Fálkinn - 27.09.1940, Blaðsíða 14

14
F Á L K I N N
Vestur við Hringbraut stendur
stórhýsi mikið, grátt að iit, um-
kringt blómlegum görðum. í góðu
veðri má sjá gamalt fólk, karla og
konur, ganga um stígana og sitja í
sólskininu. Þetta gamla fólk er íbú-
ar hússins, því að þetta er Elliheim-
ilið Grund.
Á morgun eru liðin 10 ár siðan
Elliheimilið var vígt, nokkrum vik-
um eftir 'alþingishátíðina miklu.
í tilefni þessa afmælis vill Fálkinn
flytja helstu drætti úr sögu Elli-
heimilisins.
Um miðjan ágúst 1922 hófst fjár-
söfnun í bænum til að stofna elli-
heimili, (Jón Jónsson beykir gaf kr.
1500.00 og fór með gjafalistann um
bæinn) og gekk hún svo vel, að
húsið Grund við Kaplaskjólsveg var
keypt 3 vikum síðar fyrir kr. 35.-
000.00. — Var það endurbætt og
geymsluskemma reist fyrir um kr.
10000.00, og vígt 29. október. Voru
þá gjafir orðnar nál. kr. 13000.00.
Húsið tók 24 vistmenn með því að
4 sváfu í hverri stofu.
Aðsókn þangað var svo mikil að
mörgum var vísað frá. Alls voru
þar i 8 ár 78 vistmenn, um þriðj-
ungur á bæjarframfæri.
Gjafir hjeldu áfram að berast, á
árlegum gamalmennaskemtunum voru
þær 8—1500.00 kr., en stærstu gjaf-
irnar, hvor um 10000.00 kr. komu frá
Brynjólfi barnakennara Eyjólfssyni
á Þurá í Ölfusi og Bjarna Jónssyni
frá Lágholti í Reykjavík. — Jafn-
skjótt og stofnkostnaður var að mestu
greiddur, voru allar gjafir lagðar i
byggingarsjóð.
Fyrir því gat heimilið lagt um kr.
100.000.00 til byggingar hússins við
Hringbraut. Lóðina gaf bærinn og
sumpart lánaði, sumpart ábyrgðist,
alls kr. 260.000.00 til byggingarinn-
ar. Byrjað var að byggja nýja húsið
í ágúst 1928, en vígt 28. september
1930. Kostaði það alls með innan-
stokksmunum — en fyrir utan lóð
— kr. 680.000.00. — í fyrstu var
ætlunin að byggja aðeins aðalálmu
og aðra hliðarálmu, en vegna AI-
þingishátíðarinnar 1930 skoruðu
ýmsir leiðtogar hennar á stjórn
heimilisins að reisa húsið alt og
hýsa þar svo alþingishátíðargesti.
Aðsókn var ekki nóg af vistmönn-
um fyrstu árin, en hin síðari ár
hefir hún aukist og allur rekstur
gengið betur en fyr. Margar og mikl-
ai umbætur hafa verið gerðar inn-
an liúss og utan hin síðari ár.
1935, ’36, ’37, ’38 og ’39 komu á
heimilið 327 konur og 182 karlar eða
samtals 509. — 228 konur og 124
lcarlar fóru eða samtals 352 — en
92 konur og 54 karlar dóu á þessum
árum eða samtals 146. —
Meðalaldur vistmanna var um sið-
ustu áramót 77 ár 2% mán., en með-
alaldur kvenna var 77 ár 1% mán. og
karla 77 ár 8 mán. —
Bæjarsjóður Reykjavíkur sjer um
greiðslu fyrir 87 vistmenn, 17 greiða
sjálf, vandamenn fyrir 21 og hrepps
og bæjarfjelög utan Rvíkur fyrir 10.
