Fálkinn - 12.09.1936, Side 4

4
F Á L K I N N
Aftökurnar í
Viðburðir þek', sem gerðust
í Rússlandi í mánuðinum sem
leið benda ljóslega á, að Stalin
bafi ekki setið jafn fasl í sessi
og virst befir á yfirborðinu.
Hann hefir sem sje orðið að
grípa til þeirra óyndisúrræða
að taka af lífi l(i nafnkunna
menn, suma þeirra lielstu menn
rússnesku byltingarinnar og
slarfsbræður Lenins, svo sem
Stalin.
Sinovief og-Kamenev. En erki-
óvinurinn, Trotski, sem Stalin
kennir mest um andróðurinn
gegn sjer n.ýtur þess að „það
næst ekki til hans“. Hann hefir
fengið griðland í Noregi, og
stjórnin þar framselur hann
ekki.
Þegar Lenins misti við var
talsverð sundrung um það inn-
an kommúnistaflokksins, hver
ætti að erfa sæti lians og verða
valdamésti maður Rússlands.
Georgiumaðurinn Stalin, sem í
mörgu hafði aðrar skoðanir en
Lenin, varð hlutskarpastur.
Hann lók í ýmsu aðra stefnu
en fyrirrennari hans. Einkum
virðist það hafa verið eitt, sem
hann var ósammála um við
hina gömlu fylgismenn Lenins:
hvort róa ætti að þvi að knýja
fram heimsbyltingu til þess að
koma fram kommúnistastefn-
unni. Þetta vildu þeir Lenin og
Molotov
forseti rússnesku stjórnarinnar.
Rússlandi.
Trotski og ýmsir aðrir máls-
metandi menn flokksins. Stalin
befir gengið í aðra átt. Hann
hefir reynt að styrkja seni mest
veldi kommúnismans inn á við,
beitt sjer fyrir verklegum fram-
förum. viðreisn iðnaðarins og
landbúnaðarins, samkvæmt
hinni frægu fimm ára áætlun.
Og í mörgu hefir liann notað
við þetta sömu aðferðirnar, sem
notaðar eru í auðvaldslöndun-
um. Gegn þessu hófu ýmsir hin-
ir gömlu fylgismenn Lenins
skæðan andróður. Þeir voru
„gerðir óskaðlegir" smátt og
smátt, en mesta athygli vakti
það þó, er Trotski sjálfum, sem
skapað hafði rauða herinn og'
eflaust hafði unnið bolsjevism-
anum einna mest gagn allra
manna, var vísað í útlegð. Hann
hröklaðist til Tyrklands og
þaðan land úr landi þangað til
loks að hann fjekk griðland i
Noregi, en þar hefir hann dval-
ið síðustu árin.
Nú þykir það sannað, að
hann hafi jafnan Iiaft samhand
Litvinoff utanríkisráðherra.
við skoðanabræður sína í Rúss-
landi og beitt sjer fyrir víðtæku
samsæri, með því markmiði að
Stalin og helstu fylgismenn
hans yrðu drepnir. Og svo virð-
isl jafnvel, að Stalin þyki nauð-
svn á ítarlegri „umhreinsun“
en þegar er orðin, með aftöku
hinna sextán fylgismanna
Trotskis, 26. ágúst.
Þegar einn lielsti stuðnings-
maður Slalins, Kirov var myrtur,
])ótt sýnt að þar væri að verki
ýmsir áhrifaríkir samsæris-
menn. Eftir málaferlin, sem út
af morðinu spunnust, voru þeir
Sinovief og Kamenev dæmdir í
tíu ára útlegð og komið fyrir
þar, sem líklegt þótti, að þeir
gæti ekki gert neitt ill af sjer.
En þegar undirróðursmálin
voru tekin fyrir að nýju í sum-
ar, þótti það koma á daginn, að
þeir hefðu haldið áfram að
starfa að falli Stalins. Þeirra
nöfn urðu efst á baugi í mála-
ferlunum ásamt nafni Trotskis.
