Fálkinn - 28.01.1949, Blaðsíða 8

8
FÁLKINN
Elizabeth Fowler:
34 karlmenn og ég
Við yfirgáfum skipalesfina að
kvöldlagi, nokkrum dögum eftir að
við sigldum frá Sierra Leone. Eg
sat uppi á þiljum með prjónana
mína meðan myrkrið vafðist œ
þéttar umhverfis okkur. Loftið var
svalt og ekkert liljóð heyrðist ann-
að en hin dimmhljómu slög vél-
anna og skvamphijóð vatnsins, sem
rann óséð aftur með hliðum skips-
ins, sem plægðu sjóinn með jöfn-
um liraða.
Augu mín höfðu liiotið hvild i
hinu glórulausa myrkri þegar ofsa-
lega snöggt og sjónglepjandi leiftur
iýsti alla hluti úmhverfis mig á ó-
liugnaðarfullan liátt. Sprengingin
drundi i eyrum minum um leið og
ég féll flöt á þilfarið.
Rödd skipstjórans smaug eins og
hárbeittur hnífur inn í hálf ruglaða
meðvitund mína: „Þar liittu þeir
okkur."
Og því næst: „Allir verða að yfir-
gefa skipið.“
Eg renndi mér niður með járn-
handriðinu, og þreifaði mig áfram
til klefa míns. Öll ljós höfðu slokkn-
að. Eg greip björgunarbeltið mitt,
sem ég liafði hengt á hurðarhand-
fangið. Eg þreifaði eftir töskunni
minni, en ofan í hana liafði ég lát-
ið allt það sem ég hafði álitið nauð-
synlegast að hafa ef iila færi. Eg
fann hana og regnkápuna mína,
sem lá vandlega sainanb'rotin við
hliðina á henni. Þetta gerðisl allt
á vélrænan hátt: Út um dyrnar aft-
ur. Til vinstri yfir lestarkarminn.
Fram hjá lestinni. Beygði siðan til
hægri. Fjórtán þrep upp stigann að
fyrsta björgunarbáti. — En þar var
enginn bátur! Þar sem báturinn
átti að vera gein nú við autt og
myrkt tóm.
Einhverjar skuggaverur komu nú
fram úr gufumekkinum og hinni
daunillu svælu, sem fylgdi á eftir
sprengingunni.
„Hefir enginn vasaijós?" hrópaði
einhver.
„Jú, hérna!“ katlaði ég á móti
og umturnaði flaumósa öllu í tösk-
unni minni við að leita að því.
„Prýðilegur kvenmaður!“ sagði
einliver og hrifsaði luktina af mér.
Við flýttum okkur yfir á bakborða
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM
Ritstjóri: Skúli Skúlason
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Skrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavik. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6
BlaðiO kemur út hvem föstudag
Allar áskriftir greiOiat fyrirfram
HERBERTSprent
og beygðum okkur út yfir borð-
stokkinn. Þar við skipshliðina var
bátur, sem þegar var orðinn full-
ur af mönnum, sem allir störðu upp
á skipið.
„Niður með yður!“ orgaði skip-
andi rödd í eyrað á mér. Hálftóm
taskan mín var rifin af mér og
kastað fyrir borð. Eg herti mig upp
og klifraði út fyrir borðstokkinn
og fálmaði mig hikandi niður eft-
ir netinu ofan í bátinn.
Þegar við vorum komin ofan í
bátinn skar annar stýrimaður á
kaðlana og báturinn skreið liægt
burtu frá skipinu yfir krappar öld-
urnar.
,jÞað stendur einhver þarna
uppi,“ hrópaði einhhver.
Og i bjarma frá ljósi uppi á
vöruflutningaskipinu sáum við mann
sitja á hækjum sínum á borð-
stokknum,
„Það er skipstjórinn!“ hrópaði
annar.
Skipstjórinn stökk . Og innan
stundar var liann kominn að lilið
minni i bátnum, rennvotur en ann-
ars vel á sig kominn „Þetta bjóst
ég alls ekki við að mér nnindi tak-
ast,“ sagði liann másandi.
Svo kom það. — Annað tundur-
skeytið. Skipið rifnaði i tvennt.
Stefni og skutur risu sitt í hvoru
lagi upp úr sjónum og stóðu þannig
eins og par, i vandasömum dansi,
en aðeins eitt augnablik. Síðan
sukku bæði. Sjórinn vall og ólgaði,
en ohan, sem flaut á sjónum logaði.