Starfsfólk stofnunarinnar er venju-
lega: yfirhjúkrunarkona og 3 hjúkr-
unarkonur, 15 starfsstúlkur, sauma-
kona, ráðskona í eldhúsi og 6—7
starfsstúlkur, ráðskona í þvottahúsi
liersla á að koma upp góðum görð-
um á lóð stofnunarinnar og i Kringlu
mýri. Garðyrkjumaðurinn er danskur,
Einar Larsen, og hefir hann unnið
ágætt starf — enda geta garðarnir
sjeð að mestu fyrir kálmeti (blóm-
kál, hvítkál, gulrætur, næpur o. fl.)
í nokkra mánuði á ári. Þá hefir og
verið komið upp svínarækt (20—25
svín) og til þess notaður úrgangur
úr mat sem til fellur.
Fjárhagur var erfiður fyrstu árin
sökum mikilla bygginga-skulda. Hef-
ir orðið á þessu mikil breyting síð-
ari ár, hafa tekjur aukisl allveru-
lega og einnig hcfir borist stórgjöf
(um 60000.00 kr.) sem notuð var til
greiðslu á skuldum.
Bæjarsjóður Rvíkur veitir árlega
sókn fór vaxandi og eru vistmenn
nú venjulega um 135—140. Af þess-
um vistmönnum eru um 60 rúmliggj-
andi sjúklingar — en nú rekur stofn
unin tvær sjúkradeildir, sem oftast
eru fullskipaðar. 31. desember 1939
voru vistmenn samtals 135, þar af
88 konur og 47 karlar. Á árunum
Starfsfólk elliheimilisins Grund 1940.
og 6—7 starfsstúlkur, vjelagæslumað-
ur, garðyrkjumaður, bókhaldari, lækn
ir og forstjóri. Yfirhjúkrunarkona er
Jakobina Magnússdóttir, heimilis-
læknir Karl Sig. Jónasson, forstjóri
er Gísli Sigurbjörnsson síðan i októ-
ber 1934.
Á seinni árum hefir verið lögð á-
8000.00 kr. styrk og úr Ríkissjóði
var veittur styrkur til ársins 1934 og
svo aftur á þessu ári kr. 4000.00.
Yfirleitt hefir reksturinn gengið
vel og má það fyrst og fremst þakka
góðu starfsfólki, sem hefir unnið
störf sin með trúmensku, dugnaði
og hagsýni.
Elliheimilið Grund.
Haraldur Sigurðsson var ráðsmað-
ur á eldri Grund, en siðar forstjóri
á nýja heimilinu til dánardags, 31.
október 1934. Nefndarmenn hafa
aldrei tekið neitt fyrir ómök sín
fyrir heimilið.
Stofnendur voru: Sigurbjörn Á.
Gíslason, Flosi Sigurðsson, trje-
smíðameistari, Haraldur Sigurðsson,
kaupmaður, Júlíus Árnason, kaup-
maður og Páll Jónsson, kaupmaður.
— í stað þeirra Haraldar og Páls,
sem báðir eru dánir, komu þeir Frí-
mann Ólafsson, kaupmaður og Hró-
bjartur Árnason, burstagerðarmaður
í stjórn heimilisins. — —
Rekstur heimilisins. Á árunum
1930, 1931, 1932, 1933 og 1934 var
tala vistmanna allbreytileg en að-
ELLIHEIMILIÐ GRUND
10 ÁRA.

Gamalmenni
í garði elliheimilisins
Pílagrímarnir.
Frh. af bls. 5.
ingarinnar“, segja þeir. sem koma
til Mekka. Málfæri Mekkabúa er
talið óþvegnara en annarsstaðar
i Vestur-Asíu. Borgin er morandi
í sjúkdómum, sem ekki er liægt
að lýsa, og bæjarbragurinn er
hneykslanlegur. Ferðamenn ltafa
lýst siðspillingunni , sjálfu must-
erinu þannig, að hún virðist ekki
standa að baki því, sem verst
gerðist á siðspillingaröldum
bnignandi stórþjóða.
Drekkiö E g i 1 s - n I
o o • -v -v e « -v « «">
----------,
t