Fálkinn - 25.06.1938, Síða 7

F A L K I N N
n
Honum taldist til að þarna væri
nóg af skartgripum til þess, að
gamli Caspard i Marseille og Geirtz
i Berlín hel'ðu nóg að gera lengi.
Hann rannsakaði steinana við vasa-
ljósið tii þess að gera sjer hugmynd
um markaðsverð þeirra — og virti
þá á nálægt tólf miljón franka.
Hann tróð herfanginu ofan i
tösku sína og hámaði i sig hænu-
ungann. Hann hugsaði tii Mary Lou
og orða, sem byrjuðu á c — cham-
liagne, chinchilia, carissima. - -
Veröldin var lauguð rósrauðum
bjarma.
T AFTURELDINGU á mánudags-
morguninn var hann ríkur maður.
Hann sat og liugsaði með vaxandi
ánægju á afrek sín. Stór hrúga af
seðlum til taks fyrir bráðustu fram-
kvæmdirnar til dæmis þessi
,,Conestibles“-hlutabrjef — var líka
í töskunni hans,
Hann leit á hólfin, sem hann
hafði fengist við. Með kitti og máln-
ingu hafði honum tekist að gera
þau eins og þau hefðu ekki verið
snert.
Nú var að taka á þoiinmæðinni.
Klukkan 7.45 var kjaliarinn opn-
iiður á ný. Það var ætíð næturvörð-
urinn sem opnaði, rjett áður en
dagvörður kom og leysli hann af
liólmi. Einasti vandinn sem hvíldi
á Pat var sá, að gera sig' ósýnileg-
an fyrsta stundarfjórðunginn eftir
að opnað var.
Oft hafði hann komið niður i
hólfakjallarann kortjeri fyrir 8 á
morgnana áður en næturvörðurinn
var farinn og hafði svo komið inn-
an skamms aftur og )>á var dag-
vörðurinn tekinn við. Aðeins einu
sinni hafði skiftavinur verið i kjall-
aranum á þeim tíma. — Þegar hann
kæmi fram í dagsljósið með tösku
i hendinni nuindi engum dagverði
detta í hug, að hann hefði verið
yfir helgina í hólfakjallaránum.
Til þess að eyða tímanum fór
irann að raka sig þurt — en biðin
varð meiri eldraun en hann hafði
haldið. Mínúturnar skreiddust áfram
og hann fór að kenna kvíða, sem
fór sivaxandi. Hann gat ekki sjeð
neina ástæðu fyrir þessum kvíða,
en samt var honum ómögulegt að
hrista hann af sjer. i
Taugarnar! Ekkert annáð en laug-
arnar! Þetta gat ekki mistekist.
Hann tönlaðist á því í sífellu, að
áætlun hans væri óskeikui. Hann
hefði altaf verið meistari i J)ví, að
hafa ráðagerðir sinar svo þrauthugs-
aðar, að þær hrugðust ekki — þess-
vegna ljek hann enn lausum hala.
Það fór hrollur um hann er liann
heyrði Jjrusk við stálhurðina. Það
var rjett svo að honum gafst tími
til að komast í felustaðinn sinn
áður en hurðinni var lokið upp.
Úr Pats var 6.45!
Hvernig liafði honum skjátlasl
svona. Hann varð gagntekinn af
hræðslu margra ára tugthús
vofði yfir honum. Hvernig höfðu
])eir koinist að ])ví að hann var
þarna? Nú var um að gera að verða
ekki flaumósa. Hann varð að sleppa
upp úr kjallaranum, hvað sem það
kostaði, því að annars var hann
þarna eins og rotta í giídru. Þeir
voru kænni en svo, að þeir kæmi
niður til hans — haiin gat búist við
táragasflóði yfir sig hvenær sem
vera skyldi.
Hann heyrði raddir og fótatak
fyrir utan. En svo varð alt kyrt aft-
ur og hann vissi að spilið var tapað.
