Fálkinn - 12.05.1939, Qupperneq 3

FÁLKINN
3
Nostradamus.
Nýtt listaverk eftir Einar Jónsson.
í gær varð Einar Jónsson
inyndhöggvari frá Galtafelli hálf-
sjötugur að aldri. í tilefni af af-
mælinu birtir „Fálkinn“ mynd
af nýjasta listaverki hans, sem
hann nefnir Aleigan, og hann
hefir lokið við fyrir skömmu.
Aleigan er lágmynd táknræns
i ðlis, sem þeir er sjá, geta lagt
mismunandi skilning í. — Gömul
kona, fjötrum færð, situr í fang-
elsi. Ógn örvæntingarinnar skín
út úr svip hennar. Hún heldur
dauðahaldi um lítið engilharn,
verndarengil sinn, sem er hennar
vörn í myrkri nauða. Að haki
Skákkepni
fyrir irgentinufðrina.
í fleiri vikur hefur staðið yfir
hjer í bænum skákkepni milli bestu
skákmanna vorra, i tilefni af al-
heimsmóti skákmanna, sem fara á
fram í Buenos Aires í Argentínu, í
júlí næstlcomahdi. Var kepnin hjer
einskonar próf um styrkleika skák-
mannanna og átti að kepninni lok-
inni að velja úr fimm bestu þátttak-
endurna sem fulltrúa fslendinga á
þessu alheimsskákþingi.
Að kepnin dróst svona lengi stóð
í sambandi við veikindi eins kepp-
endans.
Keppendur á þessu skákmóti voru
átta, alt kunnir og góðir skákmenn,
konunni stendur ófreskja, er
tiygst að vinna henni grand og
iyftir sínum þunga hrannni gegn
lienni, og heldur á böndum til að
hneppa hana í enn meiri fjötra.
En gegn þessari ófreskju, íntynd
hins ógnandi, tortímandi valds,
lyftir verndarengillinn ljósri
hendi. Hann er eina vörnin gegn
ofurvaldi myrkursins og hann er
enginn annar en trúin, liinn góði
engill guðs, er leiðir mennina
gegnum jarðneskt höl og stríð.
Fyrir aftan ófreskjuna standa
tveir menn í fornmannabúning-
um, sem háðir eru búnir til að
og urðu úrslitin þau, að Ásmundur
Ásgeirsson hafði flesta vinninga 5%.
Annar varð Baldur Möller með 5.
Þriðji Einar Þorvaldsson með 4%
vinning. Aðrir keppendur voru
Sturla Pjetursson, Ólafur Krist-
mundsson, Eggert Gilfer, Stein-
grímur Guðmundsson og Sæmund-
ur Ólafsson.
Samkv. viðtali, sem blaðið álti
\ið formann Skáksambandsins, Elis
Guðmundsson, er það ekki fullráðið
enn hverjir fari hjeðan á taflmótið
í Buenos Aires, og mun ekki trygt
að þeir geti allir farið, sem hæsta
Frú Guðnín Jónsdóttir, Laufás-
veg 30, varð 90 ára 9. þ. m.
ganga á hólm við hana. —
Annar ber skjöld með merki
kristninnar, krossinum, á. Hann
er tákn kristindómsins, er sigra
vill ilt með góðu. En hinn er hinn
vígamannlegastiogerhúinn til að
grípa tilsverðsogvega að ófreskj
unni. Hann er fulltrúi heiðn-
innar: ilt skal með illn útreka.
Þessi mynd Einars, eins og
margar fleiri, er hin áhrifamesta
prjedikun. Hún er trúarljóð, er
syngur trúnni, verndarenglinum,
lof, og hvers virði hún er, vita
þeir best, er sitja í skuggahlíðum
mannlífsins.
vinninga höfðu á mótinu hjer. Geta
legið til þess ýmsar orsakir, bæði
hvað atvinnu og heimilisástæður
snertir, þar sem um minst þriggja
mánaða ferðalag er að ræða. — En
iullvíst mun ])ó vera að taflmenn
hjeðan fara á alþjóðamótið og verður
förin styrkt af opinberu fje. — Mót-
ið hefst 20. júlí, og hefur fjöldi
þjóða tilkynt þátttöku sína.
Myndin, sem fylgir greininni er
af Ásmundi Ásgeirssyni verkamanni.
Hefur hann orðið taflkóngur íslend-
inga mörgum sinnum.
