Fálkinn - 22.09.1964, Blaðsíða 39

standast freistinguna. Oftast
gengur geishan að þeim skil-
málum, að við hér á vestur-
löndum orðum það þannig að
hún selji sig fyrir peninga. Sem
sagt nokkurs konar vændi.
í Japan er ekki litið þannig
á málin og á þar drýgstan þátt,
að hjónabandið byggist oftast
fremur á hyggindum og hag-
sýni en ást, og þannig má að
vissu leyti segja, að eiginkona
hágnist á líkama sínum.
Þegar um geishu er að ræða,
eru oft háar upphæðir í spilinu.
Að halda eftirsótta geishu er
sánnarlega dýr tómstundaiðja.
Fyrst verður að greiða álitlega
upphæð til tehússins, sem
endurgreiðslu á þeim kostnaði
sém mamma-san hefur orðið
fýrir vegna menntunar og út-
búnaðar geishunnar. Því næst
verður danni að borga geishu
sinni mánaðarleg laun, og oft
gefur hann henni hennar eigið
téhús til að lifa af í ellinni
eða ef hann félli frá. Pening-
arnir frá danni kallast —
óneitanlega einkennandi fyrir
Japana — mizuage, rennandi
vatnið...
í staðinn verður hann, eins
og það er kallað í gömlum
sögum, náðar hennar aðnjót-
andi. Hann verður elskhugi
hennar, og þetta samband get-
Ur varað í mörg ár og ef til
vill eignast þau mörg börn
saman. Tryggð geishunnar er í
þessu tilfelli hundrað prósent.
Af mannsins hálfu er að
sjálfsögðu einskis slíks krafizt.
Oft er hann þegar kvæntur og
á fyrir fjölskyldu að sjá.
Allt þetta fyrirkomulag, sem
á yfirborðinu virðist raunar
vera á fallandi fæti, byggist á
skoðun Japana á kynferðismál-
Unum.
í augum Japana er engin
synd til, samkvæmt skilgrein-
ingu kristinna manna á því
fyrirbæri, og þar er ekkert
sámband milli trúarbragða
og kynferðismálanna. Skoðun
Japana á þessum málum er
alveg laus við það álit krist-
inna manna, að kynmök eigi
því aðeins rétt á sér að þau
fari fram innan vébanda hjóna-
bandsins. f Japan eru þetta
aðeins eðlilegir hlutir, sem not-
ið er á sama sjálfsagða hátt og
glass af koníaki á eftir góðum
málsverði.
Þar sem hjónabandið byggist
meira á hagsýni en ást, er því
mikið um það, sem Arthur
Kbestler kallar svo snilldar-
lega „verkaskiptingu milli hús-
freyju og ástkonu.“
Það er tóm vitleysa að ætla
að geishurnar séu einhver
ímynd hreinleika og strang-
leika í þessum málum. En
þetta má ekki skilja á þann
veg, að geishurnar séu reiðu-
búnar til að þóknast herrunum
í veizlunum kynferðislega. Við
getum sagt að hlutverk þeirra
sé ekkert ósvipað og söng-
kvenna á skemmtistöðum
vesturlanda. Það má raunar
segja, að orðið geisha sýni
nokkuð ljóst, hvernig Japanir
líta á hana. ,,Gei“ þýðir ein-
hver sérstök listagrein, „sha“
þýðir manneskja. Geisha er
því í stuttu máli listamaður,
listtúlkandi. Ekki gleðikona.
En alveg eins og að hjá
okkur eru mismunandi heið-
virðar stúlkur í skemmtanaiðn-
aðinum hér á vesturlöndum eru
til í Japan geishur, sem eins
og sérfræðingur einn komst að
orði, „sýna vissar tilhneiging-
ar til vergirni“.
Þá eru þar einnig svokallað-
ar makura geishur, sem hafa
gefið mörgum ranga mynd af
stéttinni. Makura þýðir koddi
og er þá þýðing orðsins auð-
skilin hverjum sem er. Þessar
stúlkur hafa ekki hlotið geisha-
menntunina, þær tilheyra ekki
stéttinni, en taka nafn og bún-
ing geishanna traustataki til að
veita þjónustu sinni eftirsókn-
arverðan blæ.
Það þarf vart að taka fram,
að Chiyoha og starfssystur
hennar fnæsa af fyrirlitningu
þegar minnzt er á þessi að-
skotadýr. En hún fnæsir einnig
yfir þeirri tilhugsun að taka
danni úr hópi gestanna.
Allir herrar í veizlum mjög
gamlir, segir hún bara og hrist-
ir höfuðið.
(f næsta blaði: Við skrepp-
um í geisha-veizlu).
Siggeir á Klaustri
Framh. af bls. 15.
að freista sjálfir gæfunnar.
Þeir reyndu svo að sigla hon-
um út, en veðrið var ekki nógu
gott og sú tilraun endaði
þannig, að hann var flatur
lengra uppi í fjörunni en
nokkru sinni fyrr. Þeir gerðu
aðra tilraun, en hún fór á
sömu leið og þá gáfust þeir
upp, sannfærðir um það, að
hann myndi aldrei fljóta fram-
ar. En við vorum ekki alveg
ásáttir um það að láta hann
daga þarna uppi og ákváðum
að gera þriðju tilraunina, þótt
nú væri óneitanlega miklu
erfiðara fyrir en áður en Bret-
arnir fóru að ráðskast þarna.
En okkur tókst þetta samt.
