Iðnneminn - 01.05.1981, Qupperneq 6

6
IDNN6MINH
MÁLGAGN HDNNEMASAMBANDS ÍSLANDS
Haratdur
Kristjánsson
RITSTJÓRAR
Heimir
Óskarsson
UÓSMYNDARI: HEIMIR ÓSKARSSON
ÁBYRGÐARMAÐUR: HARALDUR KRISTJÁNSSON
1. maí
1. maí hefur nú um alllangt skeið verið „hátíðisdag-
ur”, en baráttuandinn sem einkenndi þennan dag á
upphafsárum skipulagðrar verkalýðsbaráttu, hefur
löngu þokað fyrir innantómum langlokum æviráðinna
stjómmálamanna og verkalýðsforkólfa.
Tengsl Iðnnemasambands íslands við Alþýðusam-
band íslands hafa styrkst ef eitthvað er á þeim árum
sem liðin eru síð^n iðnnemar tóku að skipuleggja bar-
áttu sína fyrir,bættum kjörum, þ.e.a.s. lágmarksmann-
réttindum. Með sama áframhaldi verður hlutverk INSÍ
að utiga út einstaklingum sem fylla þau skörð sem af og
til myndast í verkalýðsforystunni. Það ríður því á, að
stokka upp þetta uppeldishlutverk ENSÍ, nema við vilj-
um hafa sama japl og jaml og fuðurliðið til að ákvarða
stærð og lögun framtíðarþjóðfélagsins og þá sem nú
hafa afvegaleitt verkalýðsbaráttuna um áratuga skeið.
Endumýjum því inntak 1. maí, og gerum hann að
þeim baráttudegi sem umgjörð hans gefur til kynna.
Látum ekki stéttarsamvinnupostulana og úrtölumenn
úr eigia röðum ráða ferðinni meir en komið er, hættum
' að láta glepjast af fögrum orðum og fínum pappír.
Sameinumst í baráttunni fyrir breyttri þjóðfélagsgerð
og afneitum frjálshyggjuriddurum síðkapítalismans.
M.R.S.
Kjararnál
Þann 1. maí síðastliðinn höfðu kjarasamningar verið
lausir u.þ.b. 5 mánuði og ekki náðust samningar fyrr en
7 mánuðum seinna eins og flestum er kunnugt. Ætla
% mætti að í eins árs samningaþófi hefði mátt ná sæmileg-
um samningum. En var sú raunin? Lítið eitt af kröfum
INSÍ náðust fram að ganga, þó má segja að mjakist í
áttina og má markverðast teljast viðurkenning VSÍ á
því að INSÍ sjái um túlkun þess rammasamnings sem
gerður var um iðnnemakjör. Enn er aðalkröfu iðnnema
vísað á bug, en það er viðurkenning VSÍ á því að
iðnnemar fari sjálfir með, samningsrétt sinn eins og
aðrar stéttir þessa þjóðfélags. Krafan um fæðingarorlof
til handa iðnnemum var ekki samþykktaf meisturum en
þeir urðu þó að lúta undir lög þess efnis og sama má
segja um rétt iðnnema til atvinnuleysisbóta, en lög sem
tryggja iðnnemum þar jafnan rétt á við aðra þegna
þjóðfélagsins liggja nú fyrir alþingi til afgreiðslu, þegar
þetta er skrifað. Þó að gerður hafi verið rammasamn-
ingur um kjör iðnnema við VSÍ er ekki þar með sagt að
samningsmálin séu þar með afgreidd. Mörg meistarafé-
lög eru utan VSÍ og verður því að semja sérstaklega við
hvert þeirra og er enn ekki búið að hnýta þar alla hnúta.
