Fálkinn - 09.01.1953, Síða 12

12
FÁLKINN
Karl í krapinu
herði aðeins verið þar í þrjár minút-
ur, ef ég hefði getað fengið skipsferð
strax. Af öllum ýldufýlu- og sóða-
grenjum á guðs grænni jörð er Sobrante
verst, að minnsta kosti ef marka má höfuð-
staðinn. Jack, ég hefi einu sinni lesið ferða-
lýsingu frá Sobrante, og mig hryllir við að
endursegja hana, en geri það þín vegna. 1
Sobrante eru blómin lyktarlaus, karlmennirn-
ir ærulausir og kvenfólkið blygðunarlaust.
Þar er heitt og óheilnæmt loft, moskítóflug-
urnar stinga með stoppunálum og ef þær
stinga þá er það banvænt. Þú færð póst þrisv-
ar á mánuði, og í þessu bölvaða blökkumanna-
lýðvéldi er ekki nokkur hvítur maður, sem
heiðarlegir menn geta haft mök við.
— Þú gleymir Billy Geary, sagði Webster
rólega.
— Þetta eru stráklingur, hvað heldurðu að
sé að marka það sem hann segir. Dettur þér í
hug að setjast að í þessu horngrýti að ráði
strákhvolps, sem enn er órakaður bak við eyr-
un? Þér getur ekki verið alvara að ætla að
glata sjálfum þér og afsala þér stöðunni, sem
ég býð þér, til þess að ganga í félag með Billy
Geary þarna suður í Sobrante og leg^ja pen-
inga í gullnámu, sem þú hefir enga tryggingu
fyrir að þið fáið að halda. Þið getið byrjað
að vinna einn góðan veðurdag, en daginn
eftir er komin stjórnarbylting og þeir sem
sigra taka af ykkur námuna og sparka í
rassinn á ykkur. Eða þið verðið skattrúnir
inn að skyrtunni ef það vitnast að nokkuð
sé af ykkur að hafa, og reksturinn borgi sig.
— Við útvegum okkur vernd stjórnarinnar,
sagði Webster. Þetta verður amerískt stofn-
fé, og ef þeir gerast of ágengir sendir
Bandaríkjastjórnin herskip suður og sýnir
þeim í tvo heimana.
— Mér er sem ég sjái það! Sámur frændi
gæti það að vísu, en hann vill það ekki. Þið
Billy eruð ekki svo mikils virði, hvorki hér
heima né erlendis, að þið vegið salt á móti
eldsneytinu, sem herskip notar í ferð til
Sobrante. Nei, taktu nú sönsum. Hvað sim-
aðirðu stráknum?
— Að ég muni koma.
— Þá verðurðu að senda annað skeyti og
segja að þér hafi snúist hugur. Eg skal senda
honum peninga svo að hann komist heim, og
siðan getur hann fengið undirtyllustöðu hjá
þér. Eg færi peningana á útgjöld þín vegna
starfa í þjónustu Coloradofélagsins.
— Það er ofur vel boðið, Neddy, og ég
þakka þér ósköp vel fyrir. Eg skal minnast
á þetta við Billy þegar ég kem til Buena-
ventura. Og komist ég að raun um að áform
hans sé að engu hafandi þá skal ég fá hann
ofan af því og hafa hann með mér heim.
— En ég þarf á þér að halda strax. Eg vil
ekki að þú farir.
— Þú ætlaðir eð gefa mér eftir mánuð til
að njóta lífsins.
— Það gerði ég. En kallarðu þetta að njóta
lífsins? Hvernig heldurðu að fari þarna í
Sobrante með koníakseggjakökuna, alla glys-
leikina í New York, listasafnið og Souza-
hljómsveitina?
— Sástu ekki að Billy skrifar að þeir hafa
hljómsveit þarna í Buenaventura?
— Jú, en þar kunna þeir víst ekki annað
en „La Paloma“, „Sobre la 01as“ og „La
Colodrina“ og þess konar. Þú verður vitskert-
ur af að hlusta á það, Jack.“
— Það kemur út á eitt, Neddy. Lofaðu mér
að fara. Hver veit nema ég komi aftur. En ég
verð að hitta Billy.
— Þú sagðir áðan, áð þú værir kominn yfir
fertugt, hélt Jerome áfram að malda í móinn.
— Og nú ætlarðu að 'kasta tveimur árum á
glæ, árum sem þá gætir notað til þess að safna
peningum til ellinnar. Nú ferð þú til Sobrante
með einhverjum ávaxtadalli, og þegar þú kem-
ur aftur, með tvær hendur tómar verðurðu að
gatslíta skónum til þess að ná í einhverja at-
vinnu fyrir aðeins fjórðungs þess kaups, sem
ég býð þér núna. Vertu nú ekki afglapi, Jack!
— Æ, það er svo gaman að vera afglapi við
og við, svaraði Webster.
Lesandann fer kannske að renna grun í að
það var ekki að ástæðulausu sem Webster hét
lika Stuart. Skotar eru sem sé alræmdir fyrir
þrákelkni, og enn var svo mikið hafraseyði í
blóðinu á Webster að hann gerði Skotaþráan-
um enga minkunn.
— En þótt þú yrðir milljón ára, Neddy, þá
mundirðu ekki skilja hvers vegna ég hefi svona
gaman af að vera afglapi, bætti hann við.
Hann stóð upp og rétti úr stórum, þrekleg-
um skrokknum.