Við sigldum nú sem leið lá tii
Vestmannaeyja, en þegar við
vorum út af Vík í Mýrdal vor-
um við orðnir gersamlega
kolalausir. Þá var Sigfús á
Geirlandi, sem jafnan hefur
verið í þessum björgunum með
okkur, staddur í Eyjum og
fylgdist auðvitað vel með ferð-
um okkar. Hann fékk Gunnar
Ólafsson til þess að senda bát
með kol til okkar og tókst
þannig að koma í veg fyrir
það að þessi marghrjáði tund-
urspillir lenti enn einu sinni
uppi í fjöru.
Bretarnir urðu víst ósköp
fegnir að heyra að Barrehead
flyti aftur og harðbönnuðu
okkur að hreyfa okkur frá
Eyjum. Þangað sendu þeir svo
einhvern skipherra og sigldi
hann skipinu með okkur til
Reykjavíkur. Þar kom einhver
háttsettur generáll og þakkaði
okkur mikillega. En við sáum
ekkert til mister Long í þessari
ferð!
Þriðja skipið, sem ég man
eftir í bili, var togari, sem
strandaði hér eftir stríðið. Við
náðum honum út og gerðumst
svo aðilar að félagi til að gera
hann út, því við gátum ekki
selt hann fyrir það verð, sem
við vildum. Hann var skírður
Jón Steingrímsson, en þá var
ekki heppilegur tími til að gera
slík skip út og okkur varð
ekkert úr honum. En það er
önnur saga.
— Var Gustav Meyer kann-
ski fyrsta skipið, sem bjargað
var út af fjörunum hérna?
— Nei, ekki var það. Að
minnsta kosti einu öðru skipi
hafði verið bjargað áður. Aðal-
maðurinn að þeirri björgun var
Einar skipherra á Ægi. Já —
og ekki má gleyma því að þar
áður var enn öðru skipi bjarg-
að. Það er orðið mjög langt
síðan, það var enskur togari.
Um þá björgun sá Gísli nokkur
Ólafsson, skipstjóri eða stýri-
maður. Því miður kann ég ekki
frá honum að segja, en hann
var merkismaður og honum
var alveg þökkuð sú björgun,
sem mikla athygli vakti á
sinni tíð og víst að verðleikum.
— Strönduðu ekki mörg
skip sömu nóttina í stríðinu?
— Jú, það strönduðu hvorki
meira né minna en þrír togar-
ar á Fossfjöru eina nóttina.
þeir voru í skipalest hingað
upp, en villtust eitthvað út úr
henni og lentu þarna í fjörunni.
Menn björguðust flestir og
komu heim að Sléttabóli á
Brunasandi þá um nóttina,
sumir a. m. k. Tveir þessara
togara náðust út og tók Júlíus
bróðir minn þátt i þeirri
björgun. En þriðji togarinn
náðist ekki út. Hann strandaði
utar og lenti flatur fyrir brim-
inu og fór fljótlega í kaf.
— Var ekki oft gott búsílag
úr þessum ströndum?
— Jú, ekki er því að neita,
að stundum var það. Oft var
ýmislegt selt á uppboði úr
ströndunum og fengu menn þar
marga góða hluti fyrir lítið
verð. Þá var stundum mikíll
fiskur í skipunum og hann var
jafnan seldur, enda ekkert
annað við hann að gera, nema
láta hann eyðileggjast.
— Urðu aldrei neinar deilur
í sambandi við slík uppboð?
— Jú, að minnsta kosti einu
sinni. Þá strandaði skip um
vetur, sneisafullt af fiski. Hann
var seldur í fjörunni og var
honum skipt niður í hrúgur.
En menn höfðu vit á því að
spenna ekki verðið upp hver
fyrir öðrum og aðeins einn
bauð í hverja hrúgu. Fékk þar
margur ódýra björg í bú, sem
ekki veitti af á þeim árum,
þegar þröngt var í búi og víða
marga munna að seðje. En af
þessu urðu einmit+ eftirköst.
Sýslumaður, varð ókvæða við
er hann heyrði um uppboðið,
og skrifaði hreppstjórunum hér
og pabba mjög harðort bréf.
Ætlaði sýslumaður að fimm-
falda verðið á hverri hrúgu og
láta hreppstjóra innheimta.
Þeir sýndu lögfræðingi bréfið
og hann kvað þá geta farið í
meiðyrðamál við sýslumann-
inn og kröfur hans væru út
í bláinn. Var sætzt á það.
Svo voru kolin líka gott bús-
ílag, ég held að menn hafi mátt
fá þau fyrir lítið verð, ef þeir
björguðu þeim. Enda var þetta
ekki tekið út með sitjandi sæld-
inni. Einu sinni man ég að við
björguðum talsverðu af kolum
úr skipi, sem strandaði vestan
við Eldvatnsósinn. Við komum
ekki farartækjum þangað og
urðum að bera þau á bakinu
austur að ósnum, þar voru þau
svo ferjuð yfir og flutt austur
í hús. Já, það var oft sukksamt
í þessum björgunum, og mildi,
að aldrei skyldi hljótast slys
af.
Við gengum aftur frá skips-
flakinu og settumst inn í bílinn
og ókum áleiðis til skipbrots-
mannaskýlisins.
— Oft hefur verið erfitt með
uppskipun úr Skaftfellingi.
— Já, ekki er því að neita.
En þó varð aldrei neitt teljandi
slys. Mig minnir að einu sinni
hafi einn maður fótbrotnað, —
það var allt og sumt. En það
kom fyrir, að við urðum að
liggja hérna marga daga og
gátum ekkert aðhafzt veena
JTj’p ** hl<5 4 1