Fálkinn - 19.03.1943, Blaðsíða 5

F Á L K 1 N N
5
«
Bílarnir óku dag og nótt.
I sex vilcur var ekið látlaust,
og bílarnir stöðvuðust aldrei
nema til þess að hlaða og af-
ferma og taka bensín. I liverri
bifreið voru tveir menn, sem
skiftust á um að aka og sofa.
Þeir átu þegar þeir komust til
þess. Bifreiðarnar skókust á-
fram yfir ís og snjó, fram og til
baka. Stysti tíminn, sem nokk-
ur bifreið tfór þessa 400 ldló-
metra leið á, var 52 klukkutím-
ar. Meðfram veginum voru látn-
ar varabirgðir af mat og ben-
síni, úti á kaldri auðninni. Þar
voru eldar látnir brenna dag
og nótt.
Peace River (Friðará) hjet á
ein þarna á leiðinni, en bar
ekki nafn með rentu, því að
hún fjell í hávöðum og var
hættulegasti spölurinn. Þar voru
hermenn settir á vörð, og reyndu
isinn bæði dag og nótt.
Nú kom fyrsti lilákudagur-
inn og enn var ekki alt sem
með þurfti kornið i áfangastað
á bækistöðina. ísinn var að fara
og vegarslóðinn mundi verða
að óstöðvandi elg. Og vonleysi
greip inennina í herbúðunum.
En það var eins og þeir fengi
bænheyrslil — þvi að vissulega
báðu þeir. Veðrið breyttist og
nil kom grimdarfrost. Isinn á
Peace River þyknaði og vöru-
bílarnir gátu haldið áfram
aktrinum.
Síð'ustu dagana sem ísinn
hjelst gátu bifreiðarnar aðeins
ekið á nóttinni, þegar stirðnaði
og fi’ostið styrkti ísiixn, en uin
það leyti sem vegirnir urðu að
kviksyndi hafði orustan verið
unnin. Þá voru di’áttarvjelarn-
ar miklu og vegagei'ðarvjelarn-
ar komnar á áfangastað. Og þar
voru verkamenniftiir, xnatvælin
og bensínið, sem þurfti til að
knýja vjelarnar. Þeir áttu að
vera þama fyrir norðan í 150
daga, en þeir höfðu alt sem þeir
þurftu. Og hvorki lxafði nokkur
maður nje nokkur bifreið tap-
ast í þessari sex vikna undir-
búningsbai-áttu.
Með því að flytja það sem
xneð þui’fti að vetrarlagi varð
hægt að byrja vegai’gerðina á
ýmsum stöðum samtímis, en
þessvegna gat verkinu oi’ðið
lokið á svo óti’úlega stuttum
tíma.
Líkamleg þrekraun og einfalt líf.
Saga þessarar vegagerðar
segir frá fjölmöi’gum dæmum
unx líkamsþol, harðan kost og
ei’fiðan aðbúnað, sem þeir urðu
að þola, sem að vegargerðinni
unnu. 1 mai’snxánuði ux’ðu þeir
að istandast mikla storma og 36
stiga frost og þar yfir. í júlí og
Þetta er ein af
viðkomnstööv-
unum með-
fram Alaska-
veginum, þar
sem ökumenn-
irnir geta feng-
ið sjer kaffi og
heitan mat, og
tekið bensín.
ágúst örmögnuðust þeir í yfir
30 stiga hita og urðu að ganga
með vetlinga og net um liöf-
uðið til þess að verjast flugna-
plágunni. í vætutíð urðu þeir
að vaða aur og keldur upp í
linje. I þurviðri x-auk dustið
upp úr yeginunx eins og þjett-
asti jóreykur og svo fíngert að
éngin leið. var að verjast því.
Að því undanskildu hve
vei’kamennirnir voru þolnir og
afkastamiklir — stór sveit svei’t-
ingja gal sjer meðal annai-s á-
gætt oi’ð fyrir dugnað — var
það aðallega þi’ent, senx olli þvi,
að vegurinn vai’ð fullgei’ður á
jafnskömmum tíma og raun
ber vitni.
í fyrsta lagi það, að hægt var
að byrja á lxonum á nxörgum
stöðum í einu. Annað var það,
að stuðsl var við mælingar og
kannanir úr flugvjelum og loft-
myndir notaðar í sanxbandi við
íxiælingar á jörðu niðri.
Þi’iðja var það, að notaðar
voru graftarvjelar, dráttarvjel-
ar og aðrar þungar vinnuvjelai’,
en án iþeirra liefði hraðinn á
vegalagningunni og vöndun veg-
ai-ins aldi’ei orðið nálægt því,
sem varð.
