan spöl ára, hverf-
andi stuttan. En þó fær hann tæki-
færi til, að byggja ofurlítið við það
sem fyrir var, eins og koraldýrið,
sem bætir við smíði forfeðra sinna.
Og ]jó það þyki smátt, sem liggur
eftir margan manninn, þá gætir þess
þó eftir á, það er liður í þróuninni,
og Jjó sumum litist þannig á, að sá
liður hefði betur mátt missa sig, þá
er þó ekki svo, því að í sköpunarverki
náttúrunnar er engum hlut ofaukið,
en alt hefir sinn tilgang og markmið.
Hjá öllum sanpast það daglega, að
dauðinn er lifið. Við sjáum það á
liárinu sem vex og klipt er af, eða af
nöglunum. Og eins er það með oss
sjálfa. Likaminn er sífelt að um-
breytast, hann slitnar og verður að
dauðum úrgangi, en endurnýjast jafn-
ótt innan frá. Éf likaminn hefði ekki
hæfileika til að endurnýjast þá mundi
hann slilna og ganga til þurðar á
örstuttum tíma. Efnisskiftingin í
líkamanum losar hann sifelt við rusl-
ið eða úrganginn, sem líkaminn get-
ur ekki notað framar, en sækir hon-
um jafnframt nýtt efni, lífgunarefni,
sem byggja upp í skarðið fyrir það
sem deyr. Á þann hátt er líkaminn
sídeyjandi og sílifandi. Og það er
nauðsynlegt líkamanum, að þar sje
altaf að myndast nýtt líf. Iin til þess
að þetta inegi ske verður dauðinn
að vinna sitt verk og ryðja þau skörð,
seni lifið geti bygt upp i. Þessvegna
er dauðinn alls ekki óinerkara afl en
lífið sjálft, eða rjettara sagt: lifið og
^auðinn eru tvö óaðskiljanleg öfl —
syo óaðskiljanleg, að það verður
■lafiian að nefna þau í sömu and-
ranni.
Og eins er með andlega lifið. Þar
spretta nýjar hugsanir fram af þeim
sejn dauðar voru, þar er líka liring-
ias og sífelt vixlstarf lífs og dauða
— llÞphyggingar og niðurrifs. — Lif
vort er árangurinn af dauða allra
undanfarandi kynslóða. í lífi þjóð-
íin,la er dauðinn skilyrði fyrir lífinu,
dauðinn grisjar skóginn, þannig að
nygræöingurinn geti vaxið.
Hvað kosta villidýrin.
----x----
Síðan dýragörðunum fór að fjölga
i heiminum, er það orðinn atvinnu-
vegur margra að gera út veiðileið-
angra til fjarlægra landa og ná þar
lifandi dýrum. En villidýrakaup-
menska er einhver áhætttumesta „út-
gerð“, sem hægt er að hugsa sjer.
Fyrst og fremst er undir hælinn lagt
hvernig veiðin gangi og í öðru lagi
vill oft reynast erfitt að koma dýrun-
um lifandi á ákvörðunarstaðinn og
venja þau við fangavistina. Að því
er sumar dýrategundir snertir þá er
það ekki nema lítið brot af dýrunum
sem veiðast, sem lcomast lifandi i
dýragarðinn, sem þau eiga að fara í,
og þrífast þar.
Auk dýragarðanna kaupa fjölleika-
húsin allmikið af dýrum til tanin-
ingar, og sumar dýrategundir eru
keyptar allmikið af einstaklingum,
einkum smærri dýr, apategundir,
páfagaukar og aðrir fuglar, skjald-
bökur og því um likt.
Villidýrin hafa lækkað talsvert í
verði á síðari árum, því þeim mönn-
um fjölgar sífelt sem gera sjer það
að atvinnu að veiða þau. Ennfremur
liefir dýrakaupmönnum lærst betur
og betur að liirða dýrin, svo að
miklu minna drepst af þeim, en áð-
ur. Þjóðverjar hafa forustuna i þessu
og má sjerstaklega nefna þá Hagen-
becks-feðgana í Hamborg, sem tvi-
ínælalaust eru frægustu dýrkaup-
menn veraldarinnar og eiga einn
fullkomnasta dýragarð í heimi. Hjer
fer á eftir brot úr þýskum dýraverð-
skrám og er verðið í ríkismörkum,
cn hvert mark er nálægt 110 aurum
islenskum:
Indverskur fill, kvendýrið, altam-
inn og gallalaus, eigi minna en 170
sm. á hæð, kostar 8000 inörk. Afrík-
anskur nashyrningur með tveimur
hornum er miklu dýrari, nfl. frá 30
til 50 þús. mörk, eftir gæðum. Tvæ-
vetur flóðhestur kostar 14000 mörk
og zebra-hestar 5—15 þúsund mörk,
eftir aldri, lil og útliti. Lamadýr
kostar 700 mörk en selir ekki nema
100—120 mörk. Ung sæljón frá Kali-
forníu kosta 750 mörk.
