Fálkinn - 27.05.1933, Blaðsíða 4

F Á L K I N N
Viðhafnarkjóllinn. (Úr dönsku).
„Bíðið nú við —
Ivona Friclimanns málafærsln-
manns hleypti í brýrnar og i-
Imgaði með áhyggjufullu augna-
ráði stóra matborðið, sem var
Jmkið dýrindis borðbúnaði í til-
efni af hátíðinni.
„Maja frænka“ kallaði hún
allt í einu.
María gamla Hansen bafði
svo að segja gengið í erfðir hjá
Friclnnannsf jölskyldunni og var
uppáhald allra. Þegar frúin kall-
aði kom bún vaggandi innan úr
bliðarberberginu og það geisl-
aði af rauðleita, góðlega and-
litinu á henni eins og af sjálfri
sólinni.
„Hugsaðu ])jer, Maja frænka,
þvílík vandræði ég hefi ald-
rei á æfi minni — —
„Hvað er að?“
„Sérðu það ekki, manneskja,
við verðum þrettán við borðið“.
Augun i Maju frænku urðu
linötlótt og heimskuleg. Hún sló
saman stóru, feitu höndunum
svo það glumdi í. „Þetta er dá-
laglegl! bvað skyldi tengdapabbi
segja?“
„Nú við fáum hann ekki einu
sinni til þess að setjast niður“.
María gekk í vandræðum yf-
ir gólfið og taldi diskana hinu-
megin frá „þrettán!“
„Þú þurftir ekki að efast um
það“, sagði frúin þóttalega.
„Hann tekur ef til vill ekki
eftir |)vi fyrst það er jólanótt",
sagði María, sem vildi reyna að
jafna öll vandræði.
„Jólanótt! jólanótt“ frúin
gretti sig háðslega, „einmitt
])essvegna. . Hann byrjar auð-
vitað á ræðunni um ])að, hvort
þetta muni nú ekki verða sein-
asta jólanóttin, sem bann verði
bjá okkur og svo fram-vegis
ég þekki karlinn.
,,Já, já, já“ tautaði María frið-
andi. „Meðdómarinn er orðinn
gamall maður og — —
„Já og liraustur eins og há-
karl, bara bræðilega geðillur. En
bvað eigum við annars að
gera?“
„Kannske einbver telpnanna?"
slakk Maria upp á.
„Villeysa! Það er einmitt
I)arnanna vegna að bann kemur.
Nei, börnin vill hann sjá nú,
eins og hann befir gert á liverj-
um einustu jólum síðan þau
l'æddust".
„Og mig hefir hann nú sjeð
í mcira en fimtiu ár — næstum
helmingi lengur en frúna
sjálfa“. Maja brosti biturt.
„Nei, góða frænka, það kem-
ur ekki lil mála“.
Það kvað við ldátur og ung-
ar raddir i hliðarlierberginu.
„Þarna er þá Birgitta, Elín og
Pjetur, ætli þau liafi nú getað
slilt sig um að gæjast inn í
hornstofúna?“
Frú Frichmann gekk bratt
fram að dyrunum. „Gaman væri
að vita hvort Birgitta“ tautaði
bún — Birgitta!“
Seytján ára gömul, bá og lið-
leg, ljóshærð stúlka flögraði inn
í herbergið.
„Líttu á, mamma, er ég ekki
fín?“ kallaði liún og snerist
blæjandi á hæli.
„Birgitta, við verðum þrettán
við borðið“.
Ó!“ ósjálfrátt fór stúlkan að
telja.
„Þú þarft ekki að telja, Bir-
gita, ég liefi gert það oft og
Maja frænka helmingi oftar —
bvað eigum við að gera?“ Frú-
in starði næstum biðjandi á
dóttur sina.
Það komu tveir litlir spje-
koppar í linöttóttar kinnarnar á
Birgittu og hún deplaði glettn-
islega augunum. „Jeg veit það,
niamma" hvíslaði hún íbyggin.
„Segðu það þá, barn“.