Skipstjórinn tók manntal frá stað
sinum í skut bátsins. Við kölluð-
um nöfn okkar en stýrimaðurinn
taldi. Þrjátíu og fimm manns var
liér troðið saman i tæplega átta
metra langan bát. Við sátum svo
sem þéttast verður setið í yfirfyllt-
um sporvagni, — 34 karlmenn og
ég-
Skipstjórinn ákvað að við skyld-
um liggja um nóttina, — og bíða. Og
það gerðum við. Báturinn kastaðist
aftur og fram á öldunum eins og
hnotskurn. Þrjátíu og tveir af þeim,
sem í bátnum voru urðu sjóveikir.
Eg stríddi á móti sjóveikinni af öll-
um mætti, en um síðir varð ég að
gefast upp og kastaði upp það sem
eftir var nætur.
Eg var í léreftskjól og berfætt.
Litla rauða treyjan, sem sem ég
hafði verið rétt búin að ljúka við
að prjóna, var eina vörn mín gegn
kuldanum. Eg sá mjög eftir regn-
kápunni inni, sem hafði legið eftir
á þilfarinu.
Einhvers staðar liefi ég lesið að
fjandinn sjálfur hafi teiknað björg-
unarbátana. — Þessa nótt komst ég
að raun um að það er allt of satt.
Þófturnar eru svo liáar að ekki er
hægt að sitja á þeim öðruvísi en
að hengja fæturna. Og þessi bátur
var svo breiður að ekki var hægt
að finna fótunum stuðning með því
að teygja þá til liliðar þó rúm hefði
verið til þess. Mig sárverkjaði í
lærin af áreynslunni við að klemma
mig fasta niður á hina mjóu fjöl.
Fyrsta grálýsing morgunsins
leiddi í Ijós hvað skítug við vorum.
Við vorum öll smurð þykku lagi af
kókosoliu úr farmi skipsins. Græn-
guiur liturinn vakti næstum þvi eins
mikla velgju og lyktin. Fyrstu stund
irnar eftir að bjart var orðið fannst
okkui' tæplega sæmandi að líta hvort
á annað. Við sátum og biðum. Bát-
urinn hjó og slingraði fyrir rek-
akkeri sínu. Stundum lijó hann á-
fram og tók snögg viðbrögð eða
rykkti i akkerið eins og hlekkja-
hundur.
Þegar sólin reis yfir sjóndeildar-
hringinn kallaði einn af mönnun-
um, sem sátu aftur i bátnum til
mín og hélt á lofti flik, sem ég
lcannaðist vel við. Það var einn af
kjólunum mínum, — blá og livít-
stykkjóttur bómullarkjóll, sem á
einhvern yfirnáttúrlegan hátt hafði
lent í bátnum þegar töskunni minni
var varpað útbyrðis.
„Frú Fowler, megum við fá hann
lánaðan þennan?“
„Gjörið svo vel,“ kallaði ég a
móti og skildi þó ekki livað gera
ætti við kjólinn. En það kom nú
í ljós að kokkurinn, sem var negri,
liafði verið i steypibaði þegar tund-
urskeytið hittí skipið, og hann hafði
ekki eytt tima í það að klæða sig.
Þegar lionum loks tókst að kom-
ast í kjólinn minn vakti það kátínu
meðal bátverja, þó innan tóm væri.
Hann var mjög hávaxinn og sver
svo hinir digru og feitu handleggir
hans virtust tútna út þegar þeir
komu fram úr litlu ermunum mín-
um, og svarti sveri svírinn hans
gnæfði eins og súla upp úr flegnu
liálsmálinu. Hann leit í mesta máta
skringilega út i þessum skrúða.
Um síðir gaf skipstjórinn skipun
um að seglbúa bátinn. Vindurinn
fyllti seglinn og báturinn tók skrið-
inn.
Klukkan tiu árdegis og klukkan
firnm siðdegis fengum við agnar-
smátt stykki af súkkulaði, tæplega
tvo rúmsentimetra að stærð, tvær
kexkökur, — og það dásamlegasta
af öllum góðum gjöfum vatnsskammt
inn okkar, hálfan pela, sem okkur
var borinn í mælibikar.
Þótt ég væri sárþyrst, veittist
mér erfitt að drekka úr þessu skítuga
íláti, sem var beyglað og marið á
börmunum og ógirnilegt af að
drekka. Hið staðna hálfvolga vatn
olli mér miklum vonbrigðum. Eg
reyndi svo sem ég gat að gleyma
þvi að kusk og hár flutu ofan á
vatninu.
