Fálkinn - 08.09.1944, Blaðsíða 6

6
F Á L K I N N
- LITLfl 5flBfln -
Njósnír
od gagnnjósnir
Eftir Bernhard Newman
"D RESKIR gagn-njósnarar hafa aö
minsta kosti eitt til síns á-
gætis: þeir þekkja sæmilega vel
hvernig þýsku njósnararnir eru
mennta^ir.
Karl Werfel er gott dæmi um
nemanda' í þýskum njósnaraskóla.
Hann liafði áður tekið út refs-
ingu fyrir smávegis þjófnað, og
hann hafði verið viðriðinn Ijóta
sögu viðvíkjandi kvenmanni. En að
öðru ieyti gat fortið lians komið
honum að lialdi. Hann hefir verið
þjónn á stóra Ameríkufarinu „Brem-
en“, og talaði vel ensku og frönsku.
Þegar njósnaraforinginn rjeði hann
í þjónustu sína sá hann undir eins
til hvers hann ætti að nota þennan
unga mann.
„Þjer verðið sendur til Englandfi,
sagði hann. „Við höfum ekki nógu
glöggar upplýsingar um skipalest-
irnar — og það eru kafbátarnir sem
eiga að vinna stríðið. Þjer eigið að
vera belgískur sjómaður af flæmsk-
um ættum — það er skýringin á
því að þjer talið frönsku með út-
lendum hreim. Það getur vel verið
að þjer verðið að fara nokkrar
ferðir með skipalestum vestur yíir
Atlandtshaf, en þá áhættu verðið
þjer að gangast undir. Á morgun
verðið þjer að skrá yður á namskeið
fyrir frjettaþjónustumenn. Þarna er
heimilisfangið. Þegar þjer byrjið á
skólanum verðið þjer að gleyma
nafninu yðar -— hjeðan i frá heit-
ið þjer Nr. 34.“
ESSI njósnaraskóli var til húsa
í útjaðri Berlínar. Werfel sá,
að það var von á honum. Skóla-
stjórinn brá honum á eintal, nefndi
hann aðeins með númeri og tók
honum vara fyrir að kynnast nokkr-
um af hinum nemendunum — svo
að enginn þeirra gæti svikið hann
í trygðum, ef svo bæri undir.
Honum var afhent skilmerkileg
námsáætlun. Nr. 34 átti að læra
morse-kerfið og hann átti að setja sig
inn í leyndardóma firðritunarinnar.
Hann átti að leggja sjerstaka stund
ó ensk bögumæli og sjóaramól, og
vitanlega fjekk hann ítarlega fræðslu
um njósnaraðferðir.
Werfel fann að hann varð að vinna
kappsamlega. Hann hafði gaman
af enskukennslunni. Með þýskri
nákvæmni hafði verið prentað handa
nemendunum bók með ýmsum setn-
ingum, sem gott var að kunna. Þarna
stóðu setningar með hátíðlegu mál-
færi, svo sem: „May I invite you
to partake of refreshment? (Má jeg
bjóða yður hressingu með mjer?).
en við hliðina stóð tilsvarandi setn-
ing á mæltu máli: „Have this one
with me!
Firðritunarnámskeiðið var miög
áríðandi. „Þetta er í raumnni n:jög
einfalt,“ sagði kennarinn, gamall
verkfræðingur, sem nefndist Ingle-
mann.
„Þegar þjer komið til Englands
eigið þjer að kaupa yður viðtæki,
sem heitir fíronco. Það er smiðað
i Ameriku, laf þýsk-ameríkönsku
firma, og smíðað þannig, að auð-
velt er að gera úr því senditæki.
Það er liægt að fá þessi tæki í F.ng-
landi ennþó. Svo kaupið þjer nokkra
varahluta, sinn í liverri búðinni.
Listann yfir þessa varaliluta verðið
þjer að kunna utanað. Og þegar
þjer hafið fengið þá getið þjer breytt
víðtækinu í senditæki.“
„Get jeg sent tilkynningar mínar
beint til Þýskalands?“
„Nei, þessar öldur draga ekki
nema 60-70 kílómetra. En það dugar.
