Nýtt kirkjublað - 01.10.1911, Qupperneq 13

NÝTT KIKKJUBLAÐ
229
Madsen biskup látinn.
Biskupsdóms hans á SjálaDdi verður að engu getið, enda var
liann ekki við það nema hátt á 2. ár. Og sennilega að mestu
utan við andlega strauma nútímans. Merkasti guðfræðiskennarinn
var hann talinn við háskólann um langt ára skeið. Rækilegur
mjög, með tilvitnanir á hverjum fingri. En um andlega víðsýnið
hjá honum, og skoðanafrelsi við guðfræðisdeildina yfirleitt, mætti
hafa orð Elfar-Sveinka, að andarrúm áttu stúdentar þar á einn
veg og otur i kelpu. Yar fyrir mörgum árum á það minst i
Kirkjublaðinu gamla, bæði af sr. J. H. og ritstj. (IV, 8 og VI, 5),
hvílík býsn það voru, að hinn lærði háskólakennari skyldi ekki í
sinni afarstóru trúfræði hafa svo sem neitt að segja um höfuð-
mann og meistara guðfræðisstefnunnar nýju á Hýskalandi Albrekt
Ritschl.
Af biblíuskýringar-ritum eftir Madsen er helst að nefna Skýr-
ing hans á Opinberunarbókinni. Og óhugsanlegt hygg eg það
væri, að nokkur raerkur og mikilhæfur guðfræðingur við lútersk-
an háskóla, hvað mikill íhaldsmaður sem hann kynni að vera,
lóti nú frá sér fara slíkan skólaspekivef liðinna alda. — Áfram
skilar, og jörðin snýst, hve hátt sem æpt er á móti.
í persónulegri kynningu var Madsen prófessor mjög ástúðleg-
ur maður, og lét sér ant um stúdenta, Voru kvöldboð hans við
samræður og tedrykkju vel sótt, og ekki svo leiðinleg. Hann
var fimur í rökræðum, og átti það til að vera dáltið gamansamur.
Þeim fækkaði áheyrendunum seinni árin, og Madsen prófessor
mun hafa verið farinn að sjá það, að trúfræðin hans var ekki
lengur neitt sálarfóður íyrir komandi kynslóð.
William James og spírítisminn.
Heimspekin hjá William James var sögð eins skemtileg og
skáldsaga, og mest hugsaði hann um verklegu notin. Hann taldi
það því beint skylduverk, er hann árið 1884 fór að gefa sig að
sálarfræðilegum rannsóknnm. „Hvað heldurðu að þú finnir?“,
sagði einhver trúardaufur vinur hans. „Balsam fyrir sálir manna“,
var svarið. Og ekki þótti honum annað viðfangsefni þarfara eða
þýðingarmeira. Skömmu áður en hann andaðist fór hann þeim
orðum um rannsóknir sinar í tímaritsgrein:
„Um 25 ár hefi eg verið handgenginn sálarfræðisrannsóknar-
ritum, og haft kynni af fjölda mörgum „rannsóknurum11. All-
mörgum stundum hefi eg og varið til þess — og þó færri en ver-
ið skyldi — til að prófa eða reyna að prófa fyrirbrigðiu. En
ekki er eg samt sannfróðari nú en þegar eg byrjaði. Og eg játa
það, að á stundum hefir mér legið við að halda það, að skapar-