Fálkinn - 26.03.1932, Qupperneq 13

F Á L K I N N
13
ekki af lögum til þess að vernda
lieimilin gegn i'áyisum skottulækn-
ingahúsmæðrum/ Margar húsmæ'ðnr
kunna ekki einii sinni einföldustu
nndirstöðuatriði bústjórnar.
það eru aðrar orsakir til ofþreyt-
iinnar. Slóðaskapurinn. Fólk hefur
tært að þekkja á klukkuna, en ekki
lært að gæta klukkunnar. Hjá slíku
fólki rekst eitt á annað, alt er í upp-
námi, alt af eitthvað, sem er að
verða of seint, og fólk sjer |iá ekki
„út úr þvi sem það hefir að gera“
og verður þreytt og taugaveiklað.
Það getur margt vaðið á súðum á
heimili, sem kallað er myndarlegt
heimili. Og orsakir þessa eru mis-
munandi. Ein af ástæðunum til
þessa er sú, að fólk gcrir sjer svo
lítið far um að losna við það, sem
það hcfir enga þörf fyrir, en geym-
ir það eða lætur það flækjast fyrir
í stað |>ess að brenna þvi eða grafa
j>að niður. Það cr ótrúlegt hvað
þetta getur tafið fyrir.
Ekkert er slitnu og þreylu lolki
jafn nauðsynlegt- og að komast
á rjeltum tima' i rúmið. Allir jnirfa
sinn svefn, hvort hcldur eru hörn
eða l'ullorðnir. En líka mætli gefa
húsmæðrum, sem hafa ol' mikið að
gera, það ráð að fleygja sjer svo-
litia stund um miðjan daginn, þegar
þœr eru orðnar svo þreyttar af arg-
inu, að þær ætla að fara að jagast,
eða þeim liggur við að grála af
þreytu....
Þannig. litur þessi norska frú og
læknir á málið. Að vísu er margt ó-
líkt með íslenskum og norskum hús-
mæðrum, en l>ó mun l>að sanni næst
að íslenskar húmæður yfirleitt haf:i
síst minna að gera og eru síst het-
ur undir lífsstarf sitt búnar en þær
norsku. Og þessvegna er þessi grein
birt hjer, ef hún gæti vakið fólk li.
umhugsunar um þetta mál.
MERKILEG Eitt al' þvi sem mesta
ELDAVJEL eftirtekt vakti á heini-
----------- ilissýningunni í Stokk-
hólmi 1930, var Aga-eldavjelin, sem
|>á var nýkomin á markaðinn. Og
málti þó sjá á þessari sýningu marg-
ar furðulegar umbælur, á húsaskip-
un, húsgögnum og búsáhöldum,
enda var það aðajþáttur þessarar
sýningar að kynna almenningi alt,
sem vissi að heimilinu og' sýna fyr-
irmyndir að nýtískuheimilum, l>ar
sem alt væri gert eins auðvelt fyrir
húsmóðurina og hugsast gæti, en þó
ódýrt um leið.
Þessi eldavjel er gerð af sænska
hugvitsmanninum Guslaf Dalén,
þe'im sem m. a. hefur fundið upp
vitafyrirkomulag það sem við hann
er kent, Dalenljósin svonefndu sem
passa sig sjálf, og víða eru notuð í
vitum hjer á landi. Hann tók sjer
lyrir heiulur að búa til eldavjel, sem
uppfylti þær kröfur að vera ódýr í
rekstri, þrifaleg og þurl'a hverfandi
litla pössun. Árangur þeirra tilrauna
er Aga-eldavjelin og má fullyrða, að
betra eða skemtilegra læki hefur al-
drei verið búið.til handa húsmæðr-
um, að þvi er fengin reynsla sýnir.
Má fyrst nefna pössunina. Eftir
að kveikt hefir verið upp í vjelinni
er pössunin ekki önnur en sii, að
einu sinni á sólarhring er (>—8 lítr-
um af koksi bætt á eldinn, en ösku
þarl' ekki að taka nema miklu
sjaldnar. Á þessu eldsneyti, sem
kosta mun í Rcykjavík nálægt 1(>
20 aura, eða 5 -(> krónur á mánuði
lielst vjelin síbrennandi og tilbúin
hvenær sem er. Þessi ótrúlegi ár-
angur fæst með nákvæmri einangr-
un hitans, með sjáll'virkum hemli
á löftrás vjelarinnar og hitafram-
leiðslu og hagnýtist þannig yfir
.80% af hitagildi eldsneytisins, en
það er ekki sambærilegt við venju-
legar eldavjelar. Vjelin verður al-
drei nema volg að utan og hitar ekki
með þvi að loginn leiki um pott eða
pönnu heldur á likan hátt og t. d.
