Fálkinn - 29.09.1939, Blaðsíða 12

12 f'
STANLEYSYKES:
Týndi veðlánarinn. 24
„Nei, þjer eigið að gera ráð fyrir, að jeg
viti ekki neitt, og haga yður eftir því“.
„Jæja. Líkaminn hefir taugakerfi, sem
er eins og nokkurskonar símastöð. Skila-
boðin berast til heilans frá öllum hlutum
likamans, á svipstundu. Svo hefir líkaminn
annað samgöngukerfi, sem líkja má við
póstsamgöngur. Kirtill í einum hluta lík-
amans getur myndað efni og spýtt því út
i blóðið, og svo flyst það með blóðinu sem
pósti, út um líkamann. Skiljið þjer það?“
„Já. Þetta er mjög greinilegt.“
„Þessi kirtilframleiðsla er nefnd harmónar
og eru í rauninni meðul, sem líkaminn fram-
leiðir sjálfur handa sjer. Eitt af þessum
meðulum er insúlín. Lífeðlisfræðingarnir
hafa lengi haft grun um, að það væri til, en
það fanst í rauninni ekki fyr en nýlega —
þremur til fjórum árum eftir stríðið. Það
myndast í kirtli og berst með blóðinu og
hlutverk þess er, að gera líkamann færan
um, að nota þann sykur, sem hann fær. Þctta
efni framleiðir líkaminn í sífellu, en eyðir
því jafnóðum. En setjum nú svo, að kirtiU-
inn, sem framleiðir insúlínið, verði óstarf-
hæfur. Þá verður insúlínframleiðslan of lítil
eða engin og líkaminn getur ekki eytt sykr-
:num. Þetta tilfelli heitir sykursýki. Með öðr-
um orðum: sykursjúkur er sá maður, sem
vantar insúlin, og vegna þessarar vöntunar
heldur sykurinn, sem hann getur ekki eytt,
áfram að vera í blóðinu. En nú er hægl að
framleiða insúlín í verksmiðjum. Og í stað-
inn fyrir að hálfsvelta sjúklinginn, til þess
að halda niðri sykurefninu í blóðinu, þá er
sjúklingnum nú gefið insúlin til að eyða
sykrinum, og verður hann þá eins og aðrir
menn.“
„Insúlínið læknar þá sykursýkina ?“ sagði
Drury, sem hafði hlustað með svo mikilli al-
hygli, að það drapst í sígarettunni hjá lion-
um.
„Nei, jeg hefði átt að segja, eins og aðrir
menn í bili'. Þjer sjáið að líkaminn þarf að
fá insúlín jafnt og þjett, en læknarnir geta
ekki gefið það nerna í skömtum. Maður
sprautar inn skamti og sjúklingurinn er góð-
ur þangað til skamturinn er uppjetinn, ef
svo mætti segja. Þá fer sykurinn að safnast
í blóðið aftur.“
„Er insúlínið hættulegt meðal?“
„Það getur verið hættulegt, en ekki ef það
er notað með vaikárni. Mátulegt sykurinni-
hald blóðsins á að vera tíu á móti tíu þús-
und, vegna of lítils insúlíns, þá er maðurinn
kallaður sykursjúkur, en ef sykurinnihaldið
lækkar niður í sjö eða átta á móti tíu þús-
und, vegna þess að líkaminn fær of mikið
insúlín, þá verður maðurinn veikur og fellur
í öngvit eða dregur úr honum allan mátt.
Svo að skamturinn verður að vera mjög ná-
kvæmlega veginn og ákveðinn fyrir hvert
einstakt tilfelli. Þessi áhöld í skápnum eru
til þess að mæla blóðsykurinn, svo að maður
geti sjeð, hve stóran insúlínskamt er mátu-
legt að gefa, og ennfremur má nota þau til
að sjá hvaða áhrif inngjöfin hefir. Ef maður
gefur of stóran skamt, svo að sykurinn verði
of lítill í blóðinu, þá má gefa sjúklingnum
sykur til að verka á móti. Og hjer lýkur fyr-
F Á L K I N N
irlestrinum. Jeg ætla ekki að hlýða yður yfir
á eftir“, sagði hinn ungi og málugi kven-
læknir.
