Vikan - 26.06.1952, Blaðsíða 4

4
ENDURFUNDUR
eftir GUY DE MAUPASSANT.
ETTA var ekkert annað en slys. Þetta um-
rædda kvöld voru herbergi prinsessunnar
opin og þau voru skuggaleg eftir velupplýstan
veizlusalinn, þegar Etraille barón, sem var orð-
inn þreyttur á að standa, reikaði af tilviljun
þangað inn.
Hann svipaðist um eftir stól, sem hann gæti
blundað i, því hann vissi að konan hans mundi
ekki vilja fara fyrr en undir morgun. Þegar hann
gat vanizt birtunni i herberginu, gat hann greint
stórt rúm með bláum og gylltum tjöldum, sem
stóð í miðju herberginu. Það leit út eins og lík-
börur ástarinnar, því prinsessan var ekki lengur
ung. Stór, ijós bakgrunnur þess leit í fjarlægð
út eins og vatn. Þetta var stór spegill með dökk-
um tjöldum, fyrir hæversku sakir, en þau voru
mjög sjaldan dregin fyrir, svo spegillinn virtist
horfa á rúmið, sem fór svo vel við hann. Maður
gat næstum ímyndað sér að hann væri niður-
sokkinn í minningarnar og í honum sæist falleg-
ur konulíkami og hreyfing ástfanginna arma.
Baróninn stanzaði brosandi á þröskuldinum, og
fann næstum til viðkvæmni í þessu herbergi,
sem virtist svo helgað ástinni. En allt i einu
hreyfðist eitthvað í speglinum, eins og hann
hefði vakið upp vofu. Maður og kona, sem höfðu
setið óséð á lágum sófa í skugganum, risu nú
á fætur og tært yfirborðið, sem endurkastaði
mynd þeirra, sýndi hvernig þau kyssust áður en
þau skildu.
Etraille barón þekkti þar konu sina og Servigné
markgreifa. Hann sneri við og gekk á brott, eins
og maður, sem hefur algera stjóm á sér og beið
dögunar, áður en hann fór heim með konu sina;
en hann langaði ekki lengur til að sofa.
Þegar þau voru orðin ein, sagði hann:
,,Ég sá þig í kvöld í herbergi Raynar prins-
essu; ég þarf ekki að segja neitt frekar og ég
hefi ímugust á mótmælum, ofbeldi eða athlægi.
Þar sem ég vil forðast allt slikt, munum við skilja
að borði og sæng án nokkurs hneykslis. Lögfræð-
ingur okkar mun gæta hagsmuna þinna eftir
mínum skipunum. Þú getur lifað eftir þínu höfði,
eftir að þú býrð ekki lengur undir mínu þaki; en
þar sem þú heldur áfram að bera mitt nafn, verð
ég að aðvara þig. Ef þú veldur hneyksii, verð
ég harður í horn að taka.“
Hún reyndi að segja eitthvað, en hann stöðv-
aði hana, hneigði sig og yfirgaf herbergið.
Hann var fremur undrandi og hryggur en óham-
ingjusamur. Hann hafði elskað hana mikið fyrstu
ár hjúskapar þeirra; en ákafi hans hafði minnk-
að og nú skemmti hann sér annarsstaðar, annað-
hvort í leikhúsinu eða samkvæmislífinu, þó hon-
um þætti alltaf, að vissu leyti, dálítið vænt um
barónsfrúna.
Hún var mjög ung, tæplega tuttugu og fjög-
urra ára gömul, lítil og grönn — of grönn —
og mjög ljóshærð. Hún var regluleg Parísar-
brúða: slungin, spillt, glæsileg, ástleitin, fyndin
og fremur aðlaðandi en falleg. Hann var van-
ur að segja í trúnaði við bróður sinn, þegar
hann talaði um hana:
„Konan mín er aðlaðandi og glæsileg, en —
hún er ekkert til að byggja á. Hún er eins og
kampavínsglas, ekkert nema froðan; þegar þú
nærð í vínið er það gott, en þvi miður of lítið
af því.“
Hann gekk æstur fram og aftur um herbergið
og hugsaði um ótal smáatriði. Eitt augnablikið
var hann fjúkandi reiður og langaði til að gefa
markgreifanum ráðningu eða slá hann í andlitið
á almannafæri, t. d. i klúbbnum. En hann komst
að þeirri niðurstöðu, að það þýddi ekkert, það
væri ekki góð aðferð; menn mundu hlæja að
honum, en ekki keppinaut hans og það særði
metnaðargirnd hans. Svo fór hann að hátta, en
gat ekki sofið. París fékk að vita nokkrum dög-
um seinna, að Etraille barón og kona hans hefðu
ákveðið að skilja með vinsemd vegna ósamriman-
legs skaplyndis. Engan grunaði neitt, enginn' hló
og enginn varð undrandi.
