Fálkinn - 25.04.1962, Blaðsíða 7

frá þessum árum, sem hann var til sjós,
enda þótt hann væri síður en svo hrif-
inn af lífinu um borð í skipunum. í
þann tíma var ekki tekið neinum silki-
hönzkum á veluppöldum og hæversk-
um pilti, sem var bara léttadrengur.
Það var harðneskjan, ruddamennskan
og mannvonzkan, sem einnkenndi sér-
staklega líf sjómannsins á þessum stóru
seglskipum. Sú sæla, sem fyllti hann,
þegar skipið flaug áfram eftir gáróttum
hafsfletinum, var ætíð blandin fyrir-
litningu á neðri þiljunum, þar sem ó-
sóminn réð ríkjum.
Eftir hálft ár á hafinu, kom hann
heim, en fjölskyldan var í meiri krögg-
um en nokkru sinni fyrr. Herman vildi
ekki vera byrði á móður sinni og ákvað
því að fara aftur til sjós.
Dag nokkurn í desember 1840 fór
hann til New Badford og lét skrá sig
sem háseta á hvalveiðiskipið, Aeush-
net. Það var erfitt líf og lélegasti
aðbúnaður sem unnt er að hugsa sér.
Eftir að skipið hafði verið að veiðum í
18 mánuði í Atlantshafinu, sigldi það
fyrir Horn og Nuku-Hiva eynni, sem er
ein stærsta eyjan í Marguessa-eyjaklas-
anum á Kyrrahafinu. Þar strauk Her-
man af skipinu ásamt einum félaga sín-
um. Þeir voru ekki hinir fyrstu, sem
kvöddu hvalveiðarnar með þessum
hætti. Þetta gerðu allir sjómenn, þeg-
ar þeir höfðu fengið nóg af hinni daun-
illu og erfiðu vinnu.
Hin skjóta brottför frá hinum rudda-
legu hvalveiðum til þessarar yndislegu
Suðurhafseyjar varð til þess, að Her-
man lifði þar sína aðra æsku. Af þeim
minningabrunni átti Herman eftir að
ausa ævilangt.
Hinir tveir strokumenn dvöldust í
nokkur dægur á miðri eyjunni. Þeir
þjáðust af þorsta og hungri, hræddir við
að hitta eyjarskeggja, sem höfðu það
orð á sér með sjómönnum, að vera bæði
villtir og herskáir. Samt sem áður rak
neyðin þá til þess að fara ofan í byggð-
an dal og þar var tekið mjög vel á móti
þeim, og þeir stundaðir af mikilli um-
hyggju. Herman hafði særzt á flóttan-
um og nú tók að grafa í sárinu. Það
hvarflaði að honum að snúa aftur til
siðmenningarinnar eða að minnsta kosti
fara aftur um borð í hvalveiðiskipið,
en eyjarskeggjar sýndu andúð á öllu
slíku.
Það tókst þó að fá þá til að senda fé-
laga hans til hafnarbæjarins Tai-o-hae
til þess að ná í meðul.
En félagi hans sneri aldrei aftur og
nú var Herman Melville aleinn meðal
eyjarskeggja, Taipanna. Hann lifði eins
og þeir, synti í lónum og eyddi dögun-
um í skugga við hús karlmannanna.
Einnig tók hann þátt í næturveizlum
þeirra, klæddur í þjóðbúning innfæddra.
Þetta voru svallkenndar veizlur, en
samt gat hinn ungi piltur, sem alinn
var upp í strangri Kalvínskri trú ekki
annað en dáðst að hinni frumstæðu
menningu. Hermann skýrir seinna frá
því með hrifningu, hversu óbundið og
frjálst samband var milli kynjanna. Og
hann líkir ástarlífi Taipanna við hið
frjálsa og óþvingaða líf Grikkja.
Nokkurn skugga bar þó á alla þessa
sælu. Enda þótt taiparnir væru mjög
vingjarnlegir í hans garð, var hann
ekki öruggur um sig í flokki þeirra.
Ástæðan til þessa var sú, að hann
hafði fengið vitneskju um, að Taiparnir
höfðu það orð á sér meðal sjómanna
og landkönnuða að vera mannætur.
Eyjarskeggjar vissu, að hinn hvíti
maður hafði fyrirlitningu á mannáti, og
þó þeir skildu ekki hvers vegna svo
væri, iðkuðu þeir það á laun. Dag
nokkurn, þegar Melville kom aftur
heim til gestgjafa síns úr skógarferð,
kom hann flokki innfæddra á óvænt,
þar sem þeir grannskoðuðu leyndar-
dómsfullir á svip þrjá pakka, sem í
flýti voru teknir burt þegar Melville
kom.
í pökkunum voru mannshöfuð og
eitt var af hvítum manni. Melville fór
nú að gruna, hvers vegna þeir inn-
fæddu voru svona vingjarnlegir í sinn
garð. Og þessi grunur varð næstum
að vissu, þegar nokkrir menn úr ætt-
bálknum komu úr herferð með þrjá
mannskrokka.
Eftir þetta hugsaði hann aðeins um
að komast burt. Er hann fékk að vita,
að hvalveiðibátur lá fyrir akkerum hin-
um megin á eynni, komst hann í sam-
band við hann, og sigldi með skipinu
til Tahiti, en þar brauzt út uppreisn um
borð. Melville gekk í lið með uppreisn-
armönnum og fór í land á eynni, en þar
hafði hin fræga Pomare IV verið rekin
frá ríkjum af franska aðmírálnum
Dupetit Thouars, sem hafði stofnað þar
franska nýlendu. Pomare var nú í út-
legð á eynni Moorea. Melville var nú
brotlegur við lög og rétt. Hann var
bæði strokumaður og uppreisnarmaður.
Og hann varð að sæta sömu örlögum
Framh. á bls. 39.
Talið frá vinstri: Hinn vinsæli leikari
Gregory Peck í hlutverki Akab skip-
stjóra, sem hættir lífi sínu í barátt-
unni við hvíta hvalinn. — Moby Dick,
hvíti hvalurinn, hvolfir bát skipstjór-
ans, en ferst sjálfur í baráttunni. —
Herman MelviIIe, rithöfundurinn, sem
glataði frægð sinni og fékk hana ekki
aftur fyrr en mörgum árum eftir dauða
sinn.
j