Páll Stefánsson, stórkaupmaður,
verður 70 ára 18. þ. m.
Á fyrri hluta 16. aldar var uppi i
Frakklandi frægur læknir og stjörnu-
spámaður Michel de Notredame, en
kallaður Nostradamus. Hann var af
gyðingaættuiú og var fædur árið
1503 í Provence í Suður-Frakklandi.
í Marseille las hann læknisfræði og
varð síðar mjög eftirsóttur læknir.
Snemma hneigðist hugur hans að spá
fræði og kraftaverkalækningum, og
brátt varð hann mjög frægur fyrir
óskeikulleika sinn að segja fyrir ó-
orðna hluti.
Á árunum 1555—1558 gaf hann
út spádóma sína i bundnu máli, í
10 bindum. Þeir vöktu mjög mikla
athygli hjá samtíðinni. Katarína
drotning af Medici kallaði hann tii
hirðarinnar og ráðfærði sig oft við
hann er ríkisvandamál bar að hönd-
um. Síðar gerði Karl konungur IX.
hann að líflækni sínum, og í heiðri
og miklum metum dó hann árið 1566.
Um Nostradamus eru til fjölmarg-
ar smásögur. Einu sinni Ijet greifi
einn kalla hann fyrir sig til þess að
spá fyrir sjer.
Nostradamus var tregur til þess.
Greifinn varð þá ofsareiður og ljet
loka spámanninn inni. Eftir langa
umhugsun sagði Nostradamus að
hann mundi verða við ósk greifans,
en þó með tveimur skilyrðum: i
fyrsta lagi að greifinn yrði að leggja
við drengskap sinn að láta spámann-
inn lausan, þó að spádómuriiin yrði
ckki að óskum, og í öðru lagi að
Karl konungur IX. skyldi hlusta á
spádóminn og vaka yfir því að
fyrra skilyrðið yrði uppfylt. Þetta
gekk greifinn inn á. Konungur kom
og nú var haldin samkoma þar sem
konungur var og margir tignir gestir.
Þegar allir voru sestir stóð Nostra-
damus upp úr sæti sínu, sneri sjer
að greifanum og sagði: „Að viku
liðinni mun kona þín hvíla í örmum
annars manns, en þú munt ekki
þurfa að syrgja það, því að innan
tveggja stunda ertu liðið lílú1. Greif-
inn, sem eins og aðrir, var fullkom-
lega sannfærður um spádómshæfi-
leika Nostradamusar, fyltist svo mik-
illi örvæntingu yfir spádómnum, að
hann hljóp út úr salnum og upp í
hallarturninn, og kastaði sjer þaðan
niður og beið strax bana. Konungur-
inn varð kyr í höllinni til að hugga
hina sorgmæddu ekkju. Sambandið
milli þeirra varð æ nánara og áður
en vikan var liðin var greifaekkjan
orðin frilla konungsins.
Nostradamus ljet prenta spádóma
sína í Lyon á árunum 1555—1558
undir nafninu: „Les propheties de M.
Michel Nostradamus". Framan við þá
er formáli, brjef stílað til Henriks
konungs II. og spádómar í 942 vís-
um. Er einn spádómur i hverri
vísu. Engri fastri reglu er fylgt við
niðurröðun á þeim, t. d. er ekkert
lillit tekið til tímatals. Spádómarnir
eru á frönsku, en ])ó er málið mjög
skotið útlendum orðum, einkum þó
úr itölsku og latínu, og alskonar lik-
ingar eru sóttar í goðafræði og
stjörnuspáfræði. Frumtextinn týnd-
isl síðar, en til eru margar mjög
gamlar útgáfur, þar á meðal er ein
frá 1568, tveim árum eftir að Nostra-
damus dó. —
Árið 1781 voru bækur Nostradam-
usar bannaðar af páfanum. Hann
liafði spáð um endi páfadómsins, að
minsta kosti hvað snertir liið ver-
aldlega vald hans.
Innihald þessara bóka er i raun
og veru mjög merkilegt. Það kemnr
í ljós að margir af spádómum Nostra-
damusar hafa ræst alveg ótrúlega.
Hann spáði fyrir um veldi Napóle-
ons mikla, ósigur hans og dauða á
St.-Helenu, að sonur hans, hertog-
inn af Reichstadt, mundi aðeins
ríkja í þrjá daga. Hann spáði fyrir
Framh. á bls. 13.