„Það er þá liægt að drepa menn ineð in-
súlíni?“
„Já, ef þeim er gefið nógu mikið.“
„Svo að það má þá kalla það eitur?“
„Já, í vissum skilningi, en í öðruin skiln-
ingi nei. Það er eðlilegur og nauðsynlegur
kirtilvökvi í líkamanum, og enginn getur lil-
að án þess. En lagalega sjeð, þá held jeg að
það teljist ekki til eiturlyfja."
Drury, sem var mjög rólyndur að eðlisfari,
átti bágt með að halda niðri í sjer geðshrær-
ingunni. Síðustu orðunum liafði liann alls
ekki tekið eftir. Það skifti liann litlu, livern-
ig lögin litu á þetta, því að liann hafði fengið
ráðninguna í næstu setningunni á undan. Eit-
ur, sem ekki var eitur. Eðlilegt efni í líkam-
anum, en gat þó valdið dauða. Það var ekki
furða, þó sjerfræðingunum sæist yfir það.
Þetta var himin send lausn á að því er virtist
óleysanlegri gátu, lausn sem gat samrýmst
hinum tveimur niðurstöðum lögreglunnar,
um að maðurinn hefði verið myrtur á eitri
og vísindamannanna, sem fullyrtu að ekkert
eitur hefði fundist í líkama hans. Hann var
sem steini lostinn yfir þvi, hve hugvitssam-
lega hjer var í haginn búið. Að nota lyf, sem
til voru í mannslíkamanum til þess að ráða
manninum bana —- það var sannarlega svo
merkileg hugkvæmni, að glæpamaðurinn átti
skilið að vera víðfrægur í glæpasögunni. í
samanburði við hann voru arseník-byrlar-
arnir steinaldarmenn og nýtísku eiturbyrlar-
ar lireinustu viðvaningar.
„Ein spurning enn. Hvernig cr insúlín
gefið inn?“
„Því er sprautað undir hörundið. Það er
áhrifalaust ef það er gefið inn með skeið,
vegna þess að það er meltanlegt og eyðilegst
i maganum. Það er aðal gallinn á þvi. Það
verkar aðeins ef það berst beint í blóðið.“
Drury liugsaði til hægindastólsins og sess-
unnar. Hann var liinn ánægjulegasti á svip-
inn þegar liann stóð upp.
„Jeg ætla ekki að tefja yður lengur núna.
Jeg jiarf að taka lyfjaskrána með mjer, þó
jeg búist ekki við, að við þurfum á henni að
halda, en jeg þarf að vita nöfnin á verslun-
unum, sem Laidlaw keypti lyfin sín í.“
„Jeg held að nöfnin á þeim sjeu í eitur-
bókinni,“ svaraði ungfrú Freeman. „Má jeg
snöggvast líta á?“
Hún liallaði sjer fram, svo að fallega
lirokkna hárið snerti andlitið á fulltrúanum
og liann fann ilmandi lykt. „Jú, hjerna eru
þau. Var það nokkuð annað?“
„Já, þessar fjórar bækur um sykursýkina.
Og þar með búið, held jeg.“ Hann tók hæk-
urnar og kvaddi læknirinn innilega með
föstu handabandi. „Þakka yður innilega fyr-
ir allar upplýsingarnar. Jeg vona, að þjer
hafið hjálpað mjer til að ráða fram úr flókn-
ustu gátunni, sem jeg liefi glímt við alla
mína starfsæfi, i þrjátíu ár.“
Ráðskonan leit inn í gættina.
Maturinn er kominn á borðið fyrir fimm
mínútum,“ sagði hún nepjulega.
Unfrú Freeman tók til fótanna.
