Fálkinn - 03.06.1933, Síða 7

F Á L K I N N
/
sýning í Alaborg á Jótlandi. Hefir mikla sýnin«askála og s.jpást |jeir
nndirbúningsnefnd sýningarinnar hér á myndinni.
i tilefni jressa tátið reisa gríSar-®®
Chartres 1339 var enski herinn
svo illa leikinn af ofsaroki og
hagljeljum, að fjöldi hermanna
fórst og varð að liætta sókn-
inni. En við Crozjr, árið 134(5,
var ])laðinn snúið við. yfirgnæf-
andi mannfjöldi franska hers-
ins gat ekki nótið sín — og það
var ekki sísl vegna þess, að við
dálitla skúr nrðu bogastrengir
bogmannanna frá Genúa svj)
linir, að ekki var hægt að nota
bogana. En Englendingar höfðu
afdrep í skógi, íneðan á skúr-
inni stóð og l)ogar þeirra voru
þurrir eftir. Unnu þeir stór-
sigur. En af þeim sigri leiddi
stríð, sem stóð yfir meira en
hundrað ár.
1 þeim ófriði gerðist það með-
al annars í árslok 13(50, að enski
heriun heið stórtján vegna
vatnsflóða og fórust i því eitt
þúsund bogaskyttur og sex
þúsund liestar.
Hjer áður liefir verið drepið
á þann geigvænlega mátt, sem
ofviðrin hafa í sjóhernaði. Ann-
að dæmi um þetta má nefna úr
slyrjöld Karls fimta gegn sjó-
i æningjaríkjunum í Norður-Af-
i íku. Hinn 25. október 1541 lenti
floti hans í fárviðri skamt frá
r.trönd Alsir og' fórust þar 155
skip en 800 manns druknuðu.
Enn frægara er þó ofviðrið,
sem gerði út af við „hinn ó-
sigranlega flota“ Filippusar II.
Spánarkonugs, daga 14.—20.
ágúst 1588, er hann álti að
leggja undir sig England. Flot-
inn ýmist týndist, nálægt Orku-
eyjum, cða hrakti vestur í hal,
og komust sum skipin tli Fær-
eyja. Þegar Spánarkonungur
frjetti um afdrifin, varð honum
tjetta eitt að orði: „Jeg sendi þá
til þess að berjast við menn, en
ekki við höfuðskepnurnar!“
Herferð Frakka til Hollands
veturinn 1794—95 er áþreifan-
legt dæmi um, hve afdrifarikur
kuldinn getur verið. Var þes.-í
vetur einkar mikill frostavetur.
Franski herstjórinn komst þá
á ísi, hindrunarlaust að kalla
mátti yfir árnar Maas og Waal
og náði á sitt vald öllum hol-
lenska herflotanum, sem fro;-
inn var inni i höfn. — En það
sem þvi olli, að j)essi för var
gcrð, var forspá náttúrufræð-
ingsins Disjonval, er þá sat í
fangelsi í Utrecht fyrir „g'læp-
samlegar kenningar, — önnum
kafinn vi'ð að rannsaka kongur-
lær, sem honum höfðu reynst
hinir öruggustu veðurspámenn.
A Napoleonstímunum var
farið að veita veðurfræðinni svo
mikla atliygli, að Napoleon á-
lcit það ómaksins vcrt áð-
ur en hann rjeðist í Rússlands-
förina miklu — að afla sjer
fyrirfram ítarlegra upplýsinga
um véðráttufar í Rússlandi og
lála sjerfræðinga í herliðinu
kynna sjer helstu veðurmerki,
sem þjóðtrú var á þar eystra.
En Veturinn lagði fyr að en
venjúlega og varð miklu harð'-
ari en venja var til. En það
sem þó rjeði úrslitunum var,
SYNINtí í ÁLABORG
í þessura mánuði (júní) og þeim
næsta, verður haldin fjölskrúðug
að skyndilega kom ofsahláka,
svo að vegirnir nrðu eitt aur-
svað og ísinn á ánum varð að
mauki löngu fyrir tímann. Það
var þetta sem olli óförunum
fyrst og fremst.
Heimsstyrjöldin gefur oss
ekki aðeins ný dæmi um lwe
afdrifarík veðráttan er i liern-
aði, heldur líka um hitt, hversu
vel það lærist herstjórum, að
vera viðhúnir áhrifum og breyt-
ingum veðursins, svo og að nota
veðráttuna sjer til aðstoðar við
liernaðinn, með tilhjálp ná-
kvæmra veðurathugana og á
annan hátt. Jafnframt þeim
raunalegu staðreyndum, sem
heimsstyrjöldin ljet eftir sig,
erður ])ó líka að geta þess,
að hún hefir jafnframt leitt af
sjer rnargt nýtilegt fyrir veð-
urfræðina.
En hvað sem öðru líður, get-
umj vjer ekki beislað og' því
síður liaft taumhald á náttúru-
öflunum, og í framtíð eins og í
)rtíð rnunu þessvegna heims-
viðburðirnir verða háðir stjórn
höfuðskepnanna. Og enn mun
bæði regn og rok geta kollvarj)-
að fyrirætlunum lierstjóranna,
alveg ens og kuldinn og hitina.
Væri það ekki áminning til
mannkynsins, að reyna að sam-
einast í baráttunni við j)essi
stórveldi, í stað þess að vega
hver að öðrum.
N1' JÁ RNBRA U TARFERJA
hefir fyrir skömmu verið tekin til
notkunar . yfir Stóra-Belti í i)an-
mörku. Heitir hún „Sjœlland", en
hin ferjan, sem heldur áfram að
vera í ferðum til þess að flytja
járnbrautarvagna milli Sjálands og
Fjóns heitir ,,Fyen“. Þetta nýja
flutningaskip er stærst og full-
komnast allra þeirra, sem Danir
hafa bygt til vagnaflutninga inn-
anlands og hefir m. a. útbúnað til
þess að geta rutt sjer braut um
ísalög, fremur öllum ferjum, sem
notaðar hafa verið í Danmörku.
Alll tneð islensktiiii skiputii1
ROSENBORGARSÖFNIN
Nýlega voru liðin 100 ár siðan
hafist var handa um að mynd.i
safn, er geymdi ýmsar menjar el't-
ir látna Danakonunga. Var, í til-
efni af þessu aldar afmæli efnt
til sjerstakrar sýningar i Rosen-
borgarhöll, sem stendur í samnefnd-
um garði í Kaupmannahöfn, til
þess að beina athygli almennings
að því besta, sem safn þetta hefði
að geya. Er myndin sem hjer bivt-
ist af einum þeim sýningargripum,
sem mesta athygl hefir vakið. Gef-
ur þar að lita reiðveri Kristjáns
lconungs fjórða, er hoiium var gert
áður en haldið skyldi brúðkaup
sonar hans. Á sýningunni hefir
v.erið haft svo mikið við þetta, að
ger-t hefir verið eðlilegt hestlikan til
þess að berja reiðtygin, svo að þelta
listaverk njóti sin sem best. Á-
klæðið sjálft er úr flaueli, útsaum-
að og. festar i það 1100 perlur, en
saumurinn allur er með gullþræði.
Margt annað mætti nefna, sem
sýning þessi hefir að bjóða. Dag-
urinn, sem minningarsýningin byrj-
aði hófst með því, . að starfsfólk
safnsins færði mentamálaráðherr-
anum, Borgbjerg kenslumálaráð-
herra, ávarp. En hann er samkvæml
embættisskyldu, formaður safnsins.