Fálkinn - 21.10.1933, Síða 6

(i
F Á L K I N N
Namgay Doola.
Eftir RUDYARD KIPLING.
Einu sinni var konungur, seni
átti ríki sitt við leiðina upp i
Tíbet, rnargar mílur inni í
Himalavfjöllum. Konungsríki
hans var 11.000 fet yfir sjávar-
ináli og nákvæmlega fjórar fer-
mílur að stærð, en mestur hluti
þessara mihia stóð upp á rönd,
vegna landlagsins þar um slóðir.
Ríkistekjurnar námu tæpum 400
þundum á ári og var þeim var-
ið til þess að halda einn fil og
fimm manna her. Konungurinn
var undir Indlandsstjórnina gef-
inn, og lagði hún honum dálítið
fjárframlag fyrir að halda við
Tíbetveginum þarna í nágrenn-
inu. Ennfremur bætti hann sjer
dálítið í búi ineð því að selja
járnbrautarfjelógunum timbur,
því hann gat liöggið deodarvið
eftir vild í skógum sínum og
látið hann velta sjálfkrafa niður
í Sutlej-ána, sem fleytti trjánum
alla leið niður á láglendið, um
.300 mílur, en þar voru trjen
söguð niður í járnbrautarstokka.
Þessi konungur það gildir
einu livað hann hjet — hafði
það fyrir sið, að söðla moldótta
klárinn sinn öðru hverju og
ríða til Simla til að tala við
enska hjeraðsstjórann þar um
málefni rikisins. eða fullvissa
undirkonunginn um, að sverð
lians, konungsins, væri jafnan
reiðubúið til að þjóna Victoriu
drotningu. Og síðan ljet undir-
lconungurinn berja bumbur til
beiðurs konunginum er hann
lagði af stað aftur lieim i ríki
sitt, ásamt öllu riddaraliðinu,
tveimur mönnum í ljótum fata-
ílruslum, og stallaranum, sem
bar silfursprotan fyrir konungi.
Og svo var haldið heim í rikið,
sem var í sporðinum milli him-
inkljúfandi jökuls og dimra
birkiskóga.
Af slíkum konungi vænti jeg
livorki annars nje meira en að
fá leyfi lil að lialda lifinu, þeg-
ar það bar við að örlögin sendu
mig inn í riki hans. Því við
verðum að muna að konungur-
inn átti einn lifandi fíl og gat
rakið ætt sina 1200 ár aftur í
tímann.
Um nóttina gerði rigningu og
skýjafarið byrgði fyrir ljósin i
þorpinu niðri í dalnum. í fjöru-
tiu mílna fjarlægð sást kvöld-
stjarnan á öxlinni á Dongo Pa
fjallinu, þar sem guðirnir
lialda fundi — en þar voru
hvorki ský nje regn. Aparnir
rauluðu sorgarljóð liver við
annan meðan þeir voru að leita
sjer að þurrum rótum í burkna-
klæddum trjánum, og síðasti
gustur dagvindsins kom neðan
úr þorpinu ósýnilega og bar með
sjer lykt af viðarreyk, heitu
brauði, kvistum og feysknum
furubútum. Þetta er hinn eini
sanni ilmur Himalayafjalla og
ef hann á annað borð kemst
inn i blóðið á einhverjum, þá
mun sá sami að lokum gleyma
öllu öðru hvar sem hann er
staddur og hverfa til fjallanna
aftur til að deyja. Nú byrgðu
skýin fyrir og ilmurinn hvarf
og ekkert var eftir skilið nema
nepjuköld hvít þokan og dynj-
andinn i Sutlej-ánni.
Dindilfeitur sauður, sem lang-
aði lítið til að deyja jarmaði á-
mátlega fyrir utan tjalddyrnar
hjá mjer. Hann var að stang-
ast við forsætisráðhérrann og
fræðslumálastjórann, en þá
bafði konungurinn senl til mín
með sauðinn að gjöf lil min og
förunauta minna. Jeg þakkaði
gjöfina á viðeigandi hátt og
spurði bvort jeg mundi geta
fengið ábeyrn bjá konungi. For-
sætisráðherrann lagaði á sjer
vefjarhöttinn — hann hafði
mist hann i viðureigninni við
sauðinn og trúði mjer fyrir
því, að konunginum mundi
þykja mjög gaman að sjá mig.