Hann náði sjer aftur. Leit á hina
klukkuna til þess að vera viss —
hún var 6,50. Þeir voru seinir í
vöfunum! Hann setti svarta silki-
grímu fyrir andlitið og bjóst til að
seija líf sitt svo dýru verði sem
hann gæti.
Hann brölti hljóðlaust ofan með
skammbyssuna í hægri hendi, og
fram á miðjan gang. Það heyrðist
dauft hljóð undan gúmmísólunum
hans. En hvergi sá hann nokkurn
mann.
Hann sá ekki nema eina ráðningu
á þessu: að þeir mundu bíða hans
ofan við stigann óg ætluðu að ráð-
ast á hann þar. Pat taldi vissast
að vera fyrri til árásarinnar. — •—
En alt i einu mundi hann nokk-
uð! Hvílikur heimskingi. Hann hafði
gleymt því, að í Frakklandi setja
þeir klukkuna fram hálfum mánuði
fyr á vorin en i Englandi.
Hann iæddist aftur inn í kjall-
arann og i felustaðinn sinn og skelli-
hló að sjálfum sjer.
CÓLiN stafaði geislum inn um gal-
^ opnar dyrnar, sem vissu út að
Hue du Quatre-Septembre. Darraqq
dagvörðurinn kinkaði kolli til
Diggie, sem þrammaði gegnum and-
dyrið. — Góðan daginn! Snemma
á ferli eins og vant er!
Pat lyfti hendinni:
— Já, mig lahgaði til að gera
góða verslun í morgunmálið. Hann
ætlaði að halda áfram, en maðurinn
stöðvaði hann kurteislega úti við
dyrnar.
— Afsakið mig, herra, en áður
en Thévaut fór, sagði hann mjer. . . .
— Ef Thévaut hefir sagt yður frá
„Conestibles du Nord“ þá er hann
ljelegur leynilögreglumaður. Jeg
bað hann um að þegja sagði Pat
hlæjandi. En af því að jeg hefi
hugsað mjer að skjóta þessu að
yður hvort sem var, þá er enginn
skaði skeður. Jú, kunningi, þjer
skuluð kaupa eins mikið og þjer
komist yfir. En haldið þvi leyndu.
Og látið Radowski um liitt.
Pat tók eftir að andlit mannsins
gerbreyttist. Að vísu var breytingin
ekki áberandi, en Pat var vanur að
les'a svip martna. Hann hjelt áfratn
tali sínu og sagði nú, eihs og af
tilviijun:
— En afsakið þjer, herra minn!
Darraqq tók í hann. — Mig langar
ti! að leggja fyrir yður eina eða
tvær spurningar.
- Sjálfsagt, sjálfsagt, en jeg á
bara dálítið annrikt núna, sagði
Pat.
—- Jeg hugsa að spurningum mín-
um liggi meira á en önnum yðar,
sagði Darraqq og bætti svo við í
skipunarróm: Komið þjer með
mjer!
— Takið þjer nú sönsum mað-
i:r!
Agætt! Varðmaðurinn ypti öxl-
um og hinir varðmennirnir fóru
að færa sig nær. Opnið þjer
töskuna yðar.
Hnefi Pats hitti varðmanninn í
sama augnabliki og hann var að
þrífa til skammbyssunnar, og mað-
urinn hnje niður á gólfið eins og
mjelpoki. Pat vatt sjer út að dyrun-
um. Tvö skot komu frá vinstri og
maður strauks't hjá honum til þess
að varna honum útgöngu. Nýtt skot
heyrðisl og Pat misti töskuna þvi
að hendin varð máttlaus. Og þeir
hefðu gripið hann ef hann hefði
lotið niður til að taka töskúna upp.
Þrjú skref frá dyrunum rakst
hann á dyravörðirn en sló hann í
magann svo að hann datt. Hann
komst út og hljóp nú sem óður mað-
ur upp götuna. Honum til mikillar
furðu varð bifreið hans komin þar
og beið hans.
Mary var viðbúin og dró hunn
upp i bifreiðina og hann hnje mátt-
laus í sætið.
