Fálkinn - 26.04.1940, Page 4

4
F A L K 1 N N
PÁSKAR
Á TINDAFJALLAJÖKLI
Fyrsta námskeið í háfjallaíþróttum
að uetrarlagi. — 24 þátttakendur.
Haldið á Tindafjallajökul páska-
uikuna 1940, að tilhlutun
»Fjallamanna«
Æfiny i brattri hengju.
Uin páskaleytið hugsa jökla- og
fjallamenn sjer til hreyfings, jiví
að snjórinn á láglendinu er orðinn
ærið óhreinn og slitróttur, svo eru
dularfullar bungur jöklanna búnar
að seiða hugann til sín, lággeng sól
og hríðarveður hafa haidið útþránn)
i skefjum veturlangt.
Sleðar, tjöld, hvilupokar og annar
ferðaútbúnaður er tekinn fram og
endurbættur áætlanir smíðaðar
- já, beinlinis smíðaðar fyrst
er dregið að efnið, 1—2—3 ferða-
langar hittast, tala um ýmsa mögu-
leika, í fyrstu eru þetta lauslegar
endurminningar undanfarinna ára,
svo smá þrengist hringurinn, hópur-
inn stækkar, uns allir eru sammáia:
Tindafjallajökull. Þar með eru fje-
lagarnir orðnir 24 og fyrsta nám-
skeið fjallamanna að vetrarlagi á-
kveðið.
Toppur Tindafjallajökuls.
Valnafjöll í baksýn.
5 daga námskeið i háfjallaíþrótt-
um er raúnar aðeins ferðalag, þar
sem hægt er að sýna ýmislegt, er að
gagni kemur í ferðalögum, en ekki
kenna það til fullnustu. Einnig á
þvi sviði er listin löng en lífið stutt.
Vetrarferðalög á jöklum og há-
fjöllum geta verið skemtileg og heill-
andi, en aðeins með því móti, að
útbúnaður allur sje vandaður og
öruggur — öryggið byggist á reynslu,
sem ávalt miðast við væntanlega
erfiðleika.
Ótal gerðir eru til af sleðum, tjöld-
um og hvílupokum, en við vitum,
að sleði, sem nota skal, þarf að
vera slerkur, sveigjanlegur, ljettur,
helst samansettur með böndum (Nan-
sensleði, Alaskasleði). Sleðinn þarf
að geta borið 20—30 falda þyngd
sína.
Tjaldið: lítið og sterkt úr hörlíni,
ef súlur eru notaðar, þá stálsúlur,
hæiar 40 cm. grannar stálpípur (eða
duraluminium) og til vara aðrir
fyrir is, stuttir fleygar.
Hvílupokinn: Úr sauðargærum eða
bjarnarfeldi (húðfat), pokar úr ull,
baðmull eða aún eru ófullnægjandi.
Skíðin eiga að vera stult og sterk
með böndum fyrir göngu og svig.
Fjallamaðurinn verður að læra að
ganga frá tjaldi og velja tjaldstað,
l>ví að betra er að tjalda á ber-
svæði, en að fenna í kaf í skjólinu,
hinsvegar er liægt að búa til skjól
á bersvæði með ramlegum, hlöðn-
um vegg úr kögglum, stnngnum úr
snjó, umhverfis tjaldið.
Nú stendur tjaldborg fjallamanná
við Tindafjallajökul, 7 tjöld fyrir
2—4 manns. — Suðið i prímusum,
glaðværir hlátrar og söngur ómar í
kvöldkyrðinni, úti er snjóbjart veð-
ur, fult tungl og norðurljós. Þessi
litla tjaldborg rís þarna upp á
skömmum tíma með skjólveggjum og
er öllum farangri raðað haganlega
við tjaldaskarirnar. Kerti og raf-
magnsluktir lýsa tjaldstaðinn. 7 litl-
ir ljósdeplar í jökulauðninni minna
á álfaslóðir og dularfull æfintýr.
Og morgunsólin vekur! Þótt 10
stiga frost sje úti, þá er hlýtt i tjöld-
um. Úr tjaldstað sjest yfir Eyjafjalla-
jökul og Goðalandsjökul í suðri. —
Hekla gnæfir við hiinin í norðri, en
bak við skína bungur Hofsjökuls
og Langjökuls.
Við liafsbrún sjást fiskiskip, en
Suðurlandsundirlendið er sveipað
hrímþokuslæðum.
Skamt frá tjaldstað er góð æfinga-
brekka, námskeiðsfólkið raðar sjer
þar til morgunleikfimi. Síðan eru
skíðaæfingar. Þær eru sniðnar eftir
þörfum þeirra, er ferðast vilja i
bröttum fjöllum.
Skíðaíþróttin er jafn nauðsynleg
fjallamönnum og sundíþróttin sjó-
mönnum.
