Fálkinn - 05.03.1932, Side 6

6
F Á L K I N N
Frá Líibeck.
Paríur af Liibeck, 'sjeður frá bakka Trave. Frá vinstri til hægri sjest
Marinkirkjan, Pjeturskirkjan og (lómkirkjan.
Sunnudags hugleiðing.
Texlinn: Matth. h, 1—11.
Skírnin í ánni Jórdan var un-
aðsleg stund i lífi Jesú en sá
viðburður sem getið er næst á
eftir var annars eðlis: freisting-
in í eyðimörkinni. Þannig er
það Jíka oft í lífi vor dauðlegra
manna, að eftir sælustundirnar
koma hættustundirnar, alveg
eins og óvinur sálnanna færist
í aukana til þess að brjóta nið-
ur verk þess góða.
En það er ekki óvinur sáln-
anna einn, sem átti þátt í þess-
um atburði. Jesúr var færður út
í eyðimörk af ahdanum, til þess
að hann yrði fyrir freistingunni.
Þegar vjer verðum fyrir
freistingu sigrum vjer annað-
hvort eða töpum. Og úrslitin
eru komin undir því, livort við
hlustum á og höldum oss að
honum, sem ekki vill dauða
syndugs manns heldur að liann
snúi sjer og lifi, eða livort vjer
hlýðum þeirri rödd, sem ávalt
leitast við, að draga okkur hurt
frá Guði. — Við lendum þrá-
faldlega úti á eyðimörk lifsins
og verðum fyrir freistingum.
En el' að við spyrðum: Hvers
væntir Guð af mjer og liver er
tilgangur lians með þessu, sem
jeg á nú að reyna, þá mundi það
sannast, að alt verður þeim til
góðs, sem Guð elska. Því að
járnið lierðist í eldinum og gim-
steinninn verður ekki fagur fyr
en hann fágast.
Sagan af freistingunni í eyði-
mörkinni sýnir oss einnig,
hvernig við getum sigi-að. Það
er aðeins einn vegur til: Guðs
orð, og Jesús fór þá leið. Freist-
arinn hrá lika fyrir sig Guðs
orði, en notaði það ekki sem
Guðs orð og það gerði muninn.
Hversu oft Jjer það ekki við, að
menn finna sjer afsökun í Guðs
orði fyrir því sem þeir gera
rangt, alveg á sama hátt og
freistarinn gerði. Um þetta er
það sagt, að bókstafurinn deyð-
ir en andinn lífgar. En þeir sem
bera virðingu fyrir Guðs orði
gera þetta aldrei. Þeir hafa gert
sáttmála við Guð og sá sáttmáli
er rofinn undir eins og Guðs
orð er notað að Faríseahætti í
stað þess að láta sjálft trúnaðar-
traustið og bgrnstilfinninguna
ráða afstöðu sinni til föðursins
á himnum. Það er erfitt að
vera maður. Menn reyna að
gera rjett, vera sannir og hjálp-
samir, lifa fögru lífi, en það er
erfitt. Raddirnar koma hæði
innan að og utan að, raddirnar
sem freista til þess að liætta
þessu og gel'ast upp. Og eins og
baráttu flestra fyrir lífinu er
varið þá gefast freistaranum
svo oft tækifæri til að lokka
manninn frá góðu leiðinni sem
hann hefir sett sjer.
Láttu ekki undan, því að með
Guðs hjálp geturðu ávalt sigrað.
Guðsóttinn er ávinningur sam-
fara nægjusemi. í Guðsóttanum
sigrar þú allar freistingar.
Frægt J>ýskt skáld nefndi fæðing-
arbæ siim Liibeck „Gullturnaborg-
ina“. Er Jiað rjettnefni í orðsins
fylsta skilningi. Hinir fögru turnar
Pjeturskirkjunnar, Jakobskirkjunn-
ar og Dómkirkjunnar teygja sig
höfðinglega og tignarlega hátt yfir
húsaþyrpinguna, og eru hrikarlegir
sem tröllin i æfintýrunum, en hins-
vegar fagrir sem gyðjur í goðasög-
iiiiuni. Aðdáunarverðir eru turnar
Pjeturskirkjunnar og Maríukirkjunn-
ar, einkanlega Joeirrar síðarnefndu,
er ber turnspjót sín 120 metra í loft
upp. Hátt yfir trorgina, reigja sig
þessir hnarrreistu og tígulegu turn-
risar upp í bláann himininn. Vekja
þeir lotningu og undrun hjá hverj-
um lieim er litur þá, hvort heldur
hann er langt burtu eða nálægur.
Með blikandi hjálm á höfði og rauðri
skikkju skrýddir, horfa þeir bjóð-
andi og alvarlega út i sjóndeildar-
hringinn. Svo hreinn er svipur
þeirra, að hver, sem horfir á þá
i
i
Rnrgtor i Liibeck, sjeó' utan frá.
verður fyrir göfgandi áhriíum. All
i kring um þessar friðsömu, tigulegu
kirkjur, stendur víðáttumikil þyrp-
ing hinna gömlu „Giebel“-húsa. Eru
Jiað tígulsteinahús með háu mænis-
risi og rauðum þakliellum og snúa
öll gaflinum að götúnni. Þessi gömlu
hús, er teygja mænana upp í móti,
eins og þau væru að gá til veðurs
eða ieggja eyrun við klukknaslætti
kirknanna, eru sannarlega lákn þess
anda er skapaði þau.