Til að forðast konu sina, fór baróninn í eins
árs ferðalag, eyddi einu sumri við ströndina, fór
á veiðar um haustið og kom til Parísar um
veturinn. Hann hitti barónsfrúna aldrei.
Hann vissi ekki einu sinni hvað fólk sagði um
hana. Hún gætti þess að minnsta kosti, að láta
allt líta vel út og það var það eina sem hann
krafðist af henni.
Hann varð hræðilega leiður á lífinu, ferðaðist
meira, gerði við kastala sinn í Villebose, það
tók hann tvö ár. Því næst skemmti hann sér þar
með vinum sínum í rúm tvö ár, þangað til hann
leiður á hinum svokölluðu skemmtunum, sneri
aftur til húss síns við Lillegötuna í París, sex
árum eftir skilnaðinn við konuna.
Hann var nú 45 ára gamall, með mikið grátt
hár, fremur þrekinn og þunglyndislegur á svip-
inn, en það er einkenni þeirra manna, sem hafa
verið glæsilegir, eftirsóttir og virtir, en fer aft-
ur með hverjum deginum.
Einum mánuði eftir komu sina til Parísar, fékk
hann svo slæmt kvef, þegar hann kom úr klúbbn-
um sínum, að læknirinn skipaði honum, að fara
til Nissa og dveljast þar það sem eftir væri vetrar.
Hann kom á stöðina á mánudagskveldi rétt
áður en lestin lagði af stað og hafði tæplega
tíma til að komast inn í klefa, þar sem fyrir var
aðeins elnn farþegi, svo vafinn í loðfeldi, að
hann gat ekki einu sinni séð, hvort það var
kona eða maður.
Þegar hann hafði fullvissað sig um að hann
gæti ekki komizt að hvort heldur væri, fór hann
í ferðafrakkann sinn, vafði sig inn í teppi og kom
sér þægilega fyrir á bekknum til að sofa.
Hann vaknaði ekki fyrr en um dögun og leit
strax á ferðafélaga sinn, sem ekki hafði hreyft
sig alla nóttina og virtist enn sofa vært.
Etraille notaði tækifærið til að bursta hár
sitt og skegg, og reyndi að laga sig svolítið til,
þvi næturferð bætir ekki útlitið, þegar menn
hafa náð vissum aldri.
Mikið skáld sagði:
„Meðan við erum ungir hrósum við sigri á
morgnana." Þá vöknum við með svalt hörund,
glampandi augu og gljáandi hár.
Þegar við eldumst vöknum við í öðru ásigkomu-
lagi. Dauf augu, rauðar og bólgnar kinnar, þurr-
ijiiiiiiiMiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
I VEIZTU -?
| 1.1 Trójustriðinu var barizt í tíu ár. Or- =
sök striðsins var sú, að drottningu |
einni var rænt. Hvað hét hún?
| 2. Hvað þýðir orðið maldur, sbr. setn- :
inguna „élið endaði með smámaldri"? |
l 3. Hver var Cora Sandel? §
| 4. Við hvaða ár miðuðu Forn-Grikkir I
1 timatal sitt? =
I 5. Upp úr öskustó
hún arkar há og mjó. I
Tróðan var svo tindilfætt :
hún teygði sig og hló.
I Hver er það ? j
: 6. Er músarindillinn félagslyndur ?
: 7. Er1 aðeins til ein Paris?
\ 8. Hvað þýðir tyrkneski titillinn Pasha? |
I 9. Hvað hét eiginkona Rembrandts?
\ 10. Hvenær brann Karþagó?