Þjer komið í ýmsa liafnarbrei og
þar fáið þjer nónari skýringu á
hvernig þjer eigið að nota sendar-
ann yðar. Um borð getið þjer lika
sent skeyti til kafbátanna. Þjer verð-
ið að hlýða vel reglunum um hvernig
þjer eigið að nota sendarann, því
að það er auðvelt að taka mið á
liann. Þjer megið aldrei nota hann
nema einu sinni á sama stað.“
T17'ERFEL stundaði frjettahjon-
* * ustunámið marga tíma á dag,
hjá kennara sem lijet Vogel. Hann
sagði að Werfel yrði að gleyma öllu
þvi, sem hann hefði sjeð um njósn-
ir á kvikmyndum, gleyma öllum
dramatískum grillum og ekki búast
við neinum æfintýrum. Njósnara-
starfsemin væri hvorki dramatísk
nje æfintýraleg, sagði hann. En það
væri hægt að ná í margar og mikils-
verðar upplýsingar, aðeins með því
að hlusta á fólk og tala við fólk.
Werfel var kennt að hann mætti
aldrei skrifa neitt hjá sjer svo að
aðrir sæu til; liann yrði að læra að
skrifa með höndina í vasanuin. Ef
hann kæmist að því að tuttugu og
fimm skip ættu að hafa samflot,
átti hann að skrifa í vasabókina
sína, að hann liefði haft 25 shillinga
útgjöld um daginn.
Vogel lýsti fyrir honum hvernig
njósnarar iiefði komið upp um sig,
fyrir óaðgætni:
„Einn af okkar mönnum, sem
ljest vera Englendingur, stal reið-
hjóli en ók af stað hægra megin á
götunni. Annar skrifaði töluna 7
með þverstriki yfir legginn, en það
mundi Englendingur aldrei gera.
Þjer liafið góða afstöðu í þesskonar
skissum, úr því að þjer þykist vera
Belgi.“
erið eins blátt áfram í allri fram-
komu og þjer getið. Það er gott
ráð að þjer fáið yður sparisjóðsbók
í næsta banka — það er vottorð um
gott mannorð og góða samvisku.
Það hefir ávalt góð áhrif á tor-
tryggna menn, að þeir sjái spari-
sjóðsbók þegar yður er sagt að
sýna skirteinin yðar. Vegabrjefið
yðar á að vera snjáð og slitið, og
svo fáið þjer með yður nægilegt af
enskum peningum ~ auðvitað gamla,
velkta seðla.”
OKS kom sá dagur að Werfel
var útskrifaður af njósnaraskól-
anum. Hann fór til Belgíu; þar
„stal“ hann vjelbát í einum hafnar-
bænum, og „flýði“ til Englands.
Vitanlega var hann tekinn fastur
þegar hann kom, og yfirheyrður
rækilega. Plögg hans voru i fullu
'lagi, saga hans reyndist trúleg,
liann gat vitnað til belgísks flug-
mannns, sem a visu hafði hrapað
til bana nokkru áður, og liann gat
sannfært yfirvöldin. Hann bauð sig
fram sem sjálfiboðaliða í kaupj
flotann og var sendur i höfn, sem
við skulum kalla Norport. Og ætlun-
in var að skrá hann hið fyrsta á
eitt af skipum bandamanna.
Fyrstu dagarnir í Norport liðu án
Jiess að nokkuö gerðist tíðinda.
'Hann virtist dálítið órrór en Jiað gal
stafað af æsingnum, sem hann hafði
verið í þegar liann flýði frá Þýska-
verjum í Belgíu.
Svo fór Werfel að reyna að safna
upplýsingum. Það var mikið að
gera við liöfnina, en ógreitt að ná
í óreiðanlegar upplýsingar. Auðsjeð
var, að Jiarna lágu mörg skip ferð-
búin. — en livenær áttu þau að sigla
og hvert áttu þau að fara?
En það reyndist svo, að Vogel
hafði haft rjett að mæla. Þegar
Werfel var að missa móðinn náði
hann í tvær mikilsverðar upplýs-
ingar á knæpum — báðar sama
kvöldið.
Tveir sjómenn höfðu boðið honum
staupinu Jiegar þeir heyrðu að
liann væri flóttamaður frá Belgíu.
Og liegar þeir höfðu spurt hann
spjörunum úr hjeldu þeir áfram að
tala saman.
„Alltaf eltir óheppnin mig,“ sagði
annar. „Við sigldum frá Alsir áður
en jeg fjekk nærfötin mín úr Jivott-
inum — og nú verð jeg, sem jeg er
lifandi maður að fara norður i ís-
haf án þess að hafa sæmilega þykk-
ar nærbuxur að fara í“.
Það var eins og heituc- straumur
færi um Werfel. Þarna hafði liann
fengið mikilsverðar upplýsingar.
Skipalest átti að fara til Rússlands
einhvern næstu daga. Sjómennirnir
fóru á burt. En Werfel sat eftir
og lilustaði á mál mannanna við
næstu borðin.
„Á móti hverjum á Norport að
keppa á morgun?“ spurði einliver.
