Fálkinn - 28.02.1947, Blaðsíða 6

6
FÁLKINN
MYNDAFRAMHALDSSAGA GUIXEYJAN R. L. STEVENSON:
10. Litlu síðar sátu þeir báðir við
borðið og ræddu saman í ákafa, en
samtal þeirra var líkast rifrildi. —
„Ef nokkur verður hengdur, þá
dinglum við allir í gálganum," sagði
kapteinninn þegar ég færði þeim
romm. — Rifrildið endaði með slags-
málum, og Svarti hundur varð að
láta i minni pokann. Hann flgði á
dgr, þ.egar kapteinninn brá 'sverðinu.
13. Meðan hann lá rúmfastur, dó
faðir minn og var jarðsunginn. Einn
góðan veðurdag lcom kapteinninn
aftur niður í bjórstofuna og fékk
sér sjálfur glas af rommi. „Jim,"
sagði hann, „gömlu skipsfélagarnir
mínir, sem voru með mér með kap-
tein Flint, sitja um mig. Þeir vilja
ná i kistuna mína."
..11. Þegar ég kom aftur inn, hróp-
aði kapteinninn: „Iíomdu með romm
Jim! Eg verð að komast héðan burt."
En þegar ég kom með rommið,
hafði hann hnigið niður. Eg og
mamma, sem hafði komið niður, er
hún heyrði hávaðann, reyndum að
reisa hann á fœtur, en árangurs-
laust. — Til allrar hamingju bar
dr. Livesey brátt að.
1U. Einn dag, þ.egar ég gekk út
til þess að forvitnast um hinn ein-
fætta, kom blindur beiningamaður
haltrandi. „Ilvar er ég?“ muldraði
hann við sjálfan sig. „Við krána
hans Benbows", hrópaði ég. „Réttu
mér hönd þína, ungi maðurl" Hann
tók í hönd mína og hélt henni eins
og í skrúfstykki. „Fylgdu mér strax
lil kapteinsins."
12. „Hann hefir fengið slag. Eg
n vissi alltaf, að það hlaut að reka að
“ þvi." Læknirinn tók blóð af hon-
I, um, og að síðustu opnaði hann
g augun og sagði ruglaður: „Hvar er
r Svarti hundur?" „Það er enginn
ð svartur hundur hér, karl minn. En
- þú verður nú að halda þig i rúm-
r inu fyrst um sinn, og ef þú bragðar
rommdrova þá er dauðinn vis".
15. „Sittu kyrr, Bill, ég get að
vísu ekki séð þig, en ég heyri til
þín." Siðan þreifaði hann sig á-
fram, greip i hönd kapteinsins og
lagði bréfmiða í lófa hans. — „Nú
er þessu lokið," sagði hann og haltr-
aði út úr stofunni út á þjóðveginn.
Kapteinninn leit á bréfmiðann. „Kl.
10 stendur hér, svo að ég hefi 6
tima frest."
16. Kapteinninn ætlaði að stökkva
á fætur, en varla var hann risinn
til hálfs, þegar hann riðaði á fót-
unum og féll á grúfu á gólfið. Heila-
blóðfall hafði bundið enda á líf hans.
Eg og móðir mín skildum, að hann
hafði óttast komu félaga sinna kl.
10, og nú komum við hraðboðum
til dr. Livesey, þar sem við báðum
um aðstoð.
17. Mamma vildi endilega, að við
leituðum í kistunni hans, þar sem
hún bjóst við, að þar hefði hann
peninga upp i skuldir sinar á kránni.
í kistunni fannst ýmislegt hafurtask,
sem sjómönnum fylgir, en neðst á
kistubotninum var poki með gulli
og pappfrsrúlla í vaxdúk, sem ég
fiuer íann upp:
Rafsegulmagnið ?
Hinn 21. júlí 1820 var vísinda-
félögum víðsvegar um heim sendur
ofurlítill pési, fjórar blaSsíður á
lengd, sem hvarvetna var lesinn
með mikilli athygli, enda var efnið
mikilsvert. Það var Hans Christian
Örsted, prófessor i eðlisfræÖi við
haskólann i Kaupmannaliöfn, sem
var höfundurinn. Hann var þá orð-
inn kunnur visindamaður og fólk
hafði hópast að fyrirlestrum hans
er hann flutti um rafmagn, galvan-
isma og segulmagn og gerði grein
fyrir uppgötvunum Volta, í fyrsta
skipti úr dönskum kennarastól. En
þetta litla 4. blaðsíðu latínurit, gerði
hann heimsfrægan. Þar sagði frá
nokkrum tilraunum, sem hann hafði
gert viðvíkjandi samstarfi rafmagns
og segulmagns. Eftir nokkrar undir-
húningstilraunir liafði liann, í við-
urvist tveggja vina sinna gert úr-
slitatilraunina og notaði stór galv-
ans-batterí við hana, og leiddi svo
strauminn frá þeim yfir segulnál.
Þegar straumurinn var settur á leit-
aði nálin út til hliðanna, mismun-
andi eftir því hvernig afstaða þráðs-
ins var til segulnálarinnar. Tókst
honum við áframhaldandi tilraunir
að finna lögmálið fyrir hreyfingu
segulnálarinnar, og að þvi búnu
samdi liann hina stuttu ritgerð
sína. — Þessi tilraun virtist mjög
einföld, en samt olli liún byltingu
í ýmsum greinum. Með henni var
það sannað, sem Örsted og ýmsa
aðra hafði grunað, en höfðu ekki
getað sannað, að rafmagn og segul-
magn eru skyld náttúruöfl. Vísinda-
menn notfærðu sér mjög þessa upp-
götvun Örsteds, og með henni hófst
raunverulega rafmagnsöldin, og á
þessari uppgötvun byggjast flest raf-
magnstæki: ritsími og talsimi, loft-
skeyti, rafljós, rafhitun, raforka til
allskonar véla og margt fleira.
Rafmagnsbrautir ?
Fyrsta rafmagnsbrautin, sem mark
var á takandi, var sýnd af hinu
fræga rafmagnsfirma Siemens og
Halske á Berlínarsýningunni 1879,
og í framkvæmd á bilinu milli Ber-
lín og Lichterfelde. Þá höfðu spor-
vagnar lengi verið í notkun, en
þeir voru dregnir af hestum. Þess-
konar sporvagnar hófu göngu sína
í Ameríku 1831 og fyrsti sporvagn-
inn kom til Kaupmannahafnar 1862.
En þegar leið fram undir aldamót
voru rafknúnir sporvag'nar komnir
í flestar stórborgir Evrópu. Fengu
þeir aflið frá loftþræði yfir spor-
inu.
Rafgeyminn ?
Þetta tæki til geymslu rafstraums,
sem er svo þýðingarmikið fyrir
alla notkun rafmagns nú á tímum,
Framhald á bls. 11.
tók til mín. En mamma tók aðeins
það, sem henni bar, þvi að hún
var strangheiðarleg kona.
18. Og nú bjuggumst við til að
flýja. En við vorum rélt kominn úr
hlaði, þegar við heyrðum fótatak
hlaupandi manna. Brátt kom hóp-
ur manna með lugtir og barefli að
krádyrunum, og við þökkuðum okk-
ar sœla fyrir að hafa sloppið út
limanlega. Framhald.