- Það var heppilegt að hitta þig
lijerna — jeg hafði ekki búist við
þjer svona snemma, sagði hann.
Mary Lou stöðvaði bifreiðina rjett
hjá Louvre. Tuillerigarðurinn var
mannlaus og blómbeðin ljómuðu í
morgunsóiinni.
— Hann nafni þinn vann, sagði
hún og reyndi að láta eins og ekk-
Menn sgm lifa.
Robert Schnmann.
Eitt tilfinninganæmasta tónskáld-
ið„ «em uppi hefir veirið, Robert
Schumann fæddist í þennan heim
8. júní 1810 í bænum Zwickau i
Saxlandi, en þar var faðir hans
bókaútgefandi. Bar fljótt á tónlistar-
hneigðinni hjá Robert og fór hann
siiemma að læra á pianó, og gat
ekki um annað hugsað en hljóð-
færið, svo að móður lians var hug-
raun að því, því að Robert var
undrabarn og þau eru sjaldan vön
að lifa lengi. Þegar liann var tíu
ára gamall stofnaði hann hljóm-
sveit með fjelögum sínum í skól-
anum og stjórnaði henni sjálfur.
Hann fór jafnframt að semja tón-
smíðar og útsetti þær jafnharðan
fyrir hljóðfærin, sem kunningjar
hans i hljómsveitinni ljeku á. Þann-
ig liðu bernskuárin. En Robert
varð snemma fyrir þvi óhappi að
eyðiieggja á sjer fingur, svo
hann varð að hætta við að verða
pianósnillingur, eins og hann hafði
ætlað sjer, en helgaði sig nú allan
tónsmíðum og hljómsveitarstjórn.
Foreldrar hans voru vel efnuð
og höfðu ekki fyrirhugað syni sín-
um hina erfiðu og brauðlausu braut
listamannsins. Þau ætluðu að gera
úr honum lögfræðing og i því skyni
var hann sendur í háskólann i
Leipzig. Það fyrsta sem Robert
Schumann gerði er þangað kom
var að leigja sjer fallega íbúð
og píanó. Og hann leitaði uppi
besta hljómlistarkennarann sém tii
var i borginni, Wieck, og sótti tíma
hjá honum af miklu kappi og áður
en mánuður var liðinn af veru hans
i Leipzig hafði hann stofnað þar
hljómsveit, sem hann stýrði sjálfur.
Foreldrar hans borguðu stórfje fyr-
ir laganámið en Schumann gleymdi
alveg að sækja kenslustundirnar.
Tók móðir hans sjer þetta mjög
nærri.
Hann lifði iistamannalífi í Leip-
zig. Á kvöldin safnaði hann að sjer
kunningjum sínum og ræddu þeir
um hljómlist og yfirleitt alt milli
himins og jarðar nema lögfræði,
langt fram á nætur. Þeir vildu efla
listirnar í Saxlandi og lyfta þeim
úr því fásinni, sem þeim fanst þær
vera i og Schumann var fremstur
i fiokki. Varð þessi klúbbur tii þess
að stofna nýtt tónlistartímarit, sem
var merk nýjung í listarlífi þéirra
ára og þótti ærið byltingasinnað-
ur. Schumann var útgefandi blaðs-
ins og ritstjóri og skrifaði mest í
það. Ritið hjet „Neue Zeitschrift
fur Musik“ og gekk í skrokk á
itölsku óperunni og frönsku „sa]on-
músikinni", sem þá rjeð hugum
manna i tónlistarlifinu. Útgáfa rits-
ins varð til þess að dýpka skilning
Schumanns sjálfs á því hlutverki,
ert liefði í skorist. „Le BandiÞ' gaf
tuttugu fyrir einn, öllum á óvart.
—Það var gott, sagði Pat, utan
við sig. - Okkur veitir ekki af pen-
ingunum.
— Jeg hefi liðið vítiskvalir ])in
vegna, sagði hún.
—- Aumingja barnið, tautaði hann
og þagnaði svo aftur.
Mjer var ómögulegt aö aðvara
þig, stamaði hún.