Voru þeir kallaðir til Moskva
og þar Jiófust rannsóknir undir
foruslu Visjinski, liins opinbera
ákæranda. Þar játaði vitni eitt,
Fritz David að nafni, að Trotski
hefði fengið sig til þess að
reyna að mvrða Stalin. Og hin-
ir ákærðu Sinovief og Kamen-
ev játuðu tafarlaust á sig, að
þeir væru sekir um uppreisn-
artilraun gegn Stalin. Það var
nærri því grunsamlegt, hve
fljótir þeir voru til þess að játa,
enda er sagt, að þeim hafi verið
gefin von um að þeir skýldu
iialda lífi, el' þeir gerðu játn-
ingu. En þetla sloðaði ekki.
Hinn opinberi ákærandi lagði
til, að þeir skyldn þola dauða-
refsing — vera skotnir. Stalin
hefði getað breytt dómnum, og
sagl er að Krupskaja, ekkja
Lenins hafi heðið þeim griða.
En það var árangurslaust. Að-
faranótl 26. ágúst voru þeir
skotnir, allir hinir 16 ákærðu,
í fangelsisgarði Ljubjankafang-
elsisins. Höfðu þeir fram að
síðustu stundu búist við að
verða náðaðir.
Þegar Sinovief heyrði, að
náðuninni hefði verið neitað
valt hann um á gólfi fangelsis-
klefans og fjekk krampagrát.
En Kamenjef lók dauðadómn-
i ni mjög rólega. Hann var að
borða, er liann fjekk tilkynn-
inguna og hjelt því áfram eins
og ekkeijt hefði i skorist og
kvcikli sjer síðan i pípu. Smir-
nov, sem var einn þeirra er
teknir voru af lífi, varð einnig
vel við dauða sínum.
Hinir sextán dauðadæmdu
voru látnir koma út á aftöku-
slaðinn allir í einu. Þar stóðu
fyrir 12 hermenn með byssur,
og voru sex byssurnar hlaðnar
með kúlu en sex með lausu
púðri og vissi enginn hverjar
byssurnar það voru. Nú voru
fangarnir leiddir fram og tveir
skotpir í einu. Fyrst voru þeir
skolnir Sinovief og Kamenjef.
Kamenjev.
Leon Trotski.
Sinovief fjekk yfirlið er liaiin
var leidur upp að múrnum, og
varð að setja um ha'nn hand og
liengja hann, upp á krók. Skot-
in riðu af og fangarnir fjellu
dauðir niður. En umsjónarmað-
ur aftökunnar, Peters, sem var
gamall vinur Sinoviefs, gekk að
likunum og skaut þau skamm-
byssuskoli gegnum munninn
])ví að sú regla er höfð við al'-
tökur í Rússlandi. Næstir voru
þeir skotnir Smirnov ogOldberg
en þá Goldmann og Berman-
Jurin. Seinast voru skolnir
bræðurnir Lurie og höfðu þeir
orðið að horfa á aftökur allra
hinna. Eftir tíu mínútur var af-
lökunni lokið.
Samkvæmt þeim fyrirmælum
sem í Rússlandi gilda um lahd-
ráðamenn voru þeir grafnir i
ókunnum stað, sem enginn
þekkir til. Grafir þeirra eiga að
línast og bannað er að anð-
kenna þær á nokjkurn hátl.
Eignir slílu’a manna eru gerðar
upptækar, en flestir þeirra, sem
tekiiir voru af lifi þarna liöfðu
verið eignarlausir menn.
Iljá lýðnum virtisl aftakan
hafa vakið geysimikinn fögnuð.
í verksmiðjum kváðu við gleði-
óp. En það vakli athygli, að
]>egar útvarpið tilkynti aftöku
hinna sextán var komisl svo að
orði: „Föðurlandssvikararnir
eru dauðir! En ennþá eru marg-
ir föðurlandssvikarar á líl'i og
baráttunni verður lialdið á-
fram!“
Og rjettarhöld staiida enu yf-
S'inoviev.