Fálkinn - 20.04.1964, Síða 22

SJÁLFSÆVISAGA
&
hams var glæsileg ung
kona, þrjátíu og þriggja ára
gömul, lagleg og elskuleg og
okkur kom vel saman frá því
fyrsta. Undir borðum sagði hún
við mig:
„Ég hef heyrt að þér og faðir
yðar munuð bráðlega koma til
Teheran, ungfrú Esfandiary.
Hvernig litist yður á að dvelja
með mér í París nokkra daga
áður? Síðan gætum við fylgzt
að til Teheran?“
Ég þáði boðið án þess að
hugsa mig lengi um. Hefðu ekki
flestar stúlkur í minni stöðu
gert hið sama?
í París dvöldum við á Hótel
Criilon. Fyrstu dögunum eydd-
um við í stóru tízkuhúsunum
og fórum oft í leikhús á kvöld-
in. Samræður okkar snerust
eingöngu um föt og hunda, því
að Shams var ástríðufullur
hundavinur. Margir hafa látið
þá skoðun í Ijósi, að hún eisk-
aði hundana sína meira en
börnin sín.
Þannig leið ein vika og
Shams prinsessa hafði enn ekki
komist að erindinu. Þegar ég
lit um öxl og hugsa um málið
held ég að hún hafi ekki vitað
almennilega, hvernig hún ætti
að haga orðum sínum í þessu
efni.
Morgun einn, sem við geng-
um eftir Rue de Rivoli, hóf
hún loks að tala um bróður
sinn. Hún sagði mér, hvað hann
væri einmana og hversu mjög
hann þráði hamingju í hjóna-
bandi með góðri konu. Síðan
bætti hún við, helzt til kæru-
leysislega:
„Auðvitað væri það dásam-
legt, ef einhver ung stúlka eins
og þér væruð fús að deila kjör-
um með Mohammed Reza.“
Ef til vill hefði ég átt að fá
hjartslátt þá. En ég fann ekki
fyrir neinu. Enn virtist mér
þetta svo ótrúlegt, að ég — af
öllum stúlkunum — skyldi
valin til að verða keisaradrottn-
ing írans.
í stað þess að svara fór ég
að hlæja. Mér virtist það eina
leiðin vegna þess að ég kærði
mig ekki um að segja neitt
strax, sem gæfi til kynna hrifn-
ingu eða andúð. Það uppeldi
sem ég hafði fengið gerði mér
ókleift að lofa einhverju sem
ég vissi ekki hvað var — jafn-
vel þótt Persakeisari væri hins
vegar.
Shams prinsessa tók undir
hláturinn. Henni var sýnilega
léttara að hafa loks fitjað upp
á þessu. Og fljótlega kom í
ljós að hún hafði eigi síður í
huga hagsmuni sína, er hún lék
hlutverk sem „þjónn ástarinn-
ar.“
„Mér þykir innilega vænt um
yður, Soraya,“ sagði hún. „Ef
þér giftist bróður mínum, lang-
ar mig af öllu hjarta til að
verða nánasti vinur yðar. Ég
skal segja yður að meðan
Fawzia var keisaraynja var ég
mjög óhamingjusöm við hirð-
ina.“
„Hvernig stóð á því?“ spurði
ég kurteislega.
„Fawzia tók Ashraff systur
mína fram yfir mig. Þær tvær
voru óaðskiljanlegar. Það var
Ashraff sem að lokum bar
22
ábyrgðina á skilnaði þeirra. Ég
verð að vara yður við systur
minni. Hún er metorðagjörn og
svífst einskis.“
Mr etta var ósamlyndi á
milli systranna. Ég mun síðar
vikja að ástæðunum fyrir þeirri
andúð. Mér var frá upphafi
ljóst, að aðalástæðan fyrir því
að Shams vildi að ég yrði
keisaraynja, var sú, að hún
þóttist viss um að geta þá auk-
ið eigináhrif innan hirðarinn-
ar. Hún vonaði að ef hún yrði
til að kynna mig keisaranum
og ef hún yrði nánasti vinur
minn, tækist henni að draga
úr völdum Ashraff.
En þegar hér var komið sögu
vissi ég fátt eitt um hirðlífið
í Teheran og það sem fór fram
að tjaldabaki. í skólanum hafði
ég aðeins lesið undan og ofan
af sögu Persiu. Auðvitað hafði
ég séð einstaka myndir af
keisaranum, en um aðra með-
limi fjölskyldu hans vissi ég
ekkert, þar sem margir ætt-
ingjar hans höfðu farið í útlegð
til Suður-Afríku. Ég vissi ekki
hvað hann átti marga bræður
og systur, né heldur hvað þau
hétu.