Sjá svör á bls. 14. í
<iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiIiiIiiI|iiiI|iiIiiIiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
VIKAN, nr. 26, 1952
Mannlýsing úr íslenzku fornriti:
.........var manna ljótastur, og var
það þó mest fyrir, hversu illa hann var
limaður: hann hafði hendur miklar og
ljótar, en fætur hafði hann miklu fer-
legri.“
Hvaða maður var þetta og hvar stend-
ur lýsingin? Sjá svar á bls. 14.
ar varir, og hár og skegg í óreiðu, allt þetta gerir
andlitið gamalt, þreytt og slitið.
Baróninn opnaði snyrtitöskuna sína og bætt.i
útlit sitt eftir föngum.
Vélin blés, lestin stöðvaðist og ferðafélagi hans
hreyfði sig. Hann var vafalaust vakandi. Aftur
var lagt af stað, sólargeisli skein inn i vagninn og
á sofandi farþegann, sem hreyfði sig aftur og
hristi frá teppin svo andlitið kom I ljós.
Þetta var ung, ljóshærð, falleg og þrekin kona
og baróninn horfði agndofa á hana. Hann vissi.
ekki hvað hann átti að halda. Hann hefði getað
svarið að þetta væri konan sin, en hún hafði
breyzt aðdáanlega til batnaðar: þreknari — hún
var orðin eins þrekin og hann, en það fór henni
bara miklu betur en honum.
Hún horfði róleg á hann, virtist ekki þekkja
hann og lagði teppin mjúklega til hliðar. Hún
var örugg og róleg í framkomu, eins og kona
sem hefur fullt sjálfstraust og er viss um feg-
urð sína og ferskleik um leið og hún vaknar.
Baróninn var reglulega taugaóstyrkur. Var
þetta konan hans, eða var hún eins lik henni og
systir ? Honum gat missýnzt, þar sem hann
hafði ekki séð hana í sex ár.
Hún geispaði og það kom upp um hana. Hún
sneri sér við, leit á hann, rólega og áhugalaust,
eins og hún sæi hann varla. Því næst leit hún
aftur út um gluggann.
Hann var æstur og vandræðalegur og hélt
áfram að stara á vanga hennar.
Jú, þetta var konan hans. Hvernig gat hann
efazt um það ? Það gat ekki veriö til annað svona
nef og þúsund smáeinkenni þutu gegnum huga
hans. Hann fann, að víma ástarinnar læddist
yfir hann, og hann mintist sæts ilmsins af húð
hennar,,bross hennar þegar hún lagði handleggina
um axlir hans og virðulegrar en lokkandi fram-
komu hennar.
En hvað hún hafði breytzt og tekið miklum
framförum. Þetta var hún og þó ekki hún. Hún
virtist þroskaðri, kvenlegri, meira lokkandi og
girnilegri, aðdáanlega girnileg.
Og þessi einkennilega ókunna kona, sem hann
hafði hitt af tilviljun í járnbrautarvagni, til-
heyrði honum; hann þurfti aðeins segja:
„Eg krefzt þín.“
Hann hafði áður fyrr sofið I örmum hennar,
aðeins lifað fyrir ást hennar og nú hafði hann
vissulega fundið hana aftur, en svo breytta, að
hann þekkti hana varla. Hún hafði fæðzt og
þroskazt síðan hann yfirgaf hana. Þetta var
áreiðanlega hún; hún, sem hann hafði elskað,
og sem brosti nú örugglegar og hafði meira
sjálfstraust. Þetta voru tvær konur í einni, svo
hið nýja og óþekkta blandaðist gömlum og góð-
um endurminningum. Þetta var einkennilegt,
truflandi og æsandi — leyndardómsfull ást blönd-
uð dásamlegri óreiðu. Þarna var konan hans
I nýrri mynd og hann hafði aldrei þrýst varir
hennar.
Og hann hugsaði um það, að við breytumst
algerlega á nokkrum árum; útlitið er það eina
sem er þekkjanlegt og jafnvel það getur horfið.
Blóðið, hárið og húðin breytist og endurnýjast
og, þegar fólk hefur ekki sézt lengi, finnur það
allt aðra manneskju, sem þó er sú sama og ber
sama nafn.
Og hjartað breytist líka. Hugmyndirnar um-
myndast og endurnýjast, svo að á fjörutíu árum
getum við með stöðugri og hægfara breytingu,
verið fjórar eða fimm nýjar og ólíkar manneskj-
ur- Framhald á bls. 7.