En hvað getur hinn almenni iðnnemi gert til að knýja
á um sín mál? Hann —: það ert þú sem þetta lest— getur
tekið meiri þátt í starfsemi þíns nemafélags og þar með
starfsemi heildarsamtakanna. Það hefur sýnt sig æ ofan
í æ að samtakamátturinn er það eina sem hrífur. Enginn
getur sagt betur um hverju á að stefna að, — hvar
skórinn kreppir að um iðnnemakjör, heldur en iðnnem-
inn sjálfur. Vísum því á bug að láta aðra fara með okkar
samningsrétt — við krefjumst fullan samningsrétt okk-
ur til handa.
G.Á.S.
Vegna skrifa minn I 2. tbl.
I,,79” Iðnnemans, þar sem ég
reyni eftir bestu getu að færa
sannindin um íslensku verka-
lýðshreyfinguna fram I dags-
^ljósiö, hefur járniðnaðarnem-
pn Hálfdán Jónsson leitast
5 að hrekja röksemdafærslu
líína með svargrein i síðasta
Hbl. Það tekst honum mjög
illa og reyndar ætti ekki að
taka greinina mjög alvarlega,
en þar sem ég held að honum
^ sé alvara með þetta.koma hér
pokkur orð á móti.
i Eins og við var að búast
Kitir Hálfdán þar röksemda-
1‘slu róttæklinganna, félaga
\a sem hafa undanfarin ár
It að gera grein fyrir ,,trú-
Tim” (hugsjónum) sínum
bum dagblaðanna. Hann
Rr upp á þvi að fullyrða
í hluti sem hann hefur eng-
ar ábyggilegar heimildir um
og gengur út frá þeim sem
sannleik. Hann segir sjálfur
að fyrirtæki hlaupi ekki á
torg með fréttir um gróða
sinn en samt getur hann full-
yrt um aðferðir ýmissa fyrir-
tækja tii að fela gróðann.
Hvað veit HJ. um fjárfesting-
ar islenskra fyrirtækju erlend-
is umfram það sem nauðsyn-
legt er? Og ef hann telur sig
yfirleitt eitthvað vita um þau
mál, hvaðan hefur hann þá
vitneskju? Ef HJ. ætlar sér að
mark sé tekið á slíkum full-
yröingum er fyrsta skilyrði að
hafa einhverjar áreiðanlegar
heimildir til að vitna i. En
þær hefur hann ekki og þvi
> taka svona söguburð
AÐ HAFA TRU
um i hóf undir yfirskriftinni:
„færri krónur, meiri kaup-
mátt”, og réttlætt þannig
eigin þögn þó lifskjör laun-
þega hafi verið stórlega skert
og vísitala fölsuð. Á þriggja
mánaða fresti hefur kaup-
máttur launa verið skertur
verulega og samt hafa for-
kólfarnir með ,,Gvend jaka”
i broddi fylkingar þagað
þunnu hljóði.
HJ. segir ummæli min i
fyrrnefndri grein sæma illa
launamanni eins og mér. Ég
spyr: Sæmir þaö launamanni
illa að afneita rétti forystu-
mannanna til að misnota
samtökin flokki sinum og þá
kannski mest sjáifum sér til
framdráttar?
Sæmir þaö illa launamanni
að vera ekki samþykkur þvi
að launþegasamtökin séu
notuð til að annaðhvort fella
ríkisstjórn eða veita annarri
starfsfrið til að rifa niður
kaupmáttinn og bæta á verð-
bólgubálið?
Sæmir það launamanni illa
að reiðast þegar hann sér
samtökin notuð til að rifa
niöur hagkerfið og þar meö
anna” (hvar sem þeir nú fela
sig). Ég segi trúföstu og þá
meina ég komma sem varpa
öllum skynsamlegum rök-
færslum fyrir róða vegna
kenninga manns sem var uppi
á 19. öldinni. Staðnaðra
kenninga sem lítið hafa breyst
eða þróast i tímans rás og ciga
þvi ekkert skylt við nútíma-
þjóðfélag. Það er athyglis-
vert, þar sem Hálfdán viröist í
sjón vera komin hátt á
þrítugsaldurinn, að hann sé
búinn að gleyma hver verð-
bólgan var áriö 1970. Þá var
hún aðeins 7<7o en upp frá því
hefur hún fariö stighækkandi
og reiknaðist yftr 50% á
síðasta ári.
