Fálkinn - 27.03.1959, Blaðsíða 3

FÁLKINN
3
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ:
NIKOLAJ GOGOL:
F j árhættuspilarar
JULIO DANTAS:
Kvöldverður kardínálanna
Fjárhættuspilararnii- (Rúrik, Ævar, Indriði, Jón og Bessi).
Það nnin vera nýmæli á leiksviði
hér, að engin kvenpersóna sjáist á
leiksviðinu allt kvöldið. Sumir mundu
jafnvel kalla jiað ofdirfsku að
sýna þess konar leiki, svo nauðsyn-
iegar sem ýmsar útgáfur ástalýsinga
þykja að öllum jafnaði í ljóði, sögu
og leik, en það skal tekið fram þegar,
að þrátt fyrir fjarveru kvenþjóðar-
innar á leikskránni, sem frumsýml
var á miðvikudaginn var, fer því
Gogol fjármálaspillingunni í Rúss-
landi keSsaranna. Hér leikur hann
sér að því að kaghýða nokkra bófa,
sem iðka þá list að féfletta ríka ein-
feldninga i spilum, og vitanlega nota
þeir fölsk spil. En höfundur kann
svo vel brögð snjöllustu reyfarahöf-
unda, þótt hann hafi verið yfir hundr-
að ár í gröfinni, að öll klækjabrögð
„yfirbófans“ lirökkva af hinum bóf-
unum og saklausu fórnarlambi þeirra
fjarri að ástinni sé byg'gt út af leik-
sviðinu. Því að annar einþáttungur-
inn á leikskránni er hrífandi ástar-
ljóð.
Fyrri einþáttungurinn er eftir
rússneska skáldið Gogol. Hann er
kunnur íslenskum áhorfendum siðan
Leikfélag Reykjavikur sýndi prýðilega
frægasta leik hans, „Endurskoðand-
ann“ fyrir tæpum 11 árum. Þar lýsir
eins og vatn væri skvett á gæs, og
leiknum lýkur með því, að áhorf-
andinn.fær að vita, að bófasagan hef-
ir fengið miklu betri endi en maður
hélt.
Jón Aðils, Indriði Waage og Ævar
Kvaran leika kumpánana, sem lengi
hafa stundað þá iðju að féfletta aðra
í spilum, en Rúrik Ilaraldsson „sjálf-
stæðan falsspilara", sem hinir þrír
Kardínálarnir (Indriði, Haraldur og Jón Aðils).
leika á að lokum. Hlutverkin eru vel
leikin, en sérstaklega verður manni
minnisstæður svipbrigðaleikur og
gervi Indriða. A öðrum hlutverkum
má sérstaklega nefna jarðeigandann
Glóv (Gest Pálsson), sem bófarnir
allir liugsa sér að mata krókinn á.
Leikur Gests var ógleymanlegur í
þessu hlutverki, þó ekki væri það
langt.
Þá víkur sögunni að „Kvöldverði
kardínálanna“ eftir portúgalska
skáldið og stjórnarerindrekann Julio
Dantes. Þetta verk er i rauninni rím-
að ástarljós í leikformi. Þrír kardí-
nálar sitja að kvöldverði og fara að
segja hver öðrum sögur af ástamálum
sínum. Sá sem fyrst segir frá er Rufó,
erkibiskup Ostíu (Haraldur Björns-
son). Hann segir frá ást sinni i ridd-
arasögustíl, grallaralegur og vel
ánægður með sjálfan sig; hefir notað
korðann og drepið 30 manns lil þess
að reyna vinna ástir sinnar útvöldu.
Næstur kemur De Montmorency
Paiestsínubiskup (Jón Aðils), sem er
yngstur þeirra þriggja. Hans ást vek-
ur ekki beinlínis hrifningu áhorfend-
anna. Og loks kemur saga áttræða
hiskupsins af Albanó (Indriði Waage).
Það leynir sér ekki, að lúif. leiksins
ann þessum samlanda sínum og gef-
ur honum það fallegasta af hugsmíð
sinni, er hann lætur hann segja frá
sögunni um sjálfan sig 15 ár:> gaml-
an, er liann var ástfanginn af 13 ára
telpunni sem dó.
