Fálkinn - 18.04.1962, Side 34

Þegar Jón iorseti . . .
Framhald af bls. 32.
um þá, sem áhorfendur voru að þessum
fáheyrða sorgarleik, segir Frímann
Helgason að lokum. Dregur enginn það
í efa.
+ Björgunarmenn.
Þegar fregnin um strand togarans
hafði borizt til útgerðarfélagsins, voru
þegar gerðar ráðstafanir til björgunar
og tveir valinkunnir dugnaðargarpar í
sjómannastétt, þeir Halldór Þorsteinsson
skipstjóri og Jón Sigurðsson skipstjóri,
lögðu þegar af stað á strandstaðinn og
tóku í sínar hendur að sjá um björg-
unartilraunir. Þeir segja svo frá för sinni
í Morgunblaðinu 29. febrúar árið 1928:
Frásögn þeirra Halldórs Þorsteins-
sonar og Jóns Sigurðssonar.
„í gærkvöldi komu þeir skipstjórarnir
Halldór Þorsteinsson og Jón Sigurðsson
hingað til bæjarins og náði Morgunblað-
ið þá tali af þeim og spurði þá um slys-
ið og björgunarstarfið. Þeim sagðist svo
frá (Mbl. 29. febr. 1928):
Aðfaranótt mánudags klukkan hálf
tvö barst Hf. Alliance skeyti um það,
að Jón forseti væri strandaður á Staf-
nesrifi. Vissum við þá fljótt, hvílíkur
háski var hér á ferðum, því að flestra
kunnugra dómi getur ekki hættulegri og
verri strandstað á öllu íslandi en þenna.
Bjuggumst við þegar við því að skip
to
Engin miskunn hjá Magnúsi.
34 FALKiNN
og öll áhöfn myndi farast þarna, en
til þess að reyna að bjarga einhverjum
mannanna, rukum við þangað suður eft-
ir í bifreið. Lögðum við af stað héðan
klukkan hálfþrjú og héldum til Fugla-
víkur, bæjar, sem er svo að segja mitt
á milli Sandgerðis og Stafness. — Lengra
varð ekki komizt í bifreið, því að þar
tekur við hinn versti vegur suður á Staf-
nes, og verður tæplega farið nema fetið
þótt bjart sé og góð færð. Er þaðan nær
hálfs annars tíma ferð á strandstaðinn.
Við fengum okkur hesta í Fuglavík
og héldum hiklaust áfram. — Komum
við að Stafnesi klukkan rúmlega sjö um
morguninn. Þegar þangað kom, sáum
við hvar skipið lá í brimgarðinum á
Stafnesi. Vissi stafn í land, en skipið
hallaðist á sjó. Sáum við þá, að menn
stóðu í reiðanum, sem þéttast, maður
við mann. Ekki gátum við séð, hve
margir þeir voru, en aðstaðan var slík,
að okkur kom ekki til hugar, að unnt
mundi að bjarga neinum þeirra.
Svo hagar til þarna, að 300—400
faðma undan landi er rif það, sem nefn-
ist Stafnesrif. Er grunnt á því og sker
og flúðir allt um kring og brýtur þar
alltaf, þótt gott sé veður, en nú var þar
brimgarður einn, og allt umhverfis skip-
ið. En fyrir innan er lón nokkurt, sem
nefnist Hólakotslón, og er þar hyldýpi,
en var svo lítið, að brotsjóarnir af rifinu
og skerjunum fara þar yfir um flóð.
Holskeflurnar hömuðust á skipinu og
bjuggumst við við því á hverri stundu
að sjá sigluna brotna og fara með alla
mennina fyrir borð með sér, eða þá að
skipið myndi skrika inn af rifinu og
fara í kaf í hyldýpinu þar fyrir innan.
Þegar við komum á strandstaðinn,
voru skipin Tryggvi gamli, Ver og Haf-
steinn komin á vettvang til að reyna
að bjarga. Lágu þau þar úti fyrir. Seinna
kom björgunarskipið Þór og togarinn
Gylfi. Reyndu þessi skip með öllu móti
að komast í námunda við Forsetann,
meðal annars með því að lægja brim-
garðinn á þann hátt að hella olíu og
lýsi í sjóinn. En það bar engan árangur.
Vindur stóð af landi og hjálpaðist hann
að því með straum að bera olíuna og
lýsið frá rifinu og til hafs. Komust skip
þessi því ekki í námunda við Forsetann,
og var sýnt, að aldrei myndi takast að
bjarga mönnunum hafsmegin, hvernig
sem að væri farið.