Það er Ijóst að þær óarð-
bæru fjárfestingar, (t.d.
virkjanir og skuttogarar) sem
Verðbólgunefnd áleit vera
aöalástæöu verðbólgunnar,
verða ekki teknar aftur og
ennfremur ætti að vera Ijóst
að henni verður ekki náð
niður samfara þeirri gífurlegu
eyðslu sem viðgengst í þjóðfé-
lágnu nema með mikilli fram-
leiðsluaukningu. Þjóðin eyðir
umfram það sem hún aflar og
þá eyðslu verður aö minnka
jafnframt þvi aö auka þarf
framleiönina. Ef þessar óarð-
bæru fjárfestingar hefðu
borið tilætlaðan arð er eins ‘
vist aö Util eða engin verö-
bólga væri og þá væri
kannski heil brú i kosninga-
kröfum ASÍ-framagosana og
skemmdarverkin minnkuðu.
Það fer aldrei vei aö vera
búinn að mynda sér skoðun
áður en athugun fcr fram.
Þannig verða lika röksemda-
færslurnar hálf klaufalegar,
þegar trúin er einráð um
hugsanir manna (enginn
maður rökræðir guð við
prestinn svo vel sé). En trú er
líka skoöun og þvi má telja
það Hálfdáni það til hróss að
hafa yfirleitt skoðun. Það
hefur ncfnilega allmikið borið
á mönnum innan INSÍ-foryst-
unnar sem hafa ekki h»ft
skoðanir fyrr en þeir hafa
verið mataðir.
Ég vil að lokum aðeins
óska Hálfdáni gleðilegs sum-
ars meö þökk fyrir það gamla
og vona að hann láti ekki
trúna ráða geröum sínum i
framkvæmdastjórninni á
sumrinu.
Haraldur
Kristjánsson.
Rekist þú á ríkan mann
þá reyndu ef þú getur
að bregða fæti fyrir hann
svo fjöldanum líði betur.
(Loka)-svar
við
Þessi alþýðuvísa skýrir e.t.v.
betur afstöðu mína gagnvart auð-
söfnun og arðmiðaklippurum en
ég sjálfur fæ orðað í fáum setn-
ingum. Þér er velkomið að vor-
kenna mér fýrir þá lífsskoðun Halli
minn, en sjálfur tel ég hana ekki
aumari en þá sem þú hefur kosið
þér í flokki atvinnurekenda,
framagosa, og heildsala. En þar
sem umræðan átti ekki að fjalla
um mínar flokkspóhtísku skoðanir
látum við þetta nægja.
Fyrst um þá staðhæfingu mína
að fyrirtæki hlaupi ekki á torg með
fregnir um gróða sinn. Við vitum
báðir hvemig afkoma frystihús-
anna er básúnuð all oft ef eitthvað
blæs á móti. í einum af síðustu
kveinunum, sem launafólki barst
til eyma, fór hagfræðingur BSRB
(og taktu eftir að hann er fræð-
ingur) á stúfana og gerði lauslega '
úttekt á afkomu frystihúsanna.
Niðurstöður hans em býsna at-
hyglisverðar, en þar kemur í ljós
að um 70% húsanna gerðu það
gott á meðan um 30% áttu við ein-
hverja erfiðleika að glíma.
Út frá ástandinu þar sem það
gerðist verst var síðan farið á stjá
og krafist efnahagsaðgerða, sem
kom að sjálfsögðu öllum iðnaðin-
um til góða og launafólk bar byrð-
amar í dýrtíðinni. Hagfræðingur-
inn er Bjöm Amórsson og þú get-
ur snúið þér til hans varðandi frek-
ari upplýsingar. Annars birtust
upplýsingar í Ásgarði (2. tbl. - 29.
árg.), í Verkalýðsblaðinu og í flsiri
blöðum að mig minnir.
