Fálkinn - 21.05.1938, Blaðsíða 8

8
F Á L K I N N
I
Karlmannsvesti.
HAYDN. Frh. af bls. 5.
hljómlistarstjóri og eftir dauða lians
rjeð bróðir hans hann til sín. í
þrjátíu ár samfleytt starfaði Haydn
hjá Esterhazy-greifanum og lifði
þar við sæmileg atvinnuskilyrði.
Hertogarnir liöfðu bæði orkestur og
söngflokk, s.em Haydn var settur til
að stjórna, og má jjakka þessu or-
kestri meðfram hvílikur afburða-
maður Haydn varð, sem tónskáld
orkestursverka. Hann gal jafnan
gert raunhæfar tilraunir með það,
sem honum datt í hug. Það eitl
amaði að Haydn, að hann var mjög
háður dutlugum furstanna og varð
að gegna kröfum þeirra, sem stund-
um fóru herfilega í bága við lista-
smekk tónskáldsins sjálfs.
Þegar Nikolas Esterhazy dó varð
Haydn á lausum kjala. Það var 1790.
Var hann jtá eggjaður á, að fara til
Englands og halda ltar liljómleika
og það gerði hann. Var honum tek-
ið með miklum fögnuði þar og er
Haydn eitt þeirra fáu tónskálda,
sem Englendingar hafa orðið til að
viðurkenna á undan öðrum Jtjóð-
um. Frægðarljómi Haydns barst frá
Englandi út yfir álfuna. Það var
því ekki nema eðlilegt, að Haydn
færi í hljómieikaferð þangað á nýj-
an leik, árið 1794. í þessum ferðum
samdi hann ýmsar bestu tónsmíðar
sínar. Honum leið vel í Englandi og
dáði rnjög Englendinga.
Haydn eru eignaðar um 1400 tón-
smíðar. Margt af þeim er nú úr gildi
gengið og Jtekkist ekki af öðrum en
grúskurum, en annað er sígilt. Þar á
meðal má nefna hin miklu „ora-
loria“: Sköpunina og Árstíðirnar.
sem enn i dag heyrast á kirkjtt-
hljómleikum stórþjóðanna. Margar
af hljómkviðum hans, en þær voru
með vissu ekki færri en 118 (sumir
eigna honum 150) eru í fullu, gildi
enn i dag. Haydn gerði hljómlist-
ina eðlilegri og fjölbreyttari en hun
var fyrir hans daga, og lagði grund-
völlinn að miklu fjölbreyttari notk-
uii orkestursins en áðúr var. I öðr-
uni greinum er hann talinn fyrir-
rennari Beethovens, sem var læri-
sveinn hans um nokkurt skeið.
Austurríski keisarasöngurinn „Gott
erhalte Franz den Keiser" er eftir
Haydn.
Ilann dó i Wien 31. maí 1809, sent
frægur maður, heiðursdoktor Ox-
fordháskóla og heiðursborgari í
Wien.
„Sunday Express“, eitt af stór-
blöðum Beaverbrooks lávarðar, birt-
ir biblíuna sem neðanmálssögu urn
þessar mundir. Það lítur ekki út
fyrir að biblian sje útbreidd' í stofn-
landi Biblíufjelagsins.
----x-----
Tjekkoslovakinn Tomas Bata, sent
fórst við flugslys 12 júní 1932 var
besti skósmiður sem uppi hefir
verið í veröldinni. Forfeður hans í
sjö undanfarna ættliði höfðu allir
verið skósmiðir og sjálfur var hanu
fátækur er hann setti upp skógerð
sína í þorpinu Zlin i Máhren. Þar
eru nú um 50.000 ntanns og hafa
flestir atvinnu við skósmiðjur Bata.
Þær framleiða 250.000 pör af skóm
á dag, eða um fjórðung á við það,
sein 1350 stærstu skógerðirnar í
Bandaríkjunum framleiða samtals.
Bata var aðeins 50 ára þegar hann
fórst.
Efni:
250 gr. ljóst t’jórþætt ullargarn,
brúnt, grænt eða grátt. 2 prjónar
nr. 3 og 5 fínir sokkaprjónar.
Prjón:
5 1. r. 1 . sn. næsti prjónn 5 1.
sn. 1 I. r.
Myndirnar sýna:
Nr. 1 Boðang
2 Bak
3 lykkjuupptöku í handveg
4 gerð prjónsins.
Boðangur:
Fitjið upp á heklunál nr. 3, 46
ent. lengju. Teljið lykkjurnar og
fitjið upp á prjóninn jafn margar
lykkjur. Prjónið 10 cm. breiðann
kant 2 1. r. 1 1. sn. Síðan er breytt
um í 5 1. r. 1 1. sn. o. s. frv. Aukið
er í 10 I. (5 hvoru ntegin) upp að
handveg nteð jöfnu millibili, l>á eru
feldar af í einu 8 1. hvoru megin, jtá
prjónaðir 3 prjónar og 1 1. feld af
livoru megin, endurtekið 5 sinnum.
Síðan prjónað beinl að hálsntáli,
Jtá feldar af í einu 12 1. á miðjum
prjóni •— axlarstykkin síðan prjón-
uð með úrfellingu eftir sneiðingu
liálsmálsins (eftir því hvað liver vill
hafa vestið lágt) öxlin feld af í
3nu lagi.
Bakið:
Prjónað á sama hátt og boðangur,
aðeins er sneiðing á hálsmáli hærri.
Boðangur og bak saumað saman og
kantur í hálsmál og errnar prjónað-
ur á sokkaprjónana: 2 1. r. 1 I. sn.
4 cra. á breidd.
Vestið er strokið með mátulega
heitu járni, vætt skal þunt ljerefts-
stykki og lagt ofan á ltað og strokið
Ijett yfir.
Marseille er að Jtví leyti öðrum
borgum fremri, að þar eru fleiri
glæpamenn en i nokkurri annari
borg. Þrjá fjórðu allra verstu glæpa
i Frakklandi er hægt að rekja til
manna, sem ýmist eru fæddir eða
uppaldir í Marseille eða hafa dvalið
l>ar.
Stúlka ein var að gifta sig nýiega
í Lindholnt-kirkju í Norður-Jóllandi.
Meðan á því stóð leið þrisvar sinn-
um yfir stúlkuna, svo að það var
með mestu herkjubrögðum, að prest-
urinn gat fengið hana til að svara
jáinu, sent nauðsynlegt var. Undir
eins og stúlkan kont úr kirkjunni
aftur var hún jafngóð. Hún þoldi
bara ekki loftið í kirkjunni.
----o----
„Big Apple“ heitir dansinn sem
mest er dansaður í Bandaríkjunum
núna og hefir útrýmt „Swing Step“.
Þessi dans er víst talsvert fjörugur
því að á dansleik í Philadelphia
nýlega brotnaði gólfið, þegar farið
var að stíga hann.
----x----