— Og svo fer ég til Sobrante og eyði öllum
peningunum mínum, sagði hann ertandi. — Já,
mér liggur við að vona að ég tapi þeim. Skil-
urðu það? Nei. En heyrðu nú, Neddy. Nú skal
ég sýna þér stjörnuspána þína til næstu tutt-
ugu ára. Um fjörutíu tíma af hverjum hundr-
að muntu húka hérna í klúbbnum. Þrjátíu af
hundraði fara í að nurla saman peningum, sem
þú setur í bankann og hefir aldrei neina
ánægju af. Og þau þrjátíu, sem afgangs eru
liggur þú í rúminu þínu, mest sofandi. Og svo
hættir hjartað í þér að slá einn góðan veður-
dag og húsnefndin hérna í klúbbnum hengir
upp krans yfir sætinu, sem þú hefir setið í öll
þessi ár og lagt kabala. Og þar hangir krans-
inn þangað til aðalhreingerningin fer fram
næsta ár á eftir. Þá tekur þvottakonan krans-
inn og spyr hví í skrattanum þessi kraris sé
látinn hanga þarna og safna ryki. Og svo
fleygir hún honum í ofnínn.
— Hutt-huff! tautaði Jerome.
— Já, sannleikanum verður hver sárgram-
astur, ég veit það, hélt Webster áfram. — En
nú skalt þú fá að heyra hann allan. Einn góð-
an veðurdag kem ég aftur hér í klúbbinn, sami
John Stuart Webster sem kom hingað í dag,
frískur og f jörugur eftir erfitt starf úti í guðs
grænni náttúrunni. Eg mun líta vorkunnar-
augum á auða stólinn þinn og segja: — Vesl-
ings Jerome gamli. Eg þekkti 'hann vel!“ —
Ha, varstu að segja „hutt-huff!“?
— Nei, Neddy minn góður, ég er enginn
Metúsalem. Eg vil hafa eitthvað gaman út
úr lífinu. Eg vil berjast — sigra eða tapa, vera
soltinn og græða síðan peninga, af því að það
er gaman — bæði að græða þá og missa þá.
Og ég hefi hugsað mér að lifa lengi ennþá.
Eg hefi meðfædda hneigð til þess að umgang-
ast virkilega karla í krapinu, vinna virkileg
karlmannsstörf, en sjálfur vil ég vera mesti
krapakarlinn í öllum hópnum.
Jerome hristi grátt höfuðið og vissi ekki sitt
rjúkandi ráð.
— Eg hefi alltaf talið þig vera mikinn námu-
verkfræðing, John, sagði hann. — En mér
hefir víst skjátlast. Þú ert skáld! Það er ekki
að sjá að þú kærir þig um peninga.
— Nei, ég hefi eiginlega enga aura-ástríðu.
Nú hefi ég grætt hundi'að þúsund dollara, og
ég verð að losna við þá þannig að ég hafi ein-
hverja ánægju af því. Reyndu ekki að malda í
móinn, því að það er gagnslaust. Ef ég færi
ekki til Sobrante og hjálpaði Billy, upp á von
og óvon, mundi mér finnast að ég hefði gert
eitthvað vansæmandi. Drengurinn hefir leitað
til mín og ég hefi svarað honum. Og komi ég
rúinn til baka, þá veit ég hvert ég á að snúa
mér og þú lætur mig hafa bestu stöðuna, sem
þú hefir lausa. Heldurðu ekki það, Neddy?
— Jú, þú veist að ég geri það.
— En nú geturðu haldið þessari stöðu í
Coloradofélaginu lausri handa mér í mánuð.
Eg skal svara þér áður en fresturinn er út-
runninn.
— Það verður víst ekki tjónkað við þig,
John, sagði Jerome. — Sælir eru þeir, sem
einskis vænta, því að þeir verða ekki fyrir .
vonbrigðum.
— Klukkan er hálfsjö. Við skulum fá okk-
ur matarbita, sagði Webster. — Þetta eru víst
síðustu forvöð að fá þessa koníakseggjaköku,
sem mig dreymdi um. Og svo ætla ég í leikhús
á eftir. Hvernig líst þér á þessi föt, Neddy?
Eg lét sauma þau í Salt Lake City. Þau kost-
uðu níutíu dollara.
Neddy hafði engan áhuga á fötum þessa
stundina. Hann hafði misst besta námuverk-
fræðinginn, sem hægt var að fá í Bandaríkj-
unum. Hann stóð upp, strauk vindlaöskuna af
vestinu og kom þunglamalega á eftir Webster.
Þó að Jerome hefði orðið fyrir vonbrigðum
er hann settist að borðum með Webster, gat
hann þó ekki haldist ósnortinn af þrótti og
ótæmandi fjöri Websters kunningja síns.
Bjartsýni Websters blés á burt öllum drunga
eins og morgungola blæs burt þoku í þröng-
um dal. Og eftir annan kokkteilinn gerði for-
seti Colorado-námufélagsins sitt besta til að
Webster skyldi njóta sem best fyrsta skemmti-
lega kvöldsins, sem hann hafði lifað síðan
hann hvarf úr siðmenningunni.
Webster gæddi sér ósvikið á kalda matn-
um, sagðist vera ánægður með súpuna, þó að
hún væri í þykkasta lagi, blandaði salatið eft-
ir eigin uppskrift tók ríflega á diskinn af fas-
anasteikinni og aspargus og steiktar kartöflur
með. Hann skolaði matnum niður með kampa-
víni sem kostaði tólf dollara flaskan og varð
himinlifandi yfir að sjá fjórlita ískúlu. Svo
bað hann um koníakseggjakökuna sína; og
þegar hann hafði innbyrt hana kveikti hann
í dýrasta vindlinum sem fáanlegur var í Den-
ver og naut lífsins við hann og bolla af mokka-
kaffi, makindalegur í hægindastólnum. Hann
hafði steingleymt leikhúsinu.
Klukkan var orðin eitt og ennþá sátu þeir
í gildaskálanum og reyktu og röbbuðu. Jer-
ome leit á klukkuna.