Fálkinn - 04.04.1931, Síða 9

F A L K I N N
9
. o O""llllln' O""lllllii' O Illllii" O ""llllln"O ""lllllii"O""llllln"O Illli'" O""Hllln'O
1 =-------- ÚTLAGINN. = 1
? EF
O Saga eftir LARSHANSEN. O
O
o
Norska sjómannalieimilið í
Brooklyn er við Cai’olstræti, rjett
við Carol Park. I hverfinu við
göturnar Courtstræti, og Hamil-
ton Avenue, Smiðsstræti og á-
fram niður að höfninni, liefir
margur norðurlandabúinn endað
líf sitt og síðan verið jarðaður
sem „óþektur“.
Á gatnamótum Hamilton Ave-
nue og Smiðsstrætis stóð ungur
niaður ljósliærður, hálfþritugur
á að giska. Hann hjet Sigurður.
Atvinnulaus hafði liann verið
síðasta árið og flækst um þarna
í borgarhverfinu, og sultur og
neyð liafði þrásinnis relci'ð liann
út á braut glæpanna.
Meðan Sigurður stóð þarna
skaut tveimur verum upp úr
kjallarahálsi, og eftir útliti
þeirra að dæma mátti liiklaust
skipa þeim í þann flokk norð-
urlandahúa, sem að jafnaði
enda æfiferilinn, sem „óþektir“.
Báðir þessir mannræflar skim-
uðu kringum sig með því flótta-
lega augnaráði, sem einkennir
glæpamanninn, og um leið og
annar þeirra stakk tíu doUara
seðli í lófa Sigurðar livíslaði
hann:
— Sjáðu til þess, að þú komist
hið bráðasta í burt frá Brook-
lyn! Og svo hurfu þeir báðir
eins og skuggar bak við eina
ruslakistuna af mörgum, sem
standa á götunum í Brooklyn. —
— Fáum árum seinna skaut
Sigurði upp í einni borginni á
Kyrrahafsströnd. Eftir átliti
hans að dæma, vegnaði honum
ekki betur nú en þegar liann fór
frá Brooklyn, en bjarti yfirlit-
urinn og ljósbláu augun voru
aiveg eins og þegar hann livarf
að heiman frá Noregi. Nú var
agfangadagur jóla. Sigurður
reikaði aleinn og yfirgefinn
fram lijá Goldmanns-skipa-
kvínni, milli langra raða aí’
vöruflutningavögnum járnhraut-
anna, sem náðu meðfram óend-
anlega löngum hafnarbökkun-
um. Klukkan var átta þegar hann
komst inn i Marionstræti. Hann
beygði til liægri í áttina til sjó-
niannaheimilisins. ómur af jóla-
sálm harst að eyrum lians. Hann
gekk að glugganum. Staðnæmd-
ist þar og hlustaði um stund.
Svo opnaði hann dyrnar og gekk
inn.
Sjómannapresturinn, lengst inni
í salnum, tók sjer málhvíld og
kinkaði kolli til Sigurðar, sem
hafði staðnæmst innan við dyrn-
ar. Presturinn kom sjálfur rak-
leitt tiF lians og bað hann um
að koma innar og tók svo í hönd-
ina á honum og teymdi hann inn
að auðum stól, — þeim eina, sem
ef tir var þar innfrá, og sem prest-
urinn sjálfur liafði setið á.
— Sestu drengur minn! sagði
presturinn, og hjelt svo áfram
ræðu sinni. Þetta var fyrsta jóla-
kvöldið, sem Sigurður liafði
halchð hátíðlegt síðan lian fór
að lieiman. —
— — Þegar voraði náði Sig-
urður ráðningu á skip, sem var
i förum til Alaska. Þar norður-
frá eru þúsundir Norðmanna
— yfii’ sumartímann. Þeir fara
þangað í apríl og koma aftur
þegar líður á liaustið. Meðal
þessara þúsunda eru ýmsir, sem
í Alaska alla sína æfi. Maður sjer
þá, hittir þá og lalar við þá.
Flestir eru unglingar og lijá
mörgum ei; þetta fyrsta sumar-
ið, sem þeir hafa ekki verið
heima i Noregi, en þarna eru
líka gráhærðir öldungar,semhafa
slitið sjer út á vinnunni í Alaska.
