Iðnneminn - 01.09.1967, Blaðsíða 4

SIGURÐUR MAGNÚSSON
EFLVM
IWNNEMAFÉLÖGIX
Eg hcld, að þcir séu fáir, sem dragi í efa, að iðnnemum sé
nauðsyn á að eiga sér fagleg hagsmunasamtök, þótt menn hafi
nokkuð misjafnar skoðanir á því, hvernig starfsemi og skipu-
lagi þeirra skuli háttað. Því það hefur margsýnt sig, að öflug og
vel starfandi iðnnemafélög, geti miklu áorkað í hagsmunabar-
áttu iðnnema. Og má fullyrða, að starf þeirra á undanförnum
áratugum, hefur átt mikinn þátt í að ná fram þeim réttarbótum
sem iðnnemum hefur fallið í skaut. Iðnnemafélögin voru stofn-
uð, vegna þarfa iðnnema, til að halda fram rétti sínum um bætta
iðnfræðslu og betri launakjör. Þessi tvö atriði, aflvakar iðnnema-
félaganna, eru enn, þrátt fyrir áratuga baráttu iðnnema, utan-
veltu í fræðslu- og launamálum þjóðarinnar. Af því leiðir, að
iðnnemum er enn, sem áður, nauðsyn á öflugum stéttarsamtök-
um, því þótt leiðin hafi verið mörkuð, er ennþá langur vegur
til fullkominnar iðnfræðslu og viðunandi lífskjara.
Ég rifja þetta upp hér, af því að mér finnst, að iðnnemar hafi
ekki sýnt iðnnemafélögunum þá ræktarsemi, sem nauðsynleg er
og hin félagslega skylda raunar bíður þeim. Ég veit, að í þessu
efni eru allir þeir, sem starfa í samtökum iðnnema, á sama máli,
og vita að við svo búið má ei standa. Til dæmis má geta þess,
að á síðasta þingi Iðnnemasambands íslands í fyrra haust, kom
það glöggt fram í skýrslum allra formanna iðnnemafélaganna,
að félögin hafi átt erfitt með að halda úti öflugu starfi, vegna
áhugaleysis liinna einstöku félagsmanna. Þetta áhugaleysi þeirra,
á svo sinn þátt í fjárhagsörðugleikum félaganna, þar sem erfitt
hefur reynzt að innheimta félagsgjöld.
Nú sjá það allir í hendi sér, að iðnnemafélögunum, svo fálið-
uð sem þau eru, er það lífsnauðsyn að nýta til hlítar alla krafta
sína, ef jákvætt starf á að takast, og jafnframt verða forustu-
menn félaganna að vinna af alefli að því að vekja félagsþroska
og stéttarvitund iðnnema.
En hver er þá ástæðan fyrir áhugaleysi hins almenna iðnnema
fyrir sínu hagsmunafélagi? Ég ætla, að þar eigi mikla sök á það
ástand, er ríkt hefur á vinnumarkaðnum tindanfarin ár. Þar
sem miklu meiri eftirspurn hefur verið eftir vinnukrafti, en
vinnu. Þessir þenslutímar hafa átt sinn þátt í að svæfa iðnnema
á verðinum um hagsmunamál sín. Stór hópur þeirra hefur unnið
á yfirumsömdum kauptöxtum, og þar af leiðandi misst áhug-
ann fyrir iðnnemafélagi sínu og baráttu þess fyrir hærra kaupi,
þar sem kaupkröfur hafa verið lægri, en það kaup, sem þeir
hafa unnið upp á.
En í þessu efni hafa iðnnemar misreiknað sig, því eina sanna
öryggi þeirra eru fastir samningar, sem færðir hafa verið inn í
þeirra námssamning, en mtinnlegir samningar milli meistara og
nema, þar sem neminn á allt undir duttlungum síns læriföður,
veita ekkert öryggi. Iðnnemar geta eftir vild fleytt sér á slíkum
samningum meðan þenslan á vinnumarkaðnum yfirbýður vinnu-
aflið, en óðar og atvinnulífið dregst saman og eftirspurnin
minnkar, eru þeir einskis verðir.
Þetta er iðnnemum hollt að hugleiða, nú þegar atvinna iðn-
aðarmanna fer þverrandi og samdráttar gætir í flestum iðngrein-
um.
Ég drap á það áðan, að iðnnemafélögin yrðu að nýta til fulls
alla krafta sína, ef takast ætti að þoka þeim málum fram, sem
þau hafa helgað baráttu sína. í þessu sambandi vil ég einkum
hvetja iðnnemafélögin til þess að hafa nánara samstarf sín á
milli um framkvæmd ýmissa félagslegra mála, svo sem fræðslu
og skemmtanahalds. Þessir liðir í starfsemi félaganna, krefjast
oft mikillar vinnu og peninga, svo flest iðnnemafélögin eiga
erfitt með að halda henni úti. Þessi starfsemi er hinsvegar af
svipuðum toga spunnin hjá öllum iðnnemafélögunum, og ætti
því að vera auðvelt að samstilla hana meira en gert er. Ef sam-
starf, sem þetta tækist milli einstakra félaga, myndi einkum
tvennt vinnast. í fyrsta lagi, yrði félögunum kleift að ráðast í
stærri og viðameiri verkefni, og í öðru lagi, það stuðlar að aukn-
um kynnum og skilningi iðnnema í viðkomandi iðngreinum á
högttm hvers annars, og við vitum öll að aukin kynni og sam-
starf iðnnema er beittasta vopn okkar í hagsmunabaráttunni.
Það er rétt að geta þess hér, að tvö Reykjavíkurfélögin, Félag
nema í rafmagnsiðn og Félag járniðnaðarnema, hafa tekið upp
tneð sér nána samvinnu í þessum málum, og held ég að allir
þeir, sem því hafa kynnzt séu ánægðir með árangurinn.
Framundan eru nú rniklar og harðar kaupdeilur, þar sem laun-
þegar munu krefjast leiðréttingar mála sinna og aukinnar hlut-
deildar í skiptingu þjóðarteknanna. Sveinafélögin munu að
þessu sinni bera fram kröfur okkar iðnnema fyrir meistara og
atvinnurekendur. Og ef að líkum lætur, verða meistarar ekki
auðsveipir í okkar garð, nú frekar en fyrri daginn, svo mikið
liggur við, að iðnnemar standi einhuga og einbeittir um hags-
munamál sín, og styðji af alefli baráttu sveinafélaganna.
Iðnnemar, samstillum krafta okkar, eflum iðnnemafélögin,
það er bezta leiðin til bættra kjara og betra náms.
4
IÐNNEMINN