Fyrir fjallaman’ninn og skíðakepp^
andann gilda ekki söniu reglur. í
fjöllum er það örygyið, sem mótar
kensluna. Fyrir keppni í lagðri braut
er aðalatriðið hraðinn, stíllinn og
„punktarnir". Skíðaíþróttin er nú
kend með vísindalegri nákvæmni,
ferðatæknin hefir þroskast jafnhliða
keppendatækninni, en hjer á landi
hefir ferðatæknin verið iðkuð minua.
Aðeins örlítið er til af nauðsynlcg-
ustu tækjum fyrir slíka kenslu.
Nauðsynlegustu tæki eru: Sleðar
ísaxir, fjallalínur og ísfleygar.
Fjallamaðurinn þarl' að geta farið
á skíðum í erfiðum fjöllum með 20
kg. þungan bakpoka, rent sjer bund-
inn í línu (15 m. milli manna), hann
verður að liafa það mikið vald á
skíðum, að hann geti stöðvað sig á
svipstundu, ef einhver fjelaganna
fellur í jökulsprungu.
Fjallamenn þurfa að kunna að mat-
reiða, sameiginlegur miðdegismatur
í tjaldbúðum er inikill og góður,
eldamenn og „hjálparkokkar" eru
skipaðir fyrir livern dag og þeir
áiíta heiður sinn í veði, ef þeir
skemma matinn. Þetta sama fólk get-
ur haft það til, að dæma matsölu-
húsin í borginni, en uppi við Tinda-
fjallajökul er spurningin: „Get jeg
gert betri mat, þegar þar að kemur?“
Allir læra að fara sparlega með
vatnið, þegar það er brætt úr ís á
prímus.
Á eftirmiðdögum er farið í göngu-
ferðir og skíðaferðir með linu og
ísaxir, tíminn er naumur, svo að
ekki vinst tími til að sýna nema
lítið eitt af því allra nauðsynlegasta,
en þátttakendur læra að nota ísöx-
ina og skilja, að hún er ómissandi
í fjöllum, einnig broddar og lína.
Snjó og ishengjur eru liættulegar
og oft ókleifar með höndum einum.
Með fleygum má kíifra nærri lóð-
rjettan is, en slikt getuni við ekki
fengist við, að þessu sinni.
Ákveðið var að kenna byggingu
snjóhúsa. Á ferðalögum mínum i
Ölpunum hefi jeg lært, að meta kosti
snjóhúsa, bæði snjóborga (íglo) og
snjóbyrgja. Á ferðuni okkar um
jöklana hjer heima höfum við stund-
um notað þau með góðum árangri,
án þess þó að treysta á þau ein-
göngu; víst er, að betur þolir maður
frost í snjóhúsum en tjaldi. í 27
gráða frosti reyndum við þetta eitl
sinn, tjaldvistin var þá óþægileg.
t snjóborg var allgott að vera, en í
byrginu var þá vel heitl.
Réttnefni „Eskimóaiglo“ er snjó-
borg (samánber fjárborg, hlaðna á
ískristallar á hámjpu Tindafjalla-
jökuls.
sama hátt úr liellum), smærri hús
eða gryfjur er þó rjett að kalla
byrgi.
Allir vita, hvernig snjóborg lítur
út og hvernig hún er byggð í höfuð-
atriðum. En enginn byggir borgina
vjett nema með töluverðri æfingu,
5 samæfðir menn geta bygt 12 manna
borg á 60—75 minútum, en 4 menn
geta bygt byrgi fyrir sig á 25 mín-
útum.
Byrgin, sem kent var að byggja,
voru samskonar og notuð eru í
Skandinavíu og Ölpum fyrir her-
íhenn og ferðáfólk. Þau skal byggja
með skíðuni eingöngu, fyrir borgir
þarl' sveðju eða stunguskóflu (helsl
hvorttveggja).
Byrgi fyrir 4 er 1% meter á alla
vegu að innan - fyrir grant fólk
nægir 1 meter breidd. - Byrgið er
að % leyti grafið ofan í fönnina,
1 djúpri jökulsprungu.
og er setið i þeim 2 og 2 hlið við
hlið — eru þau því líkust því, sem
2 tveggja manna setbekkjum sje snú-
ið saman, þannig að hnjen neini
saman. 1 par skíða er notað i livort
sætið, en hin tvö pörin - ásaml
skíðastöfum — eru notuð sern á-
rcfti ofan á lága veggi, er hlaðnir
eru úr köglum þeim, er koma upp
úr gryfjunni, skíðin langsum, staf-
irnir þversum. Öfan á reftið eru svo
breidd skiðasegl, stormjakkar eða
þessháttar, svo þakið með snjó.
Byrgi þessi eru ekki eins þægileg
og snjóborgin, en heitari, sökum
þess að rúmmálið er minna.
Hinsvegar, ef snjóborg er einangr-
uð með niðurgröfnum inngangi, og
þegar ln'in er hituð upp nieð eld-
færi, þá þjettist hún, sökum þess,
að loftþjett íshúð myridast á vegg-
Frh. á bls. 14.