XIV. kapítuli.
YFIRHEYRSLA Á NÝ.
„Það verður að fara ákaHega vel að hon-
um, Drury,“ sagði McCarthy deildarstjóri
í Scotland Yard. „Þessir háu herrar, sjer-
fræðingarnir, sem eru látnir bera vitni, eru
stundum dálítið firtnir, einkanlega ef þeim
finst, að aðrir sjeu að ganga inn á verksvið
þeirra. Svo að þjer verðið að gera honum
Ijóst, að þessar upplýsingar, sem við höf-
um fengið til viðbótar, eru ekki fengnar á
læknisfræðilegum grundvelli, svo að liann
sjái, að við erum ekki að taka fram hjá
honum eða troða liann um tær“.
Þetta viðræðubrot fór fram í Scotland
Yard. Drury hafði farið þangað í skyndi-
heimsókn til þess að leggja nýjustu upp-
götvanir sínar fyrir yfirmenn sina, til þess
að fá leyfi til þess, að taka næsta skrefið
í málinu, sem var livorki meira nje minna
en það, að grafa lík Levinsky upp aftur.
„Þjer ættuð helst að fara til hans sjálf-
ur, áður en þjer farið til Southbourne aft-
ur,“ lijelt McCarthy áfram. „Vitanlega
getur hann ekki neitað okkur um þetta,
liversu þver sem hann er, en við þurfum
lielst að liafa gott samkomulag við sjer-
fræðingana okkar.“
Þannig atvikaðist það, að skömmu síðar
var Drury staddur á einka-efnarannsókna-
stofu sir James Martins í sjúkdómadeild-
inni í St. Martha Hospítal- Þetta var stór
og björt stofa fram af aðalvinnustofunni,
en þar inni var liópur af stúdentum að
starfa.
Sir James sjálfur sat yfir stórri smásjá,
sem honum hafði verið send til reynslu,
af frægri þýskri sjóntækjaverslun, sem var
heimsfræg fyrir stækkunargler sín. Það vildi
svo til, að þessi smásjá var af nýrri gerð
og hentaði einmitt vel til þess, að binda
enda á verkefni, sem sir James hafði orðið
að leggja til liliðar, vegna þess að hann
vantaði rjettu áhöldin. Hann var þessvegna
í besta skapi.
„Góðan daginn, fulltrúi. Eruð þjer nú
með nýtt verkefni lianda mjer?“
„Ekki beinlínis nýtt. Þjer munið eftir
Southbornemanninum ?“
„Hvort jeg geri það. Maður gleymir lion-
um nú ekki fyrsta kastið. Það er ekki oft,
sem maður lendir í svo kynlegu máli.
IJvað er nýjast að frjetta af því?“
„Við höfum fengið líkindi fyrir því, að
það liafi verið spraulað inn í manninn,“
svaraði Drury lágt. „Og við giskum á livað
það hafi verið.“
„Er það satt? Hvaða eitur hefir mjer
sjest yfir?“
„Insúlin.“
Það varð dauðaþögn í stofunni, sem að-
eins var rofin af upphrópun kvenstúdents i
vinnustofunni, er hafði helt einhverri sýru
á nýju silkisokkana sína. Sir Martin rendi
augunum til nýju smásjárinnar og leit síð-
an gletnislega á fulltrúann og rak upp
hlátur.
„Jeg tek ofan fyrir glæpamönnum nútím-
ans,“ sagði liann loks. „Mikið skratti var
það snjöll hugmynd. Eruð þjer viss um
þetta?
„Ekki fyllilega. Við þurfum að hiðja yð-
ur að rannsaka þetta og sanna það fyrir okk-
ur. Persónulega held jeg, að það sje næsta
lítill vafi á því.“ Og nú skýrði Drury hon-
um frá nýjustu rannsóknunum.
Sir James lilustaði með mikilli eftirtekt
og fanst mikið til um lýsinguna á stólnum.