Fálkinn - 03.01.1931, Side 7

FÁLKINN
7

Ástin og lífið
Eftir Emil Thommesen.
Erhardt hafði vinnu við verk-
smiðjuna; hann starfaSi á teiknistof-
unni. Og hann stóS vel í stöðu sinni,
teiknaði vel, var vel til fara og lip-
ur í framgöngu, gat talað við gestina
og tekið á móti skilaboðum úr sím-
anum. Hann hafði gengið á ýms
námsskeið. Og forstjórinn drap jafn-
vel á það að það mundi borga sig
að veita honum nokkra framhalds-
mentun á kostnað iðjuversins.
En svo sló í baksegl. Erhardt koll-
sigldi sig. Hann trúlofaðist sem sje
henni Maríu í mjólkurbúðinni.
Að hann skyldi ekki skammast sín.
Ekki bera meiri virðingu fyrir sjálf-
um sjer! Faðir hans skelti hurðinni
á eftir sjer. Móðir hans andvarpaði
og las i biblíunni. Og hún Maria Ól-
sen, gæksnið það. Lausaleikskrakki!
— Hvað heldur þú að þeir segi
á teiknistofunni, sagði faðir hans og
spýtti um tönn. — Reyndu að biðja
Drottinn að pynta hold þitt, kjökr-
aði móðir hans milli gráthviðanna.
En Erhardt sat við sinn keip og
giftist Mariu sinni. Hann var svoleið-
is gerður. Heldur skyldi hann láta
reka sig á dyr.
Og það varð líka. Vitanlega! For-
eldrarnir fóru oftar i kirkju en áður,
litlu systkinin heima urðu að vera
eins og mýs og máttu varla segja orð
framar. Hann Erhardt hafði gert
sjer smán, refsing Guðs mundi vissu-
lega hitta hann, og nú var hann flutt-
ur á kvistinn hjá barnakennaranum.
í verksmiðjunni var fátt sagt. Fólk-
inu fanst eiginlega þetta kotíaa sjer
lítið við. Það kom til orða að aura
saman i brúðkaupsgjöf, og ef að
það hefði ekki verið María, sem átti
í hl.ut, var það eiginlega sjálfsagt.
En nú var það vafamál. Og gjöfin
gleymdist.
Forstjórinn einn kallaði Erhardt
inn til sín og stakk að honum 50
krónum úr eigin vasa. En eigi voru
hamingjuóskir hans sjerlega inni-
legar, ónei, hann ljet meira að segja
á sjer finna, að nú gæti ekki orðið
neitt af því að honuin yrði veitt
framhaldsnám af verksmiðjunnar
hálfu. Piltur, sem ætti konu heima
gæti ekki farið að ganga i skóla. En
Erhardt mundi líklega ekki hafa
hugsað sig um áður en hann fram-
kvæmdi, og mest væri um það vert
af öllu, að mennirnir yrðu hamingju-
samir. Hann mætti vera i stöðunni
áfram — það mundi ekki taka að
fara að svipast um eftir nýjum
manni fyr en i vor.
Erhardt ljet sem ekkert væri. En
samt sem áður mintist hann orða
forstjórans um, að það væri fyrir
mestu, að mennirnir yrðu hamingju-
samir. Hamingjusamir! En hvað það
var undarlegt. — —
— Nú eru þau að jagast eins og
fyr, sagði kona barnakennarans oft.
— Það er bara hún sem jagast,
svaraði kennarinn ónotalega. Hann
segir aldrei eitt einasta orð, ves-
lingurinn.
Og svo fóru þau bæði að hlusta aft-
ur. Rödd Maríu heyrðist þarna, hás
og skræk: — Hjerna situr þú kvöld
eftir kvöld og ert að dútla við þessa
fiðlu, og láta hana veina og skrækja.
Ekki er svo vel að þú kunnir á henni
tökin. Þú Lærir aldrei að leika á
fiðlu! Og hvað kant þú. Ekki annað
en „í birkilaut hvíldi jeg....“ og
svo bara einföld sálmalög. Ekki gæt-
ir þú spilað eitt danslag, nei, ekki
þó það ætti að drepa þig.
