Fálkinn - 04.04.1947, Blaðsíða 8

8
FÁLKINN
Boris Pilniak:
Mold á höndunum
í byrjun júní eru gluggarnir
opnaðir snemma í rússnesku
sveitaþorpunum, svo að hægur
svalinn geti streymt inn i lier-
bergin og fyllt þau hreinu lofti
og grænni birtu frá hlyni og
linditrjám. Villti vmviðurinn á
balanum faldi gull dagsins bak
við græna slæðuna sina. Á slík-
urn degi er maðurinn i einingu
við moldina.
Einn slíkan morgun sat mað-
ur við skrifborðið sitt nærri oþn-
um glugganum. Hann var í
þönkum yfir blöðunum sínum,
en konan hans stóð úti í garð-
inum og var að pæla blómabeð
inni á milli sýrenui’unnanna. Við
og við kom hún upp á húsbal-
ann. Hún var með klút um háls-
inn og hélt höndunum út frá sér
til að óhreinka ekki fötin. Sú
lxamingja að vera þundinn mold-
inni böndum vináttunnar er
sjaldgæf. Jafn sjaldgæf er sú
hamingja að eiga maka, sem
er fullur ástar, trausts og tryggð-
ar. Á þessu heimili átti þessi
hamingja traustsins, vináttunn-
ar, ástarinnar og samstarfsins
heima. Hún er aðeins til hjá
fólki, sem hefir göfugar hugs-
anir og tilgang, og þessi tvö
voru mikilsverðar, sundurgerðar
lausar og iðnar persónur. Hann
var náttúruvísindamaður og hún
var málari. Þegar þau höfðu
hittst var liann yfir 35 og hún
yfir 30 ára.
Það er notalegt og styrkjandi
að róta moldinni svo að vöðvarn-
ir þreytist, að planta tóbaki og
resedu í beðin og reyta allskon-
ar illgresi. Þegar maður beygir
sig niður að jörðinni er það
undursamleg kennd að vita, að
það sem maður sáir sprettur upp
aí'tur. Maðurinn pældi beðin með
henni áður en iiann settist við
skrifborðið.
Innan skamrns var hugurinn
horfinn að þessu venjulega, töl-
um, samanburði, tilvitnunum,
athugasemdum og formúlum —
hans raunverulega stai’fi, sem
timunum saman gerðu atigu
lxans alveg utanvelta, sinnulaus
og blind fyrir þeim heimi, sem
er utan bókanna. I þessu ástandi
liins fullkomna afskiptaleysis og
fjarhygli heyrði maðurinn að
einhver kom inn i garðinn gegn-
um litla hliðið, sem var ólæst.
Honum virtist óljóst, að gestur-
inn væri með barðastóran hatt
og með litla handtösku, og að
hann kallaði inn um gluggann
að hann þyrfti að hitta önnu
Andrejevu. Án þess að lita upp
úr blöðunum hafði liann svarað
að hún væri í garðinum. Hann
setti alls ekki á sig hve margar
mínútm- liðu þangað til að hún
kom upp á balann ásamt gest-
inum, og inn í herbergið, með
hendurnar svartar af mold. Hann
leit ekki á andlitið á henni.
Gesturinn hneigði sig og sagði:
— Með yðar leyfi langar mig
til að tala nokki’ar mínútur enn
undir fjögur augu við Önnu
Andrejevu.
— Já, ég fer með Sergei inn
í herbergið mitt, Paul.
Maðurinn leit ekki enn á hana
og aftur var raunheimurinn úti-
lokaður frá honum og hann lifði
allur i visindaheiminum. Anna
kom aftur úr lxerberginu sinu.
Paul leit upp tómum augum, og
tók eftir að hendur hennar, sem
enn voru moldugar, löfðu svo
œt
máttleysislega og að augu henn-
ar voru full af vonleysi. Raun-
heimurinn birtist aftur fyrir
sjónum hans.
Gesturinn fór að tala. Anna
stóð i dyrunum út að svölunum
og sneri baki við þeim báðum,
og sólin varpaði bjarma yfir
villivínviðinn og axlirnar á
henni.
— Paul Andrejevitsj, sagði
ókunni maðurinn og þagði svo
lengi. — Paul Andrejevitsj, við
erum ekki þjófar, hvorugt okkar.
Það eru mannlegar tilfinningar
sem knýja mig. Hann þagði til
þess að geta vandað setningarn-
ar og gert þær ljósari.
— Eg hefi ekki séð önnu i
þrettán ár, en öll þessi þrettán
ár hefir mig dreymt um hana
og ég hefi verið síhugsandi unx
hana. Þér skiljið, ég varð að yfir-
gefa hana í París þegar ég gekk
í herþjónustuna og var sendur
á vígstöðvarnar. lAnna lifði með
mér i æsku, skiljið þér; en þér
skiljið lika að hún getur ekki
áfellst sjálfa sig fyrir það; og
að þér getið ekki heldur áfellst
hana fyrir það. Jörðin er svo
stór að maður getur villst. Eg
kem til önnu eftir að þið hafið
verið gift i átta ár. Við erum
orðin þroskað fólk. Eg vissi ekki
að Anna lxafði gifst aftur.
Frammi fyrir Paul stóð sá
maður, sem liann í hjónabandi
sinu hafði haft í heiðri — eða
minningu hans. Mannkostamað-
ur. Nú var hann orðinn gamall,
gráhærður hstamaður, sem hafði
kennt Önnu að mála, kennt
henni það, sem gaf lifinu gildi.
Augu gamla mannsins voru svo
góðleg, og horfðu svo barnslega
á Paul. Þau gátu eliki liorft
öðruvísi, því að í herberginu
var hin elskaða, einasta konan,
og augun voru augu góðs manns
Paul varð hugsað til þess að
hann var gráhærður líka, hafði
gránað fyi’ir aldur fx-am vegna
byltingaráranna í Rússlandi. —
Augu hans voru líka full af úr-
ræðaleysi og jafnframt af eðli-
legri manngæsku. Þessir tveir
menn stóðu nú andspænis livor
öðrum. Þeir voru hvor öðrum
líkir — það var elcki að ástæðu-
lausu að þeir elskuðu báðir
önnu. Paul mundi hvernig hún
hafði lýst listamanninum og
manninum Sergei sem ungum,
fallegum manni, fullum af lífs-
dirfsku og þreki, og sú lýsing
blandaðist nú myndinni af þess-
um vingjarnlega, gamla manni
með fallegu, þreytulegu augun.
Þessum manni, sem risinn var
upp fi’á dauðum.
— Þér hafði breytst, Sergei..
Sergei Ivanovitsj!
Þeir brostu hvor til annars,
báðir eins og úti á þekju. Hann
Hér sést hinn margumtalaði Anders hershöfðingi, yfirmaður pólska hersins á Ítalíu, leggja
blómsveig á gröf óþekkta hermannsins í Róm, áður en hann tagði af stað frá Ítalíu. —