„Manchester United. En jeg fæ
ekki að sjá þann leik. Við verðm
að liafa lokið útskipun á mánudags-
morgun. Við verðum að vinna yfir-
vinnu bæði i dag og á morgun.“
ERFEL flýtti sjer heim til
sín. Hann titraði af spenn-
ingu, Jiví að loksins hafði hnífur
lians komið i feitt. Hann hafði keypt
hlulina í Bronco-tækið og gert úr
því senditæki, en hann hafði ekki
reynt það ennþá. Nú lireyfði hann
sendilykilinn í fyrsta sinn, og á-
haldið virtist vera í lagi.
En þá skeði dálítið, sem virtist
vera grunsamlega líkt Jivi, er hann
liafði sjeð í njósnaramyndum og
lesið um í reyfurum. Hann ætlaði
einnmitt að fara að senda dulmáls-
cinkennið sitt, sem liann vissi að
minsta kosti tveir af starfsbræðrum
hans í Englandi mundu ná i, en
þó var hurðin opnuð. Tveir menn
með skammbyssur stóðu í dyrunum,
Þeir fóru á burt með Werfel —
liann vissi ekki sitt rjúkandi ráð.
Hann var leiddur fyrir herrjett,
jótti þar öllu, og var dæmdur til
dauða. Nú sat hann í klefa í Wands-
worth-fangelsinu. Eftir þrjátíu og
sex tíma átti að hengja hann.
"D RESKUR frjettaþjónustumaður
kom inn í klefann til að tala
við hann.
„Þessi njósnaraskóli var ekki eins
góður og jeg hjelt.“ sagði Werfel
meðan á viðræðunum stóð, og glotti
út í annað munnvikið.
„Nei, við höfum náð ýmsum af
neinendunum úr Jiessum skóla áður.
Þjer skiljið það, Werfel, að það er
mikill munur á þýskri og enskri
leyniþjónustu. Þjóðverjar halda upp
á skipulagningu í stórum stíl og
senda hundruð erindreka út um
hvippinn og hvappinn — en flestir
Jjeirra eru aðeins hálflærðir ræn-
ingjar eins og Jijer. Við viljum held-
ur hafa fáa menn, sem kunna mikið
og hafa æft sig upp á eigin spýtur“,
„Það er eitt, sem jeg ekki skil,“
sagði Werfel. „Hvernig komust þið
á hnotskóg um mig, og með hverju
kom jeg upp um mig?“
„Við höfum haft gát á yður síðan
Jijer komuð. Sagan sein lijer sögðuð
okkur, og plöggin sem lijer sýnduíj
voru svo sannfærandi að innflytj-
endaeftirlitið grunaði ekki neitt. En
svo genguð Jijer inn á fyrsta póst-
húsið sem Jjjer sáuð og fenguð yður
sparisjóðsbók. Eftir það mistum við
aldrei sjónar af yður.“
„Hversvegna ekki? Þetta skil jeg
ekki.... Herra Vogel lagði rikt á
við mig að fá rnjer sparisjóðsbók,
hann sagði að Jiað vekti traust og
væri á við bestu meðmæli.“
„Einmitt. Þetta var ágætt vottorð
— en kanske enginn meðmæli. Ur
því sem komið er ]iá getur liað ekki
skaðað, að jeg trúi yður fyrir leynd-
armóli, — og það þess heldur, sem
Vogel er ekki framar kennari við
hina ágætu stofnun yðar í Berlín.
Hann er nefnilega einn af þessum
fullmentuðu og sjerreyndu leyni-
lijónustumönnum, sem jeg minntist
á áðan.“
AÐFERÐIN.
Þegar þjer notið Lux-spæni
þá munið að niæla þá ná-
kvæmlega. Ein sljettfull mat-
skeið í 1 litra af vatni gef-
ur ágætt sápulöður.
Mælið vatnið líka. Ef þjer
notið meira vatn en þjer
þurfið, þá verðið þjer lika
að nota meira Lux.
Safnið þvottinum saman.
Þvoið ekki blúsur, nærföt.
sokka og þessháttar hvað
út af fyrir sig. Það er hag-
feldara að þvo alt i sömu
lotunni. Vindið blúsurnar
og nærfötin upp úr sápu-
löðrinu fyrst, siðan ullarföt-
in og loks sokkana. Allt i
sama sápulöðrinu.
Þetta eru einföld ráð, en
með þvi að fara eftir þeim
sparið þjer mikið af Lux,
hinu dýrmæta þvottaefni.
LUX
EYKUIi ENDJNGU
FATNAÐARINS
X-LX 619-786 A LEVER PBODUCT