Erhardt sagði hægt: — Það getur
nu fleira verið fallegt en danslög.
— FalLegt! O svei! Jæja, ætlarðu
að koma með mjer á ball á laugar-
dagskveldið?
— Nei.
— Nei?
— Enginn af skrifstofunni fer
þangað. Þar að auki kostar það pen-
inga. Við eigum að borga húsaleig-
una á miðvikudaginn, eins og þú
veist.
— Þú ætlar að húka heima einu
sinni enn og vera að inála. Þessar
líka myndirnar og þvílíkur málari.
Æ, mikill asni gat jeg verið.
— Farandsalinn kom hingað í dag.
— Hvaða farandsali?
— Jeg þekti það á sígarettureykn-
um. ?
— Get jeg ráðið við hvaða fólk
kcmur og ber á dyr. Hvernig ætli að
það þætti ef eg færi að fleygja fólki
á dyr? Það er víst ekki nema þarna
á fínu skrifstofunni hjá þjer, sem
slíkt er gert.
Erhardt er hættur að svara. Og
Ioksins verður hljótt. Hann heyrist
læðast inni í stofunni. Hún er eitt-
hvað á stjáki í eldhúsinu. Raular við
og við skemtivisur.... en án gleði í
röddinni. Og þegar kona kennarans
sofnar klukkan tvö eru þau enn á
stjáki, sitt á hvorum staðnum.
„Það er fyrir mestu, að mennirnir
veiði hamingjusamir“, hafði forstjór-
inn sagt.
— Ertu samferða heim? spyr Er-
hardt i þriðja skiftið. Hann er nú
kominn neðst niður í stigann. En
María kallar á móti eins og seinast:
— Nei, far þú! Það er svo fint
fólkið þitt. Svo gott og dygðugt. Það
er ekki vert að jeg sje að skíta það
ú* á því að heimsækja það. En heils-
aðu henni Línu!
Lína er stelpa, sem þvær gólf hjá
htnni móður hans.
Og svo fer Erhardt. Hann er að-
eins 19 ára. En hann er boginn i
baki og fótatakið er þungt, þó hann
geti mannað sig upp þegar á liggur.
Svei því öilu. Og hann kveikir í síg-
arettu fer inn á krána og drekkur
tvo bjóra áður en hann fer heim.
María er strokin. Einn daginn þeg-
ar Erhardt kom heim var stofan tóm.
Hurðin ólæst. Leirtauið óþvegið í
eldhúsinu. Aska og vínslettur á borð-
inu. í horninu þar sem taskan hans
var vön að standa voru skítugir
flibbar og skyrtur. En töskurnar
horfnar og alt dótið hennar. Hún
María litla var horfin með alt sitt.
Hann stóð agndofa um stund. Svo
hengdi hann upp hattinn sin, gaut
augunum kringum sig eins og þjóf-
ur og fór að taka til með mestu var-
úð. Hann lokaði að sjer að innan-
verðu til þess að láta ekki ónáða sig.
Hann þvoði dótið á eldhúsborðinu
og tók saman fötin sem lágu á gólf-
inu. Þar lá sunnudagajakkinn hans
og hann mundi að gulLnælan hans
og tviblaðaði sjálfskeiðingurinn
hafði verið í öðrum vasanum. Hann
vildi ekki gæta að, hvort þetta væri
horfið. Þorði það ekki. En þegar
hann hengdi upp jakkann fann hann
eitthvað hart í vasanum. Jú, þar var
hnífurinn og nælan. María hafði skil-
ið alt það eftir, sem hann átti, jafn-
vel glermyndirnar litlu á kommóð-
unni.
Erbardt hefir reikað um marga
klukkutíma. Þá mætir hann fölri og
magurri konu með svartan hettuklút,
það er móðir hans. Hún grátbólgin
eins og vant er, en tekur sig saman
þegar hún sjer soninn. Nú eru þau
alein þarna í rökkrinu úti á stig og
hún er miklu skrafhreifari en heima
þar sem aðrir geta hlustað á hana.