Þarna eru mörg hundruð manns,
sem liafa unnið og þrælkað norð-
ur þar í 40—50 ár; fara á haust-
in suður í Bandarikin og drekka
þar upp ágóðann í skyndi og
lóna svo það sem eftir er vetr-
arins, þangað til aflur er færi á
að komast norður.
Sigurður várð einn af þessum
mörgu. Hann kom aldrei á sjó-
mannaheimilið nema á aðfanga-
dagimi. En þá kom liann altaf.
Það liafði ekki brugðist þessi
þrettán ár, sem liann liafði farið
tíl Alaska. Og liann var nákvæm-
lcga eins nú, og hann var í fyrsta
sinn, sem liann steig fæti sín-
um inn á sjómannaheimilið
forðum. Einasta breytingin var
sú, að hann liafði megrast og
fölnað með hverju árinu sem
leið. —
Eftir margra ára starf sam-
fleytt við sjómannaheimilið var
prestinum loks veitl hálfs árs
leyfi til þess að fara til Noregs
og hvíla sig um stund. Því að
prestur þessi var norskur. En til
Noregs hafði hann ekki komið,
síðan hann var kornungur. Nú
var liann orðinn gamall og grá-
hærður. Það er varla vert, að
reyna að lýsa tilfinningum þeim,
sem bærðust í hrjósti hans, þeg-
ar hann sá norsku fjöllin rísa
ár hafi, át við sjóndeildarliring-
inn.
Meðan liann dvaldi í Noregi
kom hann meðal annars þangað,
sem Sigurður var í heiminn bor-
inn. Móðir Sigurðar hjó ennþá
í kotinu sínu, langt úti á nesi.
Hún var orðin sjötíu og fimm
ára. Einasta gleði hennár og á-
liægja voru brjefin, sem hún
liafði fengið frá Sigurði. Að visu
hafði hún eklci fengið nema eitl
á ári, og það liafði verið skrifað
á sjómannalieimilinu á aðfanga-
dagskvöldið, en öll þessi þrettán
brjef hafði lián geymt eins og
dýrmætan fjársjóð. Nú liafði
liann komið þarna í nágrennið
sjálfur sjómannapresturinn, svo
að nú væri hest að hver sem
vildi spyrði liann um, hvort hann
Sigurður hennar væri ekki dug-
andi maður og í góðu áliti þarna
vestur í Ameríku, jafnvel þó að
hann, veslings drengurinn hefði
ekki tækifæri til að skrifa henni
nema rjelt á aðfangadaginn.
Hún opnaði skattliolið sitt og
tók fram þrettán lirjef, og svo
gekk hún rakleitt til sjómanna-
prestsins. Það var áreiðanlegt, að
hann hafði vanist því um æfina,
að verða að segja hinum og öðr-
um sorgarfrjettir, en ná hrást
bonum dugur til þess, er liann
sá gömlu konuna koma, svona
örvasa, en þó svona unga af
gleði, með brjefaböggulinn frá
honum Sigurði sínum. Hann
horfði í augun á lienni; það var
cins og hann sæi augu Sigurðar
a ný. Það voru sömu barnslegu,
tryggu, ljósbláu augun, eins og
augun hans Sigárðar. Hún lijet
Inger Salvessen. Eftir því að
dæma livað lum var visin og
lirörleg mundi lián ekki geta
lifað af söguna um Sigurð. —
Og meðan Inger var að lesa upp-
hátt fyrir prestinum síðasta
brjefið frá syni sínum, bað
presturinn heitt og innilega lil
gaðs, að liann Iijálpaði honum
til að vanmegnast ekki undir
þeirri þungu byrði, sem hann
ætti nú að bera. Svo sagði Inger:
— - Segið þjer mjer ná eitthvað,
blessáður, af lionum Sigga mín-
um. Er hann rikur? Hversvegna
skrifar hann mjer aldrei nema
á aðfangadaginn? . . Og livers-
vegna kemur liann aldrei lieim?
Sjómannapresturiim varð vit-
anlega að svara einhverju. Loks
áttaði hann sig.
— Áður en við förum að tala
um liann Sigurð skulum við
hiðja hænar saman, sagði liann.
Látum okkur reyna að upplifa
samán núna kvöld, eins og mjer
finst að jeg hafi upplifað þegar
Sigurður hefir verið viðstaddur
lvjá mjer, svo að jeg geti sagt
honum næst þegar jeg liitti liann,
að jeg liafi heðið hæn til almátt-
ugs föður vors, með móður hans.