rafmagnsplötur, sem taka við hitanum
frá glóðinni og eru svo vel einangr-
aðar, að þær geta geymt hann þcg-
ar ekki þarf að nota hann. Á ann-
ari suðuplötunni er hitinn 400 stig,
og er luin notuð t'il steikinga og til
snöggrar uppsuðu, en á hinni 250
stig og er hún notuð til hægari suðu
Auk þess er i vjelinni bakarofn með
um 95 stiga hita og er hann ætlað-
ur til þess að geyma matinn í þvi
ástandi, sem hann er nýsoðinn, án
þess að hann ofsoðni eða tapi bragði
við kólnun. Þá er einnig í vjelinni
valnshitunargeymir, sem sjer jal'n-
an l'yrir nægilegu heitu vatni og hit-
ar það upp i 85 stig.
Það er einkum aukið hreinlæti,
aukin þægindi, lítill eldsneytiskostn-
aður og minni vinna, sem gerir þessa
vjel el'tirsóknarverða. Þarna sjest
aldrei sót á potti, eldhúsið eða vjel-
in ofhitnar ekki, hitagildið notast
vel, matarofninn i vjelinni tekur við
allri uppgufun og leiðir hana út um
reykháfinn og umstangið er hverf-
andi á móts vi'ð venjulegar eldavjel-
ar. Vjelin sjer enníremur fyrir loft-
rás og eldhúsið helst í alt öðru á-
standi cn þar sem t. d. gas er notað.
Eini gallinn er sá, að vjel þessi er
dýr í samanburði við aðrar, en
hinn aukna stofnkostnað éndurborg-
ar hún margfaldlega i aiikntim l>æg-
indinn og eldsneytissparnaði. Hús-
inæður geta gert samanburð á gas-
eyðsln, rafmagnseyðslu eða kola-
eyðslu sinni við kokseyðslu Aga-
vjelarinnar og munu komast að raun
um, að vjelin borgar mestan hluta al'
aiiknum stofnkostnaði í eldsneyt-
inti einu saman, en þægindin fást
ókeypis. Ilúsmóðirin getur ekki kos-
ið sjer betri grip í eldhúsið. Og þeir
sem byggja ný hús, hvort héldur til
sjálfsíbúðar eða-eigu handa öðruni
mega vcra vissir 'um, að Aga-vjelin
verður besta auglýsingin fyrir hiis-
inn.
Sfinxinn rauf þögnina...
Skáldsaga
Alba segði satt og' vildi einlæglega segja
honum ii])]) alla söguna undir fjögur augu,
honum einum, án gamans og undirhyggju-
laust? Hann kveikti aftur á rafljósinu og
gat ekki sta'Öist freistinguna að lesa hrjel'-
ió aftur yfir. Hann tók það, færði það upp
að ljósinu og rendi augunum áfjáður yfir
hvert orð, hvern staf. Hann var nú ekki
lengur jafnviss um að þetta væri illkvitnis-
legl hrekkjabragð. Ilann lagði hrjefið á
borðið horðið og yfirhugsaði málið í nýju
ljósi.
Ef Ali>a væri nú einlæg, eftir all saman?
Ef ekkcrt orð í hrjefi hennar væri lýgi?
Hvað ætli hann að gera? Auðvitað yrði
hann þá að veita henni áheyrn. Hann
hlustaði J)á kurteislega á útskýringar henn-
ar. Nema því aðeins að hann neitaði að
nálgast hana til þess að lála henni skiljast,
að fortíðin væri gleymd?
Itann hikaði. Skynsemin hauð honum
að halda fast við þessa ákvörðun sína. En
það voru glompur á skynseminni hans og í
gegn um þær gægðist fram löngunin til að
tala við Ölhu undir fjögnr augu. Auk þess
hafði hann góða ástæðu til að hlýða ekki
í blindni skipunum samvisku sinnar. Hvað
gat hann átt á liættu, liann, sióri maðurinn
með hrynvarða hjartað? Auðvitað haf'ði
liann töglin og hagldirnar í máli þessu.
Morguninn eftir var slík óþreyja hans
cftir að fá að vita vissu sína, að hann var
kominn hálftíma fyrir hrottförina á veið-
arnar inn í herhergi til vinar síns, sem var
að rcima að sjer gulu leðurstígvjelin sín.
Sváfnð þjer vcl, Freddy?
Já, en þjer?