Jeg sendi því konungi tvær
flöskur á undan mjer eins og
sýnishorn og þegar sauðurinn
var kominn inn á nýtl tilveru-
stig brölti jeg upp' í konungs-
höllina í allri rigningunni. Kon-
ungurinn liafði sent lier sinn
til þess að veita mjer fylgd, en
hermennirnir urðu eftir i mat-
reiðslutjaldinu mínu. Hermenn
eru jafnan sjálfum sjer líkir,
livar sem er i heiminum.
Konungshöllin var bygð úr
limbri og leir og voru fjögur
herbergi í höllinni, ómáluð, en
þetta var fegursta húsið í dag-
leiðar fjarlægð. Konungurinn
var í purpurarauðum flauels-
jackett, hvítum musselinsbrók-
um og með dýran saffrangulan
vel'jarhött. Iiann tók á móti
mjer í litlu dúklögðu herbergi
sem vissi út að ballargarðinum,
n þar var geymdur fill ríkisins.
Ilann stóð þarna rammtjóðrað-
ur í báða enda og nam boginn
hryggurinn á honum við sjón-
deildarhringinn.
Forsætisráðlierrann og fræðslu
málastjórinn voru viðstaddir til
að kynna mig; en allir hinir
hirðmennirnir höfðu verið send-
ir á burt, til þess að áðurnefnd-
ar tvær flöskur skyldu ekki
spilla siðferði þeirra. Konung-
urinn sveiflaði sveig úr þung-
um ilmandi blómum um báls
mjer um leið og jeg laut hon-
um og spurði hvernig minni
háttvirtu persónu þóknaðist að
láta sjer liða. Svaraði jeg, að er
jeg liefði litið hans göfuga aug-
lil hefði skuggi næturinnar
breyst í sólskin, og að sakir
binnar dýrmætu gjafar hans,
— það var sauðurinn — mundu
guðirnir muna dygðir hans um
aldur og æfi. Sagði hann þá,
að úr þvi að mínir mikilfeng-
legu fætur hefðu stigið í kon-
ungsríki sitt múndi það ekki
bregðast, að uppskeran yrði 70
prósent yfir meðallag. En jeg
sagði að frægð konungs næði
út i öll fjögur horn veraldar
er þeim bærust frjettirnar af
hinni dýrðlegu stjórn hans og
af visku hins draumborna for-
sætisráðherra hans og lótus-
eygða fræðslumálastjóra hans.
Svo settumst við á hreina
hvíta kodda og sat jeg á hægri
liönd konungi. Þremur mínút-
um síðar var hann farinn að
segja mjer að útlitið með maís-
uppskeruna væri nú heldur
slæml og að járnbrautarfjelög-
in vildu ekki borga sjer þolan-
lega timburprísa. Hlupum við
úr einu í annað og úr einu glas-
inu í annað. Við ræddum margt
sk.rítið og konungurinn sagði
mjer margt i trúnaði um stjórn-
mál alment. Tíðræddast varð
honuin um óþekt eins af þegn-
uni sínum og skildist mjer helst,
að hann væri um það bil að
kveða alt framkvæmdarvald í
ríkinu í kútinn.
„í gamla daga“, sagði kon-
ungur, „hefði jeg getað skipað
fílnum Jiarna að troða hann i
mauk og gera úr honum stöppu..
En nú verð jeg að senda hann
sjötiu mílur inn í fjöll til að
dæma hann og þá mundi uppi-
hald hans á meðan lenda á rík-
inu. En fillinn jetur upp allar
tekjurnar“.
„Hvað hefir maðurinn gerl
fvrir sjer, Rajab Sahib?“ spurði
jeg.
„í fyrsta lagi er hann útlend-
ingur og ekki af mínu fólki. í
öðru lagi er það, að jeg rausn-
aðist við að fá honum land
jiegar hann kom, en svo neitar
mannskrattinn að borga skatt.Er
]iað ekki jeg sem á landið, hátt
og lágt — og ber mjer ekki sam-
kvæmt lögum og landsvenju
áttundi hlutinn af upskerunm i
afgjald? En samt neitar þessi
devill að borga grænan eyrir. .
og svo hleður hann niður krökk-
unum, eins og fiskur væri að
gjóta.