Voru nú góð ráð dýr, því að eina von-
in, þótt veik væri, var sú, að takast
mætti að bjarga einhverjum úr landi.
Brugðum við nú skjótlega við, og náð-
um í báta í Stafnesi, teinæring, sem
þarna var kominn á flot og tvo minni.
— Samtímis sendum við hraðboða ríð-
andi til Fuglavíkur og þaðan með bif-
reið til Keflavíkur til að ná í lækni.
Brá hann (Helgi Guðmundsson) skjótt
við og kom suður eftir. Varð koma hans
þangað til hins mesta gagns við björg-
unina, því hann tók á móti hverjum
manni, sem við náðum, jafnharðan, og
veitti honum alla hjálp, sem læknavís-
indin megnuðu.
Nú komu tveir vélbátar frá Sandgerði
á vettvang. Gátu þeir að vísu ekki veitt
Forsetanum neina hjálp, en þeir færðu
okkur steinolíu. Var nú reynt úr landi
að lægja brimskaflinn, með því að bera
olíu í sjóinn, úr því að það tókst ekki
að utanverðu. En árangurinn varð eng-
inn, vegna þess að olían barst með land-
inu.
Annar vélbáturinn kom við hjá Þór
og fékk þar léða línubyssu, ef vera mætti
að hann gæti fremur notað hana en
skipið. En hún kom ekki að neinu gagni.“
Síðan segja þeir félagar Halldór Þor-
steinsson og Jón Sigurðsson frá björg-
uninni á fjörunni. Er hún í öllum at-
riðum samhljóða frásögn Frímanns
Helgasonar og sjáum- við ekki ástæðu
til að rekja hana nánar. Að lokum segja
þeir félagar þetta í sömu frásögn:
„Mennirnir, sem björguðust, báru sig
framúrskarandi karlmannlega og eng-
inn þeirra er mikið meiddur. Voru þeir
ótrúlega hressir, er þeir komu í land.
Læknir tók þar fyrstur manna á móti
þeim, en síðan voru þeir fluttir heim
til Stafness, og gistu þar í nótt. — Voru
hafðir fjórir hestar til að flytja þá jafn-
harðan neðan af klöppunum og heim til
bæjarins og fylgdu þeim menn til að
styðja þá. Á Stafnesi var þeim tekið
framúrskarandi vel, og fólkið þar og
á bæjunum í kring gerði allt, er í þess
valdi stóð til þess að hjúkra þeim sem
bezt. Ekki bera þeir skipstjórarnir verra
orð þeim, sem unnu á sjónum að björg-
uninni. Voru þeir allir boðnir og búnir
til þess að hætta lífi sínu fyrir skip-
verja. Munu á bátunum hafa verið allt
að tuttugu manns, og lögðu þeir allir
líf sitt bersýnilega í hættu við björg-
unina.“
Að lokum.
Botntvörpungurinn Jón forseti var
smíðaður árið 1906, eign H.f. Alliance.
Hann var minnstur íslenzku togaranna,
aðeins 233 rúmlestir að stærð. Hann var
talinn mjög gott skip. Skipstjóri var á
honum um þetta leyti, Guðmundur Guð-
jónsson, en stýrimaðurinn var skipstjóri
í ferðinni, sem skipið strandaði. Þeir,
sem fórust með Jóni forseta, voru:
Magnús Jóhannsson, skipstjóri, f. 7. júní
1894, kvæntur og átti 5 börn. Hann
átti heimá í Reykjavík.
Guðmundur K. Guðjónsson, 1. stýrimað-
ur, f. 22. júní 1891, kvæntur og átti
eitt fósturbarn. Bjó í Reykjavík.
Skúli Einarsson, 1. vélstjóri, f. 14. febrú-
ar 1881, kvæntur og átti 8 börn. Þar
af tvö yfir fermingu. Hann bjó í
Reykj avík.
Ólafur Jóhannesson, 2 vélstjóri, f. 27.
nóvember 1888, kvæntur og átti tvo
syni. Bjó í Reykjavík.
Stefán Einarsson, matsveinn, f. 20. marz
1880, kvæntur og átti 8 börn. Bjó í
Reykjavík.
Árni Kr. Stefánsson, aðstoðarmatsveinn,
Framh. á bls. 38.