Verðið á ljónum og tigrisdýrum og
leopörðum er mjög mismunandi.
Karlljón frá Austur-Afríku, um 15
inánaða gamalt, kostar 3000 mörk,
en kvenljón, 12 mánaða af sömu teg-
und 2500 mörk. Fyrir yngri ljón er
verðið lægra. Þessum ljónum fylgir
ábyrgðarskírteini fyrir því að þau
sjeu veidd í Kenya-hjeraði, en þar
er besti ljóna-kynstofn í heimi. Hægt
er að fá miklu ódýrari ljón en þetta,
en þau eru alin upp á ljónabúum i
Afríku og ekki nærri eins falleg
eða heilsugóð og viltu Ijónin. Þessi
ljón eru helmingi ódýrari en hin.
Af tigrisdýrum eru Bengals-tigris-
dýrin fallegust og dýrust; kosta þau
um 6000 mörk. Ivventigrisdýr frá
Sundaeyjum kosta um 4000 mörk og
ef þau eru illa tent fást þau fyrir
500 mörkum minna. — Indverskir
leoparðar kosta 600—800 mörk.
Ulfaldar (drómedarar) eru seldir
eftir stærð en ekki fást þeir fyrir
minna en 750 mörk. Verðið á litlum
öpum er mismunandi, t. d. fást stór-
ir Hamadryas-apar (Mantel-bavian)
fyrir 175 mörk, en chimpansar kosta
alt að 3000 niörkum, eftir „gæðum
<«g gáfuin“. En orangutangar og gor-
illa-apar kosta miklu meira. Kroko-
dílar eru seldir eftir lengd, eins og
þeir væri álnavara. Krókódíll, sem
er hálfur meter á lengd, fæst fyrir
30 mörk, en sje hann tveir inetrar
kostar hann 180 inörk, eða hehningi
mteira liver hálfur metri, og síðan
hækkar verðið hlutfallslega eftir
lengdinni. Fullþroska hýena frá Af-
ríku kostar 800 mörk og indverskur
broddgöltur um 100 mörk.
Og svo eru fuglarnir. Iivítir svanir
kosta 125 mörk parið, en svartir
svanir 350 mörk parið. Hvítir stork-
ar 40 mörk parið og rauður flamingo
með græna fætur 350 mörk parið.
Nandun, strútstegund frá Suður-
Ameríku er allra fugla dýrust, því
parið af þessum strútum kostar alt
að 3500 mörk.
HVESVEGNA GIFTIST EKKI
PRINSINN AF WALES?
Það eru minst tíu ár síðan heims-
blöðin fóru að pískra um prinsinn
af Wales og hjónabandið. Nú átti
hann að vera trúlofaður þessari, nú
hinni og svona fram eftir götunum.
En spádómarnir rættust aldrei og
prinsinn er laus og liðugur enn, þó
hann sje orðinn hálf-fertugur. Því
hann er fæddur 23. júní 1894. Allur
heimurinn liefir gaman af að heyra,
að erfingi stærsta lieimveldisins gifti
sig, að undanteknum einum manni
— og það er prinsinn af Wales sjálfur.
Ensk kona, inrs. Graham, sem auð-
sjáanlega er talsvert kunnug prins-
inum, hefir nýlega ritað fróðlega
grein um þennan inann, sem allur
heimurinn vill að giftist, og gifting-
arnar sjálfar. Hún segist skrifa eftir
bestu heimildum, hvort sem það er
nú nokkuð nema gort, en samt sem
áður er rjett að birta sumt af því
sem hún segir, ef ske kynni, að ein-
hverjar íslenskar stúlkur væri að
hugsa upp á prinsinn. Þvi eins og
menn vita, þurfa þær alls ekki að
eiga kong fyrir pabba, stúlkurnar, til
þess að hugsa upp á Játvarð litla
með árangri. Það er nægilegt að
koiigablóð sje í þeim, — og það er í
þeim öllum lijerna ef farið er nógu
Iangt aftur í timann.
— Fjöldinn allur af fögrum prins-
essum, segir mrs. Graham, — komu
til Englands og fóru þaðan aftur jafn
ótrúlofaðar og þær komu. Dætur af
frægasta enska háaðlinum gerðu sjer
vonir um stund — árangurslaust.
Annað fólk úr ensku konungsfjöl-
skyldunni giftist og fjöldinn æpti
heillaóskir sínar. En prinsinn af
Wales lætur ekkert á sig fá — hann
virðist vilja vera piparsveinn.
— Jæja, er sagt að prinsinn hafi
einu sinni sagt við góðkunningja sinn,
— tólf tima í sólarhring verð jeg að
vera eins og þjóðin vill að jeg sje,
hina tólf tímana vil jeg vera eins og
sjálfum mjer þóknast. Ef jeg gifti
mig, neyddist jeg til þess að vera
eins og konan mín vildi, þessa tólf
tíma, sem jeg á sjálfur.
