Fálkinn - 06.08.1932, Blaðsíða 7

F Á L K I N N
7
York, þó að hún lialdi varla
þeirri tign lengi, því að frum-
drættir hafa þegar verið gerðir
að öðru liúsi, cnn hærra. Chrys-
ler og Empire State liefir áður
verið lýst lijer i blaðinu, svo að
eigi þvkir ástæða til, að lýsa
þeim nánar nú.
í New York koma út um 50
daghlöð á ensku, auk fjölda
daghlaða á öðriim tungumálum,
því að þarna kennir þjóðernis-
lega margra grasa. Meira en
hver maður i New York
er af erlendu hergi hrotinn.
Samkvæmt skýrslum frá 1920
voru þá í New York um 200.000
fæddir í I’ýskalandi, rúmlega
annað eins frá írlandi, 180.000
frá Rússlandi og um 890.000
fæddir i Italíu. Raðan og frá
öðrum Miðjarðarhafslöndum
eru komnir flestir þeir, sem
mestu ráða í „undirheimum"
New York, allskonar illþýði og
glæjialýður.
New York er mesta verslun-
arhorg heimsins og um 44°/ af
utanríkisverslun Eandaríkjanna
eiga leið um borgina. Og New
York er rík horg og ánægð með
sjálfa sig. Kigi að síður hefir
neyð vfirstandandi tíma ’gert
varl við sig þar eigi síður en
annarsstaðar. I 0. avenue er
samkomustaður þeirra sem
leita sjer að vinnu. En um langl
skeið hefir enga vinnu verið
]>ar að fá og svartamyrkur at-
vinnuleysisins og hungurs grúf-
ir yfir horginni.
Skrítið kort yfir Sviþjóð.
Svtriqrc
í sænskan stórblaðinu „Dagens
Nyheter" er þetta kort yfir Svíþjóð
lcikna'ð eins og jólasveinn eða pól-
l'ari með hundinn sinn. En það er
ekki hlaupið að þvi að gera slík
kort og hat'a þau jafnframt sem
mannsmynd.
Herbertsprent er allrabest.
1‘cssi mgncl er úr stœrsla og fegursta skemtigarðinum í New York, Cent-
rat Park, sem er eins og „óasi“ i miðri lieimsborginni.
með um ‘IV-z miljón íbúa, en
Brooklyn með rúmum tveiinur
miljónum, þá Bronx, Queens
og loks Richmond á Staten Is-
land, fyrir sunnan Manhallan.
Ciamli bærinn, þar sem enn er
aðal kaupsýsluhverfi borgar-
innar, er fremur óskipulegur
og og húsin eru ekki há nje
niikilfengleg. En innan um þau
Iiafa risið upp himinliáir skýa-
kljúfar, sem gnæfa eins og stál-
risar yfir hinum gömlu hygg-
ingum. ()g þegajp norður á Man-
hattáii dregur ber alt það með
sjer, að borgin lvefir verið farin
að finna til ])ess, að hún mundi
vera að komast úr kúfmun. Dá
er skipulagður mesti Iiluti Man-
Íiatfáneyjar, göturnar lagaðar
])ráðbeinar eltir eyjunni ])verri
ög endilangri. Á langveginn eru
göturnar 10 12 talsins, eftir
I>reidd eyjunnar og eru kallað-
ar„avenues“ og flestar nefndar
með númeri en ekki nafni. Á
þessar götur þverar liggja svo
strætin, sömuleiðis nefnd með
tölum. Undantekniiig frá þess-
um „krossstrykum“ er Broad-
wav, sem liggur skábalt norður
horgina sunnan frá odda eyj-
unnar og sker allar þvergölur
og margar langgötur og beitir
vmsum nöfnum. Ilelsta gataii
i borginni er Broadway og svo
hliðargata við Iiana neðanverða,
sem Wallstreet heitir, þar eru
saman konmir allir helstu bank-
ar og auramiðlarar borgarinn-
ar, en flestar stórverslanir éru
i Broadway og í 3., 5., og (i.
avenue, 45. stræti. Einnig eru
14., 23. g 42. stræti mildar versl-
unargötur. Þar eru einnig belstu
gistihúsin samankomin, og einn-
ig ýms fræg leikhús og sam-
komuhús. Fyrir norðan þetta
verslunarhverfi verða húsin
lægri, enda tekur þar við bæj-
arhluti, sem einkum er skipað-
ur íbúðarlnisum. Ilelsta gatan
þar er 5. avenue, auslan við
Ce'ntral Park, sem er helsti
skemtigarður á Manhattan. í
])eirri götu má heita að miljóna-
niíeringur sje í hverju húsi. Kn
austar og norðar lekur við fá-
tækrahverfi og er örskamt öfg-
anna á milli. Skrauthallirnar
með öllu sínu takmarkalausa
óhófi annarsvegar en hinsveg-
ar ljót luis og skítugar götur,
þar sem olnbogahörn hamingj-
unnar halast við.
New York er ol't kölluð horg
skýjakljúfanna, því að þar varð
fyrsl til sú aðferð, að byggja á
hæðina og dýptina, vegna hins
gífurlega háa lóðaverðs. Þegar
l'yrsti skýjakljúfurinu var bvgð
ur í New York, hristu allir liugs-
aníli menn höfuðið og spáðu
])essu tiltæki illum endi; var
hús þetta þó ekki nema 13 hæð-
ir. Þegar Woolworlh bygði versl
unarhús sitt, um 50 hæðir og
Petta er ntesthwsla bggging heims-
ins, Chrgslershöllin, sem er 77
hwöir.
29!) melra hált urðu allir agn-
dol’a og lengi vel datt engum í
hug að yfirhjóða þetta luis, en
það var árum saman frægasta
hús horgarinnar. Iín siðaii hal'a
aðrir farið fram úr Woohvorth
og það langl. (ihryslerbílasmiðj-
urnar bvgðu 77 hæðir og loks
kom Empire Slate Building með
85 hæða hús, sem eins og sakir
slanda er h:esla hvgging í New
Stórskip kemnr til eöu fer frá New York '20. lwerja minútu aö meöal-
tali. Iljer á mgiulinni sjest risaknön inn „Leviuthan", sem veriö er aö
ilraga 'upp aö brgggju.