Þessi stutti Ijóðleikur geymir svo
undur fagrar og skáldlegar setningar,
að tvímælalaust er hann þess verður
að margir sjái hann, ekki síst vegna
þess að samleikur kardínálanna er
með frábærum ágætur. Raunasaga
Albanóbiskupsins var svo vel sögð að
hún hitti beint í hjartastað. Þess skal
getið að gervi hans minnti mjög á
enska spekinginn Bertrand Russel.
Helgi Hálfdánarson, sem landskunn-
ur er orðinn fyrir leikrita- og Ijóða-
þýðingar, hefir þýtt þennan leik, og
virðist sú þýðing hans vera með sama
snilldarbragnum og annað sem hann
lætur frá sér fara. — Lgjikstjóri
beggja einþáttunganna er Lárus Páls-
son. Ilin hljóða hamning, sem er yfir
„Kvöldverði kardínálanna“ sver sig
í æltina til þeirrar greinar leiksviðs-
listar, sem honum mun þykja kærast
að túlka.
Listamaðurinn
Ásgeir B jarnþórsson
60 ára
Ásgeir er fæddur 1. apríl 1899 að
Grenjum i Mýrarsýslu. Hann hefir
um langt skeið verið einn hinna
þekktustu málara þessa lands og
á hann t. d. fáa jafningja sem
portraitmálari. Ungur að árum hóf
hann listnám og stundaði það s'ðan
við ýmsar stofnanir i Evrópu og varð
einn hinna lærðustu íslendinga um
allt sem lýtur að myndlist. Auk þess
er Ásgeir ágætlega menntaður mað-
ur og vel að sér í bókmenntum, hann
er sjálfur skáld gott og gjaldgengur
tónlistarmaður. Fjölhæfni hans sem
listamanns er fágæt, en Ásgeir hefir
alltaf staðið föstum fótum í islenskri
menningu og íslenskri náttúru. Hann
er baráttumaður og harður i liorn að
taka telji hann réttu máli hallað.
Hann heldur sínu striki og lætur er-
lendar tískustefnur hvergi hrekja sig
af braut hinnar þjóðlegu listar. Ás-
geir er vinmargur og vinfastur, höfð-
ingi heim að sækja og lirókur alls
fagnaðar. Munu margir vina hans
óska honum heilla og hamingju á
sextugsafmælinu. S.
Nýtt strætisvagnabiðskýli
Fyrir nokkru var tekið í notkun
nýtt biðskýli fyrir (strætisvagnafar-
þegar á Miklatorgi. Jafnframt er þar
rekin blaða- og sælgætissala, og mun
skýlið rúma allt að 40 manns.
Húsið er alls 36 fermetrar, biðskýl-
ið sjálft 15 fermetrar. Eigandi skýlis-
ins er Gils Sigurðsson. Gils skýrði
fréttamönnum svo frá, að skýlið væri
opið frá kl. 8 að morgni til kl. 23.30.
Gils kvaðst hafa sótt um leyfi til
bæjarráðs um að fá að opna fyrr og
loka seinna, enda er jiað nauðsyn-
legt, þegar þess er gætt, að hraðferða
vagnarnir ganga til kl. eitt eftir mið-
nætti. Ennfrenmr kvað Gils æskilegt
að komið yrði upp póstkassa við
skýlið.
Biðskýlið á Miklatorgi er mjög vel
staðsett og kemur að notum ekki að-
eins fyrir þá, sem ferðast með Stræt-
isvögnum Reykjavíkur, heldur einnig
fyrir þá, sem fara til Hafnarfjarðar,
Kópavogs og jafnvel Keflavikur. Allir
þessir vagnar hafa viðkomustaði ör-
skots lengd frá skýlinu. Þar eru og
seld farmiðakort fyrir Strætisvagna
Reykjavikur.
í skýlinú eru ennfremur seld blöð,
tóbak og sælgæti, og gat Gils jiess að
innan tíðar mundi verða hægt að fá
þar heitar pylsur og samlokur í plast-
pokum. Slma getur fólk einnig fengið
lánaðan á staðnum. Ekki er að efa,
að biðskýlið á Miklatorgi muni koma
mörgum í góðar þarfir.
AíjraíÉ oj shrifstofa Vihubl. Fdlhinn flytur I. opríl nl í Ingélfsstrsti 9 (Innjongvr um afgr. Frjdlsror þjéðor)