Ágætlega. . . . En hvað segið þjer mjer
nýtt ?
Eklci neitt. Eða hvað ætli það svo sem
að vera?
Jcg meina náttúrlega, hvort yður hafi
ekki dreymt um hanu.
Nei,
lioberts reyndi að g'era sjer npp gletni.
Og þjéir hafið ekki skifst á brjefum
við hina ómiskunnsömu, hvítklæddu lconu?
Heyrið mjer, kæri Eddie, gamansemi
yðar er undarleg.
Hreinskilni Nicholsóns virtist svo augljós,
að lioherts sá eftir að hafa vaki'ð máls á
þessu. Alha haf'ði ekki skrifað honum.
Sannfæringin nm það olli honum nokkurs
kvíða. Ilann hefði heldur kosið, að Nic-
holson hefði sýnt honum miða eins og þann,
er lrann hafði fengið, svo að ástandið yrði
hert og þeir gætu báðir hlegið á kostnað
hennar. í vandræðum sínum fór hann úl
og kallaði á Burgess, sem var að taka skot-
hylki i herbergisdyrum sínum.
Kl. 8 stóðu allir í kring um hilana. Ro-
herts gekk til lífvarðarforingjans og spnrði
hann í hálfum hljóðum:
Gætuð þjcr ekki sett mig í sama bíl-
inn og ])rínsinn af Zorren og frú Nogales?
- Prinsinn fer ekki á veiðar. En frúin
verður i sama híl og Pazonna markgreifi
og Freeman.......teg' get setl Frceman atm-
að, ef þjer viljið.
- Ágætt. . þakka, herforingi.
Nú runnu hílarnir af stað hver af öðrum.
Iloberts steig upp í hjá markgreifanum. Frú
Nogales settisl á milli þeirra. Bilstjórinn
og leiðsögumaðurinn sátu frain í. Ríllinn
rann eftir sandhornum veginum. Á leiðinni
ræddu markgreifinn og Roherts um hitt og
annað, en frú Nogales ansaði einkum því
sem Frkkinn sagði og sýndi Roherts að-
eins kuldalega kurleisi eins og hún vsisi
varla af honum. Staðnæmst var fvrir i'ram-
an vciðiskúr á skóglausu liólti. Leiðsögu-
maðurinn sleig út úr til a'ð fá fyrirskipan-
ir veiðistjórans. Markgreifinn fór einnig út
af forvilni lil þess að skoða kort af hjerað-
inu, sem lá á horðinu.
Frú Nogales var þögul. Nú sneri hún
höfðinn ofurlítið að Roherts og sagði við
hann í hálfum hljóðum áfrönsku:
Fcnguð þjer skilahoð mín?
Já. '
Mig' langar mikið lil að tala við vður. .
Revnið að stilla svo til, að það verði hægt
fyrir eða eftir litla skattinn.
Gott og vel. En engan má gruna það
.... Sísl af öllum Nieholson.
Er það þessi mikli vinur yðar?
Já.
Jæja, hagið þvi svo lil að enginn sjái
okkur. .
Jeg skal reyna.
Rödd skynseminnar hafði verið kæfð.
Roherts hafði ekki getað svarað: ,yNei, jeg
óska ekki að tala við yður“. Hann sá það
nú strax og ætlaði háll't í hvoru að taka
samþvkki sitt aftur, er hann fann alt i einu
að litla, hanskaklædda höndin á frú Noga-
les var að leita að hans hönd undir áhreið-
unni, og fann hana og kreisti hlýlega af
því að hann reyndi alls ekkcrt að hindra
það. Þelta nægði til að svad'a skvnsemina
að fullu.
Pazanne markgreifi steig aftur upp i híl-
inn og skýrði frá uppgötvunum sínum á
kortinu. En Rohcrts revndi að herða sig upp
til að vinna hug á veikleika sínum. Það var
ekki laust við, að honum þætti vænt um
að taka í þcssa fíngerðu hönd í laumi. En
í huganum gortaði hann af stillingu sinni.
„Svona, vina mín.. Jeg er húinn að
reikna þig út. . Þú erl slungnari en jeg
hjelt. I stað þess að spila með okkur háða í
einu, tekurðu mig fvrst og svo Nieholson á
‘eftir. Eins og pardusdýr, sem leikur sjer að
tveim lömhum. Jæja, það vcrður gaman að
sjá. . ?
Akurhænsnin höfðu verið skotin niðltr
tmnvörpum seinustu þrjá tímana. Látlaus
kúlnahríð dttndi vi'ð jaðar liins lágvaxna