Ferðamaðurinn er kemur frá
Norðurlöndum og í fyrsta sinni Jítur
þessar myndir liðna tímans, eða
rjettara sagt þessar frumdráttar
myndir borgarinnar, verður gagn-
tekinn af töfrakendri fegurðartil-
finningu. Sjón þessi heillar hann og
hefir áhrif á hann, eins og lítið, fag-
urt æfintýri frá löngu liðnum tim-
um og knýr hann til umhugsunar.
Margar aldir eru liðnar frá lieim
tima, er Liibeck bygðist. Hugarórar
okkar liða aftur í tímann og hin
hreikna borg birtist okkur í skarlats-
klæðum sínuni. Við sjáum tígulega
og volduga ráðherra og kaupmenn i
skinnbryddum skikkjum, svipmikla
og bjartleila, ganga niður að Trave-
fljótinu til hafnar Liibeckur. Hugs-
anir okkar verða skírari og gleggri
og við sjáum á höfninni, gömlu, ein-
kennilegu, hábyrtu Hansa-kuggana
fyrir l'ullum seglum líða eftir fljót-
inu. Þessi skip fluttu afurðir land-
anna norðan Eystrasalts til Liibeck
og fóru svo til baka íullfermd vör-
um. Einmitt hjer, þar sem skipin
lögðust var fyrsta aðsetur Hansa-
drotningarinnar, Liibeck.
Árið 1226, eftir að borgin hafði
meðtekið frelsisskrá sína frá Fried-
rich II. og var orðin sin eigin hús-
freyja, var I.iibeck orðin voldug.
líafði hún þegar náð yfirtökum á
verslun og viðskiftum heima við og
í grend og einnig náði vald hénnar
langt út á heimshöfin, þrátt fyrir
það, þótt aðeins örfáar aldir væru
liðnar frá byggingu hennar. Á 11.
öld stóð neðar við Trave-fljótið þorp
með sama nafni, en liað stóð ekki
lengi og var lagt í rústir, sem nú
eru horfnar að mestu eða sokknar
í jörðu niður. Þá kom til sögnunar
Adolf greifi af Schauenburg. Valdi
liann borginni árið 1142 l'agurl slæði
á breiðu, kúptu nesi, sem að vestan
er girt Travé-fljótinu en þverá liess
Wakenitz að austan. Ilentugri og
betri staður en þessi, fyrir borg á
iniðöldum varð vart fundinn. Hjer
á þessum hæðarhrygg millli fljót-
anna, er renna i ótal bugðum, áður
en þau falla saman, var borgin end-
urreist. Hún óx hröðum skrefum og
stóð brátt i blóma. Sköinmu eftir að
borgin var reist á þessum stað, byrj-
aði Heinrich der Löwe á byggingn
Dóinkirkjunnar. Er hún elsta kirkja
Liibeck. Aðalgata borgarinnar ligg-
ur eftir hæðarkambinum og stefnir
lil norðurs. í miðri horginni var inn-
an skamms tíma reist veglegt ráðhús.
Einn af hinum mörgú sölum Jiess
er hreinasta afrek snildar og skarp-
skygni og gefur áhorfandanum skíra
og lifandi hugmynd um fegurðar-
smekk þeirra meistara, er þar hafa
verið að verki. Iír stofa þessi sann-
kallað djásn útskurðaiTistarinnar;
var Jtað ætlað herráðinu til fundar-
halda og fjekk nafnið „Striðsstofan"
(die „Kriegsstube"). Hinar veglegu
veggtöflur, sem þar eru, bera vott
um það, hve þessi skurðarlist hefir
verið háu stigi. Innan þessara veggja
hjeldu valdhafarnir fundi sína og
mörg herferð var hjer ákveðin og
margur friður saminn. Þýðingar-
íneslu samningar frá Hansatímun-
um komu einnig þaðan.
Á 13. öld bygðu hinir ríku ráð-
herrar og horgarar í námunda við
„torgið“ ráðskirkju sína, hina veg-
legu og fögru Maríukirkju. Er hún
hin fyrsta tigulsteinakirkja, er bygð
var i gotneskum stíl og átti jafnfrainl
að vera Norðurlandabúum fyrirmynd
húsagerðarlistar, og dæmi þess
hvernig þeir ætti að byggja kirkj-
ur sínar. Nú reis upp hver kirkjan á
fætur annari og bera þessar veglegu
bygginga höl'uð sín hátt upp yfir
horgar-þökin.
Jafnframt höl'ðu kaupmennirnir,
sem voru vellauðugir, reist ibúðar
og verslunarhús sín við þvergöturn-
ar, er kvísluðust út frá aðalgötunni
niður að Trave-lTjóiinn. Hinsvegar
settu flestir handiðnaðarmennirhir
sig niður i vesturhluta borgarinnar.
Eigi leið á löngu, uns það svæði
var fullbygt, er borginni var skamt-
að af hendi náttúrunnar. Svæði
þetta var takmarkað af fyrefndum
tveim fljótum og trygt gegn árásum
af háum jarðvegg, er umgirti borg-
ina. ITver sem ílutti í borgina^á þess-
uni tima, varð að reisa sjer húskytru
svonefnda „Gangbude“, í göngum
cða að haki stórhýsanna, þar sem
RáðhúsiÖ og Ráðhústorgið í Liibeck,