„Setjið þjer hann í fangelsi'1,
sagði jeg.
„Sahib!“ svaraði konungur nn
og bagræddi sjer á koddunum,
„það er engin leið. Einu sinnj
og aðeins einu sinni í þessi
fjörutíu rikisstjórnarár mín hefi
jeg orðið svo veikur að jeg gat
ekki haft ferlivist. Og þá vann
jeg guði það heit, að jeg skyldi
aldrei ræna mann eða konu
birtu sólarinnar eða lofti guðs,
því jeg þekti hve þung hegning
]iað múndi vera. Hvernig gæti
jeg rofið það heit. Væri það
ekki annað en stýfa af delanum
hönd eða föt þá skvldi jeg ekki
tvínóna við það. En það er ekki
hægt fyrir Englendingunum síð-
an þeir fóru að ráða. Einhver
þegna minna — hann skotraði
augunum lil fræðslumálastjór-
ans „gæti liaft það til að
skrifa enska undirkonungimim
það, og þá gæti farið svo, að
hælt yrði að berja bumbur fyrir
mjer þegar jeg kem til Simla“.
Hann skrúfaði munnstykkið
af silfurbúnu vatnspípunni
sinni, setti annað á úr rafi og
rjetti mjer svo pípuna. „Og það
er ekki einasta að hann borgar
ekki skatt“, bjelt hann áfram,
„heldur neitar þessi útlending-
ur líka að vinna þegnskyldu-
vinnuna í veginum, og æsir þjóð
mína til sömu landráða. En
bann cr prýðis timburfleytiiy,-
armaður þegar hann vill það
við hafa. Enginn af þegnum
mínum er jafn fimur og djarf-
ur við að greiða úr timburflek-
um í ánni þegar hún stíflast".
„En hann tilbiður annarlega
guði“, sagði forsætisráðherrann
alvarlega.
„Það varðar mig ekkert um“,
sagði konungur, senx var eins
umburðarlyndur í trúmálum og
sjálfur Akbar. „Allir mega
verða sælir í trú sinni og' eldur-
inn eða móðir Jörð tekur við
okkur öllum að lokum. Það er
uppreisnarhugurinn í honum
sem mjér gremst“.
„Konungurinn hel'ir her
manns“, skaut jeg inn í. „Hef-
ir konungurinn ekki lálið
brenna kofann ofan af mann-
skepnunni og skilið hann eftir
alstrípaðan í næturdögginni?“
,.Nei, kofi er kofi og þar á
maðurinn skjól. En einu sinni
sendi jeg herinn á hann, þegar
jeg var orðinn alveg gáttaður
á honum Hann mölvaði liaus-
inn á þremur þeirra með spítu
en hinir tveir lögðu á flótta.
Og það var ómögulegt að hleypa
skoti úr byssunum“.
Jeg hafði sjeð vopn fótgöngu-
liðsins. Þriðjungur vopnanna
var gömul fuglabyssa, fram-
hlaðningur og ryðgaðar holur
þar sem hvellhettutakkinn átti
að vera, þriðjungurinn var lása-
byssa reyrð sam an með vir og
með ormjetnu skafti og þriðj-
ungurinn tinnubyssa, sem tinn-
una vantaði í.
„En maður verður að muna“,
sagði konungur og seildist til
flöskunar, „að hann er ágætis
fleytingamaður og bráðskemti-
legur. Hvað á jeg að gera við
hann, Sahib?“
Þetta var eftirtektarvert. Þess-
ir fjallabúar voru gungur, sem
datl ekki fremur í bug að neita
að borga konungi skatt en að
færa guðunum fórnir. Þetta
lilaut að vera hugaður maður.
„Ef konungurinn leyfir“,
sagði jeg, ætla jeg ekki að flytja
tjöld mín hjeðan í'jt en eftir þrjá
daga en fara og skoða mann-
inn. Mildi konungsins er goð-
umlík, og uppreisn er eigi minni