Um fjárfestingar erlendis hefur
þú rétt fyrir þér að upplýsingar fyr-
ir leikmenn liggja ekki á lausu. Sá
galli virðist á gjöf Njarðar að þess-
um virðulegu fyrirtækjum er ekki
gert skylt að opinbera eitt eða neitt
nema þeim sjálfum sýnist svo og ef
þeim er gert skylt að gera hreint
fyrir sínum dymm eða gefa skýr-
ingar á einhverju þá er það með-
höndlað sem trúnaðarmál. Stað-
hæfing mín um að þessi fyrirtæki
láta gróðann birtast þar sem gjöld-
in em minnst — stendur enn ó-
högguð. Halda þau þannig fjár-
munum fyrir utan „þjóðarkök-
una” svokölluðu og skekkja alla
útreikninga sem byggðir em á
henni. Ég vona að mér gefist betri
tími seinna til þess að sannfæra þig
með hlutstæðu dæmi því þau
skjóta upp kollinum öðm hvom.
Við getum látið okkur nægja Ál-
vers-dæmin sem hingað til hafa
verið opinbemð. í þeim höfuð-
stöðvum er ekkert auðveldara en
að færa fjármuni á milli landa eftir
þörfum til þess að greiða sem
minnst gjöld. Svipað þessu leist
mér á Sölumiðstöð Hraðfrystihús-
anna, sem er söluhringur frystihús-
anna hér heima. Hringurinn kaup-
ir hráefni héðan og flytur út til
USA í sitt eigið (eða eigin) fyrir-
tæki og fullvinnur vömna á mark-
að. Ef hagstæðara reynist að hafa
gróðann í USA kaupir SH fiskinn
á eins lágu verði hér og hægt er af
Hálfdán Jónsson
svari
sjálfum sér og skapar mikil verð-
mæti erlendis með fullvinnslu.
A.m.k. virðast þessi fyrirtæki
„okkar” hafa gert það bísna gott.
Spumingin er bara þessi: Gert það
gott fyrir hvem?
Af öðm, sem í grein þinni er,
þykir mér lítið svara vert. Þú mgl-
ar um hluti sem ekki vom til um-
ræðu og skirrist ekki við að gera
mér upp skoðanir. Ég bið þig því
bara að lesa aftur það sem í fyrri
grein minni stendur og bera það
saman við makalaust svar þitt -
þar sem a.m.k. helmingur þess
sem þú skrifar er úti í hafsauga eða
víðsfjarri því sem um er deilt.
Að lokum nokkur orð um þessa
óforskömmuðu staðhæfingu mína
um verðbólguna ólæknandi. Ég
get verið þér sammála um að verð-
bólgan hefur og getur verið mis-
jafnlega mikil, en þau átök og víxl-
verkun sem er á milli kaupgjalds
og verðlags linnir ekki á meðan við
búum í markaðsþjóðfélagi og deil-
an (kjarabaráttan) á milli launa-
fólks og atvinnurekenda mun vara
jafnlengi. Ég tel því launafólki far-
sælast að reyna að vera ekki jafn
„víðsýnt” og þú ert en hugsa frek-
ar um sig og sína í staðinn fyrir
„þjóðarhag”. Þess ber að geta að
ég efast um umhyggju atvinnurek-
enda fyrir þjóðarhag þó svo það sé
eitt mest notaða orð í orðaforða
þeirra. Ég hef sagt það fyrr og segi
það nú aftur að sú tegund af „víð-
sýni”, sem þú og þínir líkar boða,
hefur bara í för með sér að fólk
kyngir kaupskerðingum og fals-
aðri vísitölu og því er ég andsnú-
inn.
Ég læt hér með þessu karpi okk-
ar lokið af minni hálfu og vona að
skoðanaágreiningur okkar sé skýr
öllum þeim, sem kunna að hafa
fylgst með.
Hálfdán Jónsson,
jámiðn.nemi.
Hálfdán Jónsson járniðnaðarnemi lýkur hér
máli sínu í ritdeilu sem hann háði við Harald
Kristjánsson byggingarnema.