Þau fjellu á knje. Presturinn
bað Guð að fyrirgefa sjer, að
liann gæti ekki sagt gömlu kon-
unni sannleikann og Inger Salve-
sen þakkaði Guði fyrir, að hann
liefði sent prestinn, til þess að
vcra staðgengill sonar sins. Þeg-
ar þau stóðu upp aftur tók hán
í hönd presti og sagði:
— Þjer eruð af Guði sendur.
Hann hefir heyrt hænir niinar
og látið siðustu ósk mina rætast
að sjá son minn áður en jeg
dey. Þegar Guð af náð sinni send-
ir yður hingað og þjer, sem þekk-
ið svo vel drenginn minn, segið
að honum líði vel, þá liefi jeg
ekkert að liiðja um framar.
Leyfistími sjómannaprestsins
var á enda, og' í september byrj-
aði hann aftur starfsemi sína á
sjómannaheimilinu þar vestra.
Næsta aðfangadagslcvöld kom
Sigurður enn á ný, og átli langa
samræðu við prestinn eftir að
samkomunni var lokið. Prestur-
inn sagði honum frá samfundum
smum og móður hans í þorpinu
úti við Noregsströnd og sagði
honum frá, hvernig á því liefði
staðið, að liann gat ekki sagt sög-
una eins og hún var — ekki sagl
móður hans sannleikann.
— Líf þitt er svo, sagði presl-
urinn, — að það neyddi mig til
þess að ljága að aldraðri móður
þinni. Jeg varð að gera það, þó
að mjer sje falið að prjedika
Guðs orð hjer á jörðu. Jeg varð
að gjalda svar við öllum spurn-
ingunum, sem hún spift-ði mig,
en því miður varð jeg að svara
flestum þeirra ljúgandi. Og þeg-
ar móðir þín skildi við mig þótt-
ist hún viss um, að þú værir góð-
m maður og g'egn. Hún varð svo
hamingjusöm, — meðan jeg sat
þarna hjá lienni — og laug.
Skömmu eftir nýjár fjekk
presturinn hrjef frá Noregi, ]k*ss
efnis að Inger gamla Salvesen
væri látin. Hjúkrunarkonan, sem
hafði annast liana i legmmi,
skrifaði, að hán hefði aldrei sjeð
neina manneskju deyja ánægð-
ari en Inger gömln. Hán hafði
verið svo fullviss um, að Sigurð-
ú.r væri einkavinur prestsins og
þa vitanlega mesli heiðursmað-
ur, og í þeirri trá skildi gamla
konan við þetta líf, glöð og á-
nægð með sæhibros á vörunum.
Þelta var í apríl. Hópar af
Alaskaförum komu snemma og
síðla á sjómannaheimilið. Ná var
um að gera að sjá sjer farhorða
til Alaska og þessvegna var krökt
af sjómönnum niður við höfn
allan daginn. Á sjómanaheimil-
inu sat presturinn, í litla lier-
herginu bak við afgreiðslustof-
una og var að snæða árhít sinn.
Þvi að um þetta leyti árs kom
það ekki til mála að hann gæti
farið heim til sín að matast; þvi
að altaf var ösin, frá morgni til
kvölds. Hann hafði lokið við að
skenkja i kaffibollann sinn þeg-
ar hringt var í símann. Það var
frá sjúkrahúsinu. Norskur sjó-
maður liafði rjett í þessu verið
fluttur þangað i báti utan af
liöfn. Hann hafði dollið ofan ár
reiða á skipi og með því að liann
taldi litla von um líf sitt, hafði
hann heiðst þess að mega tala
við norska sjómannaprestinn.
Það reyndist svo, að máður-
inn, sem fyrir slysinu liafði orð-
ið var Sigurður — Sigurður Að-
fangadagskvöld, eins og kuim-
ingjarnir kölluðu hann. Hann
var með rjettu ráði, en ekki ljek
neinn vafi á því, að dagar hans
voru taldir. Hann hafði brotið
hringuheinin og rifin, svo að
brjóst lians liafði látið undan, og
lungun voru mikið sködduð.
Presturinn tók upp brjefið, sem
hann hafði fengið frá Noregi.
Ilann liafði haft það í vasanum
siðan það kom, vegna þess að
Framliald á bls. 13.