Hún spyr og segir frá, huggar og
kætir og segir, að í næstu viku ætli
hann pabbi hans í næstu sveit og
þá ætli hún að gera alvöru úr þvi
að heimsækja þau á meðan. Hún
skammast sin fyrir að hafa ekki gert
það fyrir löngu, og sig hafi langað
tit þess. En hann viti hvernig hann
pabbi hans sje.
Ójá, hann veit það. Og þegar þau
skilja stelst hún til að kyssa hann
á kinnina. Honum finst eins og hann
geti ekkið dregið andann. Svo læð-
ist hún heim. En fyrst hvislar hún,
Iægra en áður, eins og hún væri
hrædd um að einhver heyrði það:
— Heilsaðu henni Maríu. Og segðu
að jeg komi einhvern daginn í vik-
unni! Og svo fara þau hvort sina
leið. Hann heim i tómu stofuna sína.
Nú voru liðnir tveir mánuðir sið-
an þau María hittu hann Ingvald;
hann vann við námuna upp í fjalli
og hafði komið niður eftir með fje-
lögum sinum til þess að „sjá lífið“
eins og hann sagði. Og þegar hann
dansaði þá gátu hinir pi.tarnir ekki
varist að horfa á hann, hann var
lista dansari. Og þegar hann hló
máttu aðrir til að hlæja líka. Hann
kunni sæg af sögum, spilagaldra,
hann gat látið peninga og blýanta
hverfa og hann gat gleypt g!er.
— Og hvað hann er laglegur, hafði
María hvíslað, en augu hennar urðu
gljáandi og starandi. Hún hafði dans-
að við Ingvald alt kvöldið. Og um
nóttina hafði hún sagt upp úr eins
manns hljóði: Heyrðu, Erhardt. En
hvað hann Ingvald er laglegur!
— Já, það er sprækur piltur, hann
Ingvald.
— Og hvað hann er kurteis og
„galant' !
— Já.
— Það var skógarilmur af honum.
— Æ, vertu ekki að þessu bulli.
Farðu nú að sofa.
En María gat ekki sofnað. Hún
var gjörbreytt upp frá þessu kvöldi.
Aldrei hafði hann sjeð hana faLegri.
Hefði hann ekki vitað, að það var
ekki hans vegna, sem hún var orðin
svona falleg, þá hefði hann ekki hirt
um teiknistofuna en verið hjá henni
alla daga. Og að hann ekki barði
hana, ekki drap hana, þá var það
af því, að blygðunin var sterkari en
hatrið — blygðunin yfir þvi, að Ing-
vald væri yfirsterkari.
Tíminn leið. Kennarahjónin vissu
vitanlega um a'.t en þau ljetu eins
og þau vissu ekki neitt. Erhardt fann
að allir vissu alt, en enginn sagði
neilt. Allir ljetu eins og ekkert væri.
Nú átti hann að fara að gegna her-
skyldunni fyrsta næsta mánaðar. Og
þegar því væri lokið ætlaði hann að
fiytja til bæjarins og reyna að fá
eitthvað að gera þar. Snikkarinn
hafði keypt húsgögnin af honum aft-
ur.
í kvöld sat hann uppi við ána.
Hann fann ekki til haturs. Aðeins
tii þreytu. Þreytu af sorg og smán
og nagandi söknuð eftir henni Mariu
Ólsen — henni failegu litlu Maríu,
sem einu sinni hafði verið hans.
Þá stendur einhver við hliðina á
honum. Ungur þrekvaxinn maður,
tvitugur risi með barnsaugu. En
liendurnar eru breiðar og harðar
eftir járnkarL og sleggju. Hann býð-
ur gott kvöld. Erhardt lítur upp.
Honum hnykkir við, en hann lætur
eins og ekkert sje, þrýstir framrjetta
höndina og lætur Ingvald setjast við
h.iðina á sjer. Eftir dálitla stund
segir Ingvald:
— Jeg var einmitt á leiðinni til
þín.