- Aðvara mig? Pat spratt upp,
Hvað áttu við?
Jú, við vorum svo önnum kaf-
in við ráðagerðirnar að hvorugt
okkar gaf sjer tíma til að lita í blað
Jeg var rjett dauð af hræðslu þegar
jeg las greinina um að .......
— Um hvað? spurði Pat.
— Að það ætti að setja klukkuna
frani um einn tima. Það er kominn
sumartimi núna.
sem honum var ætlað, sem braut-
ryðjanda i tónlistariífinu.
Schumann gerði margar tónsmíð-
ar á þessum árum, og nær eingöngu
fyrir ])ianó. En nú bar það við, a'ð
hann várð ástfanginn af dóttur
kennara síns, Clöru Wieck. Var hún
mjög iistgefin og elskaði Schumann.
En faðir hennar leist ekki á biik-
una. Hann var frægur rnaður og leil
stórt ó sig og hafði fyrirhugað dóti-
ur sinni annan ráðahag en að bindu
bagga sínum þessum ófáðsetta „tóna-
tyrðil“. Þó gæti þetta komið til
máía ef Schumann tæki aftur upp
laganámið. Og Schumann, sem vildi
alt vinna til konunnar, fór að sökkva
sjer ofan í lögfræðina. En ást hans
til Clöru hafði þau áliril' á hann
meðal annars, að nú fór hann að
semja sönglög. Árið 1840 komu út
150 sönglög eftir hann, þar á meðai
ýmsir gimsteinar, þar sem honum
þykist jafnvel takast betur en sjálf-
um meistaranum Schubert. Árið efv-
ir gaf hann út þrjár hljómkviður.
Þau Clara giflust nú ])rátt fyrir
að Schumann tæki ekki lagaprófið
og varð hann nú kennari við hinn
nýja tónlistarskóla í Leipzig i fáein
ár. En þaðan fluttust þau til Dresden.
Schumann var nú orðinn frægur
sem tónskáld og hafði franska tón-
skáldið Berlioz borið hróður hans
til Frakklands. í Dresd'en varð veg-
ur hans mestur. Hann stofnaði söng-
flokka og stýrði þeim og hann gerði
kynstrin öll af tónsiniðum, þar á
meðal óperu eina. Líka bjó hann til
lög við ljóðin í Faust Goethes. Á
árinu 1849 samdi hann uin 30 stór-
ar tónsmíðar. Hann gat ort alstað-
ar, ó götunni, veitingahúsinu og
innan um liávaðasama krakkahópa.
Árið 1850 var hann ráðinn hljóm-
listarstjóri i Dússeldorff. En nú
fór honum að hnigna þó ekki væri
hann nema fertugur. Ilann hafði
fengið heilasjúkdóm rúmlega tví-
tugur og nú tók þessi sjúkdómur
sig upp og ágerðist svo, að Schu-
mann varð vitskertur. lleyndi hann
tii að fyrirfara sjer í Rín en náðist
og var fluttur á geðveikrahæli og
dó þar, árið 1856.
—- Já, mjer datt það í hug ein-
mitt á rjetta augnablikinu. Hanú
slrauk hendinni um ennið. Það mui-
::ði mjóu hjá mjer! En hitt get jeg
ekki skilið, hversvegna Dárraqq
komst allur á toft þegar jeg mintist
á „Conestibles du Nord“.
— „Comstibles dti Nord“? end-
urtók Mary Lou er það ekki eitl
af fjélögum Radowski?
— Jú, jeg sagði Barroc ekki ann-
að en það, að hlutabrjefin inundu
stíga stórkostlega í þessari viku.
Skyldu þau ekki fremúr fallai
sagði Mary Lou því að nú skildi
hún hvernig í öilit lá. Vinur
tninn, það er ekki að furða, þó’ að
manninn færi að gruna margt! Biöð-
in skrifa ekki um annað núna, en að
Carl Radowski, miljónamæringur-
inn, framdi sjálfsmorð í gærmorgun!