Vikan - 15.01.1953, Blaðsíða 7

Konur eru dutlungafullar - og kænar.
1 eftirfarandi smásögum eru konurnar annaöhvort dutlungafullar eða kænar - eða hvortveggja. Lesandinn dæmi.
ÍRENA
ÞAÐ gleður mig svo, að ég skuli fá að fara
út með þér í kvöld,“ sagði hún. „Það hefur
verið svo erfitt þessa viku. Mikið að gera og
margskonar vonbrigði . . . En nú ertu kominn,
og þá hugsa ég ekki meira um það . . . Heyrðu
:mig, það er yndisleg mynd . . .“
,,Þú þarft ekki að halda,“ sagði hann tirrinn,
„að þú getir dregið mig í bió í kvöld.“
„En leiðinlegt," sagði hún. „Ég sem hlakkaði
svo mikið til að sjá með þér þessa mynd . . .
En það gerir ekkert. Ég veit um nýjan skála í
Montparnasse, þar er yndislegt danspar frá
Martinikk . . .“
„Nei!“ sagði hann ákveðinn. „Ég kseri mig
■ekkert um negramúsik, Irena. Ég er búinn að
fá nóg af henni.“
„Hvað viltu þá gera?“ spurði hún.
„Þú veizt það,“ sagði hann. „Snæða á einhverj-
um rólegum stað, spjalla saman, ganga heim til
þín, teygja úr sér í hægindum og láta sig
dreyma . . .“
„Einmitt það! Ónei!“ greip hún fram í. „Neihei!
Þú ert sannarlega alltof eigingjarn, vinur minn
kær. Þú sýnist hissa? Það er af því, að aldrei
hefur neinn sagt þér sannleikann. Aldrei! Þú
■ert vanur því, að konurnar framfylgi óskum þin-
um eins og það séu þeirra eigin. Þú ert eins-
konar nútíma soldán. Kvennabúr þitt er geysifjöl-
mennt og takmarkalaust. En kvennabúr er það
nú samt . . . Konurnar eru þínar ambáttir. Og
eiginkona þín þó fyrst og fremst. Þegar þú vilt
láta þig dreyma, þá verða þær að sitja og horfa
á þig dreyma. Þegar þú vilt dansa, verða þær
að dansa með. Þegar þú hefur skrifað fjórar
linur, svo verða þær að hlusta á þig lesa þær.
Nei, vinur minn kær, ég segi þér það einu sinni
■enn. Það skal að minnsta kosti vera ein kona til
í heiminum, sem ekki beygir sig fyrir þér.“
Hún reis á fætur og bætti við í mildari tón:
„Þetta er svo leitt, Bernard. Ég sem hlakkaði
svo mikið til að hitta þig. Ég hélt þú mundir
hjálpa mér að gleyma áhyggjunum. Og svo kem-
ur þú og hugsar ekki um annað en sjálfan þig
. . . Farðu . . . Og komdu til baka, þegar þú
hefur lært að taka tillit til annarra . . .“
Dapurlegar hugsanir héldu vöku fyrir Bernard
alla nóttina. Irena haíði rétt fyrir sér. Hann var
viðurstyggð. Hann sveik ekki einungis og for-
smáði Alís, sem var svo viðkvæm, tfygg og auð-
mjúk; hann var blátt áfram ótrúr henni án þess
þó að elska’ nokkra aðra. Af hverju var hann
svona gerður? Af hverju hafði hann þessa hneigð
til að ræna og ríkja ? Hvernig öðlaðist maður
þetta óviðjafnanlega „að taka tillit til annarra" ?
Liðin ævi rann upp fyrir honum og hann endur-
lifði í minningunni hina erfiðu bernsku sina,
minntist kvenna, sem höfðu hrundið honum frá
sér. Það hvíldi hermd yfir eigingirni hans,
skuggar yfir sjálfshæðni hans. Tæpast mátti
kalla kenndir hans ærlegar.