Þetta er þá ástæðan til þess að
prinsinn giftist ekkil
En samt sem áður hefir prinsinn
ekki fortekið að gifta sig, svo enska
þjóðin þarf ekki að örvænta enn. . .
Hann hefir nefnilega nefnt þær kröf-
ur, sem hann geri til konu, ef hann
vill eiga hana.
Fyrsta krafan er sú, að konan geti
látið mann sinn í friði. — Jeg þekki
þó enga manneskju, segir mrs. Gra-
ham, sem gæti verið svo hyggin. Sú
einasta sem jeg get liugsað mjer er
„Mary Ann“ hans Disraeli, sem gift-
isl mikilmenni, ljet hann í friði og
var aðeins til þégar hann óskaði þess,
en annars ekki. En er sú kona til
annarsstaðar en í slcáldsögum?
Það hefir verið sagt, að prinsinn
væri ástfanginn af stúlku, en liún
væri af svo lágum stigum, að hann
mætti ekki giftast henni. En þetta
vcit enginn nema þeir, sem nákoinn-
astir eru prinsinum af Wales.
Enginn af ensku konungssonunitin
hefir umgengist jafn margar stúlkur
og ríkiserfinginn sjálfur. En þetta
er fremur vegna þess, að hann vill
kynnast fólki, en af hinu, að hann
hafi gaman af að umgangast kven-
fólk. Hann hefir eflaust oft orðið
ástfanginn, en liefir aldrei gleymt
ráði, sem vinur móður hans gaf hon-
um þegar hann varð 19 ára: Davíð —
mundu, að ef þú verður ástfanginn,
þá farðu til stúlkunnar, sem þjer
líst næst best á, og talaðu við hana
I hálftima. Ef ástin til þeirrar bestu
cr ekki hjöðnuð þá — já, þá ertu í
raun og veru ástfanginn.
En svo vill prinsinn líka heimta
það, að konan hans sje falleg. Og
liun á að vera dökkhærð. Honuin
líst best á stúlkur, sem eru ekki mjög
mjóslegnar, og sem að sýna það ut-
an á sjer, þrátt fyrir alla hæversku-
siði, að þær sjeu greindar og vilja-
sterkar.
Einn af þektustu listamönnum
Ameríku, teiknarinn og málarinn
Henry Clive hefir látið sjer uin munn
fara eftirfylgjandi orð um kven-
fólkið:
„Fegurð er ekki fólgin eingöngu í
fallegu útliti. Það er ekki nóg að
hafa frítt andlit og fagran vöxt. Til
þess að ná fullkominni fegurð þarf
líka fagra sál, hreina og góða skap-
gerð, þægilega rödd og fallegan lík-
amsburð.
Það er ekki til sú rödd, sein ekki
má lagu og þjálfa, ef nauðsyn ber til.
Vín gerir enga rödd fegurri. Frá alda
öðli hafa karlmennirnir dáðst að lög-
un kvenlegs líkama. Ætla mætti því
að konunni væri kappsmál að við-
lialda þeim línum, sem þeim er
fengnar af hendi náttúrunnar. En
gera þær það? Síður en svo, heldur
reyna þær nú að klæða sig eins karl-
mannlega og auðið er.
Marg oft hefir náttúran gefið kon-
unni undra fagurt andlit. Samt sem
áður eru það altof margar nú á tím-
um, sein liylgja meðfædda fegurð
undir þykku farðalagi".
Svo niörg eru þau orð. Skyldu þau
eiga við okkur lijer?
----x-----
í Fasistablaðinu „Impero“, sem er
aðalmálgagn Mussolini stóð fyrir
nokkru síðan þessi klausa: „Það er
nú kominn tími til að brjóta á bak
aftur eldgamlar bábiljur um að hver
og einn eigi að hugsa með eigin
höfði“. Eins og kunnugt er liugsar
Mussolini sjálfur alt það, er hugsa
þarf fyrir ítali. Allir aðrir eiga ein-
ungis að trúa. Sendiherraritari fas-
istastjórnarinnar í Bologna. Augusta
Turati skýrir ennþá betur þessa
skoðun. Hann segir: „Við eigum að
trúa á fasismann eins og hvern ann-
an guðlegan mátt. Við eigum að trúa
II Duce eins og við trúum á guð al-
máttugan. Við eigum að trúa mögl-
unarlaust og hiklaust. Unglingarnir
eiga að trúa og hlijða“. — Eins og
sjá ina af þessu miðar fasisminn að
því að neina burtu mannlegan heila.
En skyldi nú Mussolini takast það
betur en kirkjunni hefir tekisl það
í öll þessi ár?
Hjónaband.
- Þú hefir elcki ástæðu til að
kvarta, góða mín; jeg fer með þig
eins og engil.
Já, að vissu leyti; þú lætur mig
aldrei fá ný föt.