Birgitta vafði handleggjun-
um utan um hálsinn á mömmu
og bvíslaði einhverju að henni
og hló ofurlítið um leið.
„Stúdentinn ?“ brópaði frú
Frichmánn.
„Uss, mamma“, Birgitta lok-
aði Iiátíðlega á lienni munnin-
um. „Ó, Maja frænka, farðu og
gáðu að gæsinni“.
María fór hálfnauðug.
„Nú, nú barn, hver er svo
þessi stúdent á loftherberginu.
Er hann þar?“
„Já, bann er þar aleinn og er
að lesa undir próf“.
„Hver hefir sagt þjer frá
því?“
„Hann sjálfur“-------
„Þekkir þú hann? spurðu frú-
in nokkuð livatskeytlega.
Unga stúlkan bló feimnislega,
roðnaði niður á háls og draup
böfði. samþykkjandi.
„Hvaðan“?
„Jú, það var oft að — hún
bætti og beit á vörina.
„Hvað er þetta?“ spurði móð-
irin óþolinmóð.
„Við horfðum hvort á annað
þegar við mættumst í stiganum
og á götunui og svoleiðis ------
„Nú?“
„Já og svo einu sinni yrti
hann á mig, og af því ég hafði
svo mikið að bera og liann vildi
gjarnan lijálpa mér“, rausaði
Birgitta i mesta flýti.
„Veiztu ekki að það samir
ekki ungri stúlku“ byrjaði móð-
ir hennar alvarleg.
„Jú mamma, ég veit það, en
það gerir ekkert til, hann er
svo vænn“.
Frú Frichmann varð að brosa
mót vilja sínum. „Hvað heitir
hann ?“
„Mortensen“.
„Bara hann héti eitthvað ann-
að. Mortensen er svo algengt.
Karlinn tengir það nafn sjáll'-
sagt ekki við neitt, sem bann
þekkir".
„Já, en hann er svo ljúf-
mannlegur“, sagði Birgitta, eins
og til að afsaka þetta ólieppilega
nafn kunningja síns.
„Ef tengdapabba grunar að
við böfum boðið lionum sem
varaskeifu, þá telur liann hann
ekki með og við verðum þrettán
eftir sem áður í lians augum
og svo heldur hann að við höf-
um gert þetta til þess að erta
hann“.
„Og af því að við viljum
hann feigan“, bætti Birgitta við
glettnislega.
„Uss, segðu þetta ekki, barn“,
sagði frúin, sem þó smitaðist
af glettninni. „En hvernig eig-
um við að fara að því að ná í
hann?“
„Það skal jeg gera“.
„í hvíta kjólnum þínum upp
á loftlierbergi til bráðókunnugs
manns!“
„Annars kemur hann ekki“,
svaraði Birgitta ákveðin, „og ég
verð að láta liann halda að jeg
liafi gengið í fyrirbón fyrir
bann “.
„En góða barn, hugsaðu þér
bvílíkt örvan þetta er, þú get-
ur átt á bættu að hann biðji
þín“.
„ Svei, mamma“, Birgitta
sneri að henni bakinu, „annars
er mjer sama, jeg sagði þetta
bara í besta tilgangi fyrir þig
og afa“.
„Jæja, lilauptu þá barn, en
þú verður að vera komin aftur
eftir tvær mínútur“.
Birgitta þaut út úr dyrunum.
„Það eru engin önnur ráð —
jólanótt“, tautaði frú Frich-
mann.
Á litlu, þröngu loftherbergi,
umgirtu af ruslakompum, sat
Mortensen stúdent og þrælaði
í læknisfræðilegum ritum, þykk-
um kennslubókum og mílulöng-
um fyrirlestrum. Hreini andlits-
svipurinn var þrjóskublandinn
og hann las með þeim áhuga að
auðséð var að honum var full
alvara að banna viðkomandi
hugsunum aðgang. Annan slag-
inn var eins og einhver ein-
kennileg liugleiðsla bugaði liann.