Shams sýndi mér nú myndir
af ættingjum hennar og hinum
háttsettari embættismönnum
við hirðina í Teheran. Hún lýsti
fyrir mér hverjum og einum og
sá um, að ég myndi nöfnin vel.
Ég fékk að vita hver væri
óvinur og hverjum skyldi sýna
mikla varkárni.
*
París skildi ég einnig,
hvað baktjaldamakk innan
hirðar þýðir og ég sá tvö dæmi
þessa. Hið fyrra snerti eigin-
mann prinsessunnar, sem var
geðfelldur og gáfaður maður,
sem kominn var af þekktu
tónlistarfólki.
„Þegar ég varð ástfangin af
honum, ætlaði bróðir minn að
koma í veg fyrir giftingu okk-
ar,“ sagði Shams mér. „Eins
og þér vitið eru tónlistarmenn
ekki sérlega hátt skrifaðir í
Persíu. Loks strukum við
saman til Kairo, þar sem við
vorum gefin saman með leynd.“
Árum saman urðu hjónin að
lifa saman í útlegð. Það var
ekki fyrr en næst elzta barn
þeirra fæddist, að keisarinn
skrifaði systur sinni:
„Ég hef ákveðið að veita sam-
þykki mitt til að þið fáið að
snúa aftur til Teheran, þó með
því skilyrði, að eiginmaður
yðar taki upp nýtt nafn.“
Maður hennar tók þá nafnið
Merdad Pahlbod og upp frá
því var honum bannað að hafa
nokkur afskipti við fjölskyldu
sína. Hann var þvingaður til
að Ijúga um uppruna sinn, þó
að það væri að sjálfsögðu opin-
bert leyndarmál við hirðina.
Hitt dæmið gerðist fyrir aug-
um mér. Um þessar mundir
bjó Fatima prinsessa, yngri
hálfsystir keisarans á Hotel
Crillon. í aprílmánuði þetta ár
hafði hún gifzt í París Ame-
ríkumanni að nafni Vincent
Hillyer — gegn vilja keisarans.
Við fórum oft út með Hilly-
ershjónunum. Vincent var ljós-
hærður ungur maður, og mér
þótti ekki sérlega mikið til
hans koma. Hann talaði mikið
um að hann væri að skrifa bók,
en engin bók hefur komið eftir
hann.
Hvorki hann né kona hans
vissu nokkuð um fyrirætlanir
Shams. Ég var aðeins kynnt
fyrir þeim sem ungfrú Esfan-
diary og þau litu aðeins á mig
sem unga persneska stúlku við
nám í París.
Hr. Hillyer hafði stofnað til
vináttu í Harward háskólan-
um með Mahmud Reza, yngra
bróður keisarans, Mahmud
hafði gert honum heimboð til
Persíu og það var þá, sem hann
hitti keisarann og Fatima í
fyrsta sinn. Síðar hitti hann
prinsessuna aftur í Róm og
tókust ástir með þeim.
Keisarinn leit á þennan mág
sinn frá Kaliforníu sem mjög
óviðeigandi meðlim í fjölskyld-
una, og bannaði ungu hjónun-
um að koma til Persíu. En
Shams sem hafði ekki gleymt
hinum mörgu erfiðu árum sín-
um fékk samúð með þeim. Hún
sagði þeim hvaða hlut forlögin
ætluðu mér og bætti við:
„Ég skal reyna að hjálpa
ykkur. Þegar keisarinn er sjálf-
ur hamingjusamlega kvæntur,
verður auðveldara fyrir mig að
fá hann til að sættast við ykk-
ur.“
Upp frá þessu komu hjónin
fram við mig eins og örlög
þeirra lægju í höndum mínum.
Þetta kom mér óþægilega á
óvart og ég vissi ekki, hvernig
átti að skilja framkomu þeirra.
Eftir allt, sem Shams hafði
sagt mér, virtist mér hirðlífið
í Teheran mundi vera allflókið
og erfitt. Og þar að auki gat
ég ekki gleymt að fjölskylda
mín hafði aðeins fáum árum
áður átt í sárum og bitrum
deilum við Pahleviættina.
FALKINN