En hvernig sem annars var á-
statt um alla hluti urðum við þó
að kasta af okkur vatni. í fyrsta
skipti, sem fatan kom til mín á
hringferð sinni, beit ég tönnunum
saman og sagði við sjálfan mig að
nú mætti ég ekki haga mér heimsku-
lega. En að lieyra 34 karlmenn nota
fötuna livern á eftir öðrum, var
næstum því meira en ég gat þolað.
„Eg er neydd til að nota þessa
fötu!“ — Nei, það er óhugsandi.
slíkt er blátt áfram ekki hægt að
gera. Eg vísaði bæði hugsuninni
um það og þörfinni á bug. Og tim-
inn leið.
Næsta skipti þegar fatan gekk
manna á milli, reyndi ég að telja
um fyrir mér með góðu, — ég
sagði sjálfri mér hvað hættulegt
væri að halda þvaginu of lengi.
En allt kom fyrir ekki.
Þannig leið timinn þangað til
þörfin var svo sterk, að mér stóð
á sama um alt annað. Þegar raun-
inni var lokið sagði ég við sjálfa
mig að þetta liefði ekki verið nærri
því eins erfitt og ég hafði búist
við. En í næsta skipti varð ég að
heyja sömu baráttuna upp aftur.
Og mörgum sinnum var ég nær
dauða af blygðun og vesaldómi af
þessum sökum.
Þegar við höfðum verið nærri
fjóra sólarhringa í björgunarbátn-
um kom flugvél í ljós. Skipstjórinn
skipaði að draga upp merkjaflagg-
ið, það var stór bómullarveifa
skærgul á )it. Sá litur hefir reynst
sjást betur en allir aðrir úti á haf-
inu. En flaggið var orðið fúið. Að-
eins smáriflingar blöktu letilega
í golunni.
Vonsvikin störðum við á eftir
flugvélinni, sem þeyttist drunandi
um himinhvolfið og hvarf við sjón-
deildarhringinn.
Fram í stefninu i bátnum gerðist
ófriðlegt. Rifrildi og linippingar gerð t
ust víða í bátnum. Skipstjórinn, sem
hafði stjórn bátsins og sat í skutn-
um var svo langt lrá að um aga í
hinum þéttsetna báti var nærri
hlægilegt að tala.
Mér var ljóst að ég liafði valdið
afbrýði meðal karlmannanna í bátn-
um. Slíkt var hlægileg tilhugsun. Eg
sem var smurð þykku lagi af olíu
með hárið úfið og hangandi ofan
i augun, rennvot af sjó.
Eg strauk yfir hár mitt. Það var
stift af oliu og salti, og ég reyndi
að gleyma því að einhver hafði
spúð á það fyrstu nótt okkar í
bátnum. Breið sorgarrönd af svartri
olíu var undir nöglunum á öllum
mínum tíu fingrum og fæturnir á
mér voru nærri því eins illa til
reika, en tæplega þó, vegna þess
að austurinn í bótnum skolaði stöð-
ugt um þá. En nú voru þeir teknir
mjög að þrútna af vosinu.
En þrátt fyrir allt þetta hafði
einn maðurinn kysst mig nóttina
áður. Eg var alveg fjúkandi vond
þegar ég hugsaði til þess. En ég
gat ekkert sagt og ekkert gert. Eg
óttaðist allt of mikið að verða or-
sök til nýs rifrildis.
Hinir löngu dagar, sem engan
enda virtust ætla að taka, snígluð-
ust áfram. Öðru hvoru féllum við
í dvalarkennt ástand, sem orsakað-
ist af þreytu og þorsta. Úr þvi
vöknuðum við stund og stund til
þess að sjá livað gerðist i bátnum
og til þess að taka á móti matar-
og vatnsskammti okkar. Kvöld
nokkurt í ljósaskiptunum störðum
við lengi, án þess þó að hafa
nokkurn áhuga fyrir þvi, sem við
sáum, á mjóa og föla ljósrönd, sem
kom og livarf með jöfnu millibili
fjarst út við sjóndeildarhringir.n.
Við skildum ekkert liverju slikt
sætti.
Og þó gátum við ekki haft augun
af þessu. Enginn dirfðist að geta
neins um það hvað þessi reglu-
bundna koma og hvarf ljósrákar-
innar gætu þýtt. Þegar náttmyrkr-
ið var fallið á breyttist hin daufa
Ijósrák í skarpt gulhvítt strik, sem
miskunnarlaust þrengdi sér inn i