— Varstu það?
— Mig langaði til að tala svolitið
við þig, skilurðu. Jeg hefi svo oft
verið að hugsa um það, því þú ert
alira besti strákur. Það var leiðin-
Legt að þetta skyldi koma fyrir.
— O-já. Þú gelur verið besti mað-
ur fyrir því.
— Ja, þú skildir vist strax, að hún
hafði farið með mjer.
— Já, jeg gerði ráð fyrir því.
Þeir sitja um stund. Svo spyr Er-
hardt gætilega: Hvernig líður henni?
— Þakka þjer fyrir, sæmilega.
Hún segir bara, að hún iðrist eftir
hvernig hún hafi farið með þig. Við
tölum oft um það.
Og meðan Ingva’d situr þarna
svona sterkur og rólegur og fer svo
gætilega, til þess að særa hann ekki
þá finnur Erhardt enn til þess hve
miklu hann er honuin síðri og biygð-
unin ó.gar i honum á ný. Svo segir
liann:
— Ilún hafði frjálsan viLja. Vitan-
lega gat hún gert eins og hún vildi.
-— Viltu lofa mjer þvi, að bera
ekki hatur til okkar. Jeg fyrir mitt
leyti veit engan, sem jeg vildi sið-
ur gera mein en þjer.
Erhardt tekur á móti hendinni. Svo
standa þeir upp. Erhardt strýkur
ruslið af sjer og þeir ganga niður
að þorpinu.
—Þú kemur með mjer og drekkur
hálfan bjór áður en þú ferð heim.
Ingvald þakkar og tekur fram sig-
arettu og býður. Þeir ganga áfram
og inn á kaffihúsið bak við alþýðu-
húsið, fá sjer há.fan bjór hvor og
hann hressir þá svo einkennilega.
Eftir stutta stund segir Ingvald:
— Ástin er skritin, lasm. Jeg botna
ekki vitund í lienni.
Erhardt reykir enn um stund. —
Lifið gengur sína leið, svarar hann.
— Kannske er ekki neitt til, sem
heitir ást, heldur er hún bara lífið.
Annars gildir mig al.veg einu. Skáll
Og svo skála þeir. Ræninginn, og
sá, sem rændur var — tveir vinir.
Tveir nemendur í skóla lífsins. Má-
ske leikur ástin þá grátt, altaf. Eng-
inn getur rannsakað vegi hennar,
hún er sibreytileg og þó alt af hin
sama.
Það er vist rjett, sem Erhardt seg-
ir: — Ástin og lífið er það sama.
■ sem hefir blóðbætandi og tauga- J
■ styrkjandi áhrif vegna eggjahvit- ■
* unnar og glycerofosfatsins sem í J
j því er.
■ Yfir 25000 læknar hafa tilkynt J
! skriflcga um áhrif Sanatogens. j
Þannig skrifar kunnar læknir: j
„Sanatogen er ómetanlegt og ■
áreiðanlegt i öllum þeim til- j
fellum sem markmiðið er það, ■
að veita vcikum likama nýja !
orku".
J Fæst i iillum lyfjnbúðum.
J Sje itarlegri upplýsiúga ósKað !
J þá lilfyllið miðann og scndið til: ■
J A/S Wulfing Co., Ivbhvn V. Sct.
J Jörgcnsalle 7.
Sendið mjer ókcypis og burðar- ■
gjaldsfritt:
Sanntogcn sýnishorn og bækling. ■
Nnfn ...............................
Slaða ............................J
lleimili....................... J
] Eeilbrigði og lifsgleði j
J krefst heilbrigðs líkama.— Þreyta, ■
J vöntun starfsgleði, svefnleysi o. s. J
J frv. eru Ijós merki um ófullkomna J
J næringu og veiklaðar taugar. Ef J
J þjer viljið lialda likama yðar heil- J
J brigðum og i fullu lifsfjöri ættuð J
J þjer i mánaðartima að nota hið J
J alkunna
styrktar- og tauganæringarlyf J
■ ■