Hann renndi augunum yfir lín-
urnar án þess að lesa. Svo hristi
bann af sjer mókið og byrjaði
með nýjum hug á vinnu sinni.
Það var barið að dyrum.
„Sennilega teið“ tautaði bann
og leit ekki upp, „kom!“
„Afsakið, jeg geri víst ónæði“.
„Birgitta! Ungfrú Frich-
mann!“ Hann horfði ringlaður
á ungu stúlkuna, sem rjetti hon-
um hendina með glettnislegu
brosi.
„Já, okkur datt í hug,
mömmu og mjer, að þjer væruð
ef til vill einn í kvöld jóla-
kvöld — og svo átti jeg að
spyrja bvort þjer vilduð ekki
heldur koma ofan til okkar.
„Hafið þjer — viljið þjer
virkilega áð------—
„Já, við vildum svo gjarnan
að þjer kæinuð“ Birgitta leit
vandræðalega í gaupnir sjer.
„Viljið þjer“, spurði hann enn
þá „því þjer eruð sú eina sem
jeg þekki ------
Hún gekk snögglega til dyr-
anna. „Jeg verð að flýta mjer.
Afi getur komið á hverju augna-
Ijliki.
„Kærar þakkir ungfrú Fricb-
mann, þjer getið imyndað yður
bversu gjarnan jeg vil koma“,
sagði hann innilega.
„Við borðum klukkan sjö,
])jer hafið bara hálfan tíma til
þess að bafa fataskifti á“. Hún
lmeigði sig og bvarf út úr dyr-
unum.
Eins og leiftri skaut því upp
í hug Modtensens að viðbafn-
arkjóllinn hans var hjá veðlán-
aranum. Hann svitnaði um enn-
ið. Hvað átti hann að gera?
Hann gekk að skrifborðinu og
barði með hnefanum í stóru
lækningal)ókina, sem lá þar, þar
var henni að kenna. Ef bann
hefði ekki endilega þurft að ná
i hana einmitt þegar hann var
peningalaus, þá liefði kjóllinn
hans verið á sínum stað. Hann
leit á úrið. Tuttugu og finnn
míhútur eftir. Það var vonlaust
að ná í liann i kvöld. Skrifstof-
unni lokað og hún var þar að
auki langt úti í bæ. Og allir
kunningjar farnir heim í jóla-
leyfinu, svo þaðan var engrar
lijálpar von. Hann rótaði ráð-
þrota við fatabirgðum sínum.
Nei, bann skyldi ekki koma á
treyjufötum og líta út eins og
auli, sem ekki liefði rænu á
að klæða sig eins og sæmdi,
koma þannig til ókunnugra, til
afa hennar, meðdómarans virðu-
lega, föður hennar og móður,
systkina og — hennar sjálfrar!
„Indæla, bjarta Birgitta!“ Ætti
liún að skammast sin fyrir liann
Aldrei að eilífu. Fyrr, já fyrr
— — Stela! Eða rjettai’a: taka
að láni. Ef hann væri nú svo
heppinn að geta náð i kjól ein-
bvers nábúans. Ruslakompurnar
fataskápar. Hann gat hæg-
lega liengt kjólinn á sama stað
aftur án þess að nokkur yrði
var við það. Hann þreif lamp-
ann og fór í leiðangur. Hann
beið andartak fyrir utan dyrnar
og hlustaði. Steinsliljóð. Ljett-
skrefa eins og Indíáni læddist
hann um ganginn og reyndi
skápaskrárnar með kistulykli
sínum. Það var vonlaust fyrst.
Hann var nærri hættur. Allt í
einu tók hann eftir skáp, sem
burðin var í hálfa gátt á. Hann
lýsti varlega inn í hann, þar
voru sængurföt, teppi, gamlir
battar, borðalögð einkennisföt
og gnægð af rusli en engir kjól-
ar. Hann hjelt áfram. 1 bræði
sinhi þreif liann í eina hurðina
Skráin ljet undan. Fult af fatn-
aði. Heill auður. Eitt bið fyrsta