Á undan vegai’gerðai’nxönn-
unum voru flokkar manna
sendir inn í skóginn með vjel-
knúðar sagir, sem söguðu laus-
lega geil gegnum skóginn. Þá
konxu næst stórai’, 20 smálesta
þungar vjelai’, sem plægðu
greixi-, furu- og aspar-i’æturn-
ar eins og þarna væri korxxak-
ur, grófu ræturnar upp og
fleygðu þeim til liliðar, svo að
100 feta breið, jöfn geil varð
eftii’. Næst koixxu stórar skui’ð-
gx’öfur og graftarvjelar. Her-
mennirnir ruddu brautina og
síðan tóku við vei’kstjói’ar með
menn í ákvæðisvinnu.
Tinxbi’ið, sem notað var í
brýi-nai’, undix’stöðugrindur og
önnur nxannvirki var höggvið
af liei’ixiönnunum og síðan sag-
að í sögunarmylluni, sem setlar
voru upp á staðnum. Ferjui’n-
ar, sem notaðar voru til að
konxast yfir hinar mörgu ár og
fjallalæki, voru gerðar úr flek-
um eða flatbytnur snxíðaðar á
einfaldan liátt. Á einunx stað
var rekinn sanxan prammi, sem
gat borið 40 smálesta þunga,
til þess að ferja varning yfir
stóra á.
Eftir að vegur þessi er full-
gei’ður getur Stimson hermála-
ráðherra- vísað á bug þeinx
gagnrýnendum, sem lijeldu þvi
franx, að á vegarsvæðinu senx
valið var væru á löngum svæð-
um mýrarfen, senx mundu
seinka vegai’gerðinni mjög og
væru svo fúin, að þar væri ó-
mögulegt að gei’a haldgott veg-
arstæði. En hin eiginlegu fen
á þessum slóðum geta oi’ðið 25
feta djúp, og þar sem þau eru
verst geta þau gleypt bæði vjel-
ar og menn. Stimson ráðherra
segii’, að fenin á leiðinni hafi
oiðið til óverulegs trafala.
Hjer og hvar
á Alaskabraut-
inni hafa ver-
ið settar upp
loftvarnabyss-
ur, sem bryn-
varðar bifreið-
ar geta dregið
stað úr stað,
eftir þvi sem
þörf gerist.
Upphaf að vegi til Kína?
„Þýðingu flutningalxrautai'
þessarar skilur nxaður best, ef
maður lítur á hana í sambandi
við þjóðvega-, járnbrauta- og
skipaskurðakerfi það, sem nú
vex hi’öðum skrefunx í Sibefíu,“
segir Edward Hunter, Austui’-
Asíusjerfræðingur blaðsins New
Yorlc Post. „f raun rjettri er
þetla hluti af stórkostlegu vega-
sambandi milli Bandai’íkjanna
og Kína, sem snertir Síberíu á
saina hátt og það snertir Can-
ada. Og um leið sjer það Aleuta-
eyjum fyrir beinu og tryggu
vegasambandi en þær eru okk-
ur mikilsverðar.“
„Engin önnur flutningabraut
i heimi hefir jafn margþætta
þýðingu og þessi — að vísu er
lnxn ennþá braut möguleikanna,
en verður vissulega notuð að
fullu áður en heimsstyrjöldinni
lýkur — sjei’staklega er hún
þýðingai’inikil fyrir Kyrrahafið.“
Alaska er, ásamt Aleutaeyj-
um, yfir 1.500.000 ferkílómetr-
ar að stærð. fbúar eru þai’ aðeins
unx 72.000. Námugröftur og lax-
niðursuða og -veiði eru helstu
atvinnuvegirnir; gefur laxinn af
sjei’ unx 50 miljón dollara á ári
en gullgröftur nálægt helmingi
Jxeirrar upphæðar. Skógarhögg
fer vaxandi og eru unnin milli
40 og 50 miljón fet á ári.
f samningi þeinx um vegar-
lagninguna, sem gerður var við
Canada, cr svo ákveðið, að
Bandai’íkin beri allan kostnað
af vegai’lagixingunni og annist
viðhald vegai’ins til ófriðarloka,
og sex mánuðum lengur, ef ósk-
að er. Að því loknli verður
Canada afhentur til eignar sá
liluti vegax’ins, sem um Canada
liggur, með þvi skilyrði að lönd-
in sjeu jafn rjetthá að því er
snertir notkun vegarins til al-
nxenni’a flutninga.
Þá var Jxað tekið fram í samn-
ingunum, og miðaði einnig að
því að flýta vei-kinu, að Canada
tók engan toll af áhöldum nje
Ixfni til vegarins nje vistum
lianda vegargerðarnxönnum,
sem flutt var frá Bandai’ikjun-
um; ennfremur ljet Canada falt
timbui’, möl og grjót til vegar-
gerðai’innar.
Með Jxessari stóx’kostlegu vega-
gei’ð um óbygðirnar liefir draum
ur friðartíma orðið staðreynd
styrjaldartima. Meðfranx vegin-
unx verða gerðir flugvellir fyrir
flutninga- og hei’naðarflugvjel-
ar. Hagnaðui’inn af Alaskaveg-
inum á ófi’iðartímum er auðsær
liann er landleiðin til Tokíó.