Ærlegar? Hugsaði hann. Ég hneigist að orða-
gjálfri. Maður ætti að vera harður af sér. I ást
verður sá, sem ekki bítur, bitinn sjálfur. En,
samt er það kannski til léttis okkur að slá undan
öðru hvoru, að fá stundum að vera veiki aðilinn,
að leita hamingjunnar með því að gera aðra
manneskju hamingjusama.
Með löngu millibili heyrði hann til bílanna, sem
brunuðu hjá. Leita hamingjunnar með því að
gera aðra manneskju hamingjusama ? Gat hann
það ekki ? Hver hafði dæmt hann til að vera
grimman ? Hafði ekki sérhver manneskja rétt
til að byrja nýtt líf á hverju andartaki ? Og fyrir-
fyndist betri mótleikari hans í hinu nýja hlut-
verki en einmitt Irena? Irena, sem var svo að-
laðandi í einasta kvöldkjólnum sinum, í stoppuðu
sokkunum sínum, í lúðu kápunni sinni. Irena,
sem var svo tápmikil og fátæk. Svo örlát í fá-
tækt sinni. Ótal sinnum hafði hann aðstoðað hana
við að hjálpa rússneskum stúdentum, sem voru
fátækari en hún sjálf, og hefðu soltið í hel, ef
þeir hefðu ekki átt| hana að. Hún varð að vinna í
búð sex daga vikunnar, hún, sem fyrir bylting-
una ólst upp í allsnægtum eins og títt er um
furstadætur. Hún talaði aldrei um það . . . hún
Irena . . . Hvernig hafði hann getað misunnt
henni þessa barnslegu gleði eitt kvöld, þegar hún
var laus og liðug?
Síðasti bíllinn drundi hjá, svo að rúðurnar
r.ötruðu. Brátt mundi ekkert hljóð framar rjúfa
hinn þögla dyn næturinnar.
Bernard reyndi að sofna, þreyttur orðinn á
sjálfum sér. Skyndilega var hann sveipaður
yndislegri værð. Hann hafði tekið sína ákvörð-
un. Hann ætlaði að verja lífi sínu til að gera
Irenu hamingjusama. Hann ætlaði að vera henni
blíður, umhyggjusamur, auðmjúkur vinur. Já,
einmitt auðmjúkur. Þessi ákvörðun gerði honum
svo rótt, að hann sofnaði næstum strax.
egar hann vaknaði næsta morgun, var hann
jafnsæll. Hann steig fram úr og söng meðan
hann klæddi sig, en það hafði hann ekki gert
síðan hann var smástrákur. 1 kvöld, hugsaði hann,
ætla ég að fara til Irenu og biðja hana fyrir-
gefningar.
Hann var að hnýta hálsbindið, þegar síminn
hringdi.
„Halló,“ það var hreimmikil rödd Irenu. „Er
það þú, Bernard? Heyrðu mig . . . ég gat ekki
sofið i nótt. Ég skammaðist mín svo miltið . . .
Hvernig gat ég verið svona herfileg við þig í
gærkvöldi . . . Þú verður að fyrirgefa mér. Ég
veit ekki hvað í mig hljóp . . .“
„Vitleysa, það var ég sem . . .“ sagði hann.
„1 nótt, Irena, sór ég þess dýran eið að verða
betri maður.“
„Ert þú galinn,“ sagði hún, „þú þarft ekkert
að verða betri maður! Nei! Það er nú einmitt
það sem maður fellir sig svo vel við hjá þér,
Bernard, þessir duttlungar, þessi tillitslausa
framkoma þín, eins og hjá dekruðum ungling
. . . Það er eitthvað fallegt við hana, sem mað-
ur neyðist til að þjóna . . . Mig langaði til að
segja þér, að ég væri óbundin í kvöld, og ég
ætla ekki að neyða þig til að fara neitt. Þú færð
að ákveða, ég geri það, sem þú vilt . . .“
Þegar Bernard lagði frá sér heyrnartólið, hristi
hann höfuðið dapurlega.
FÆÐINOARBLETTUR
AÐ var alltof margt fólk á málverkasýning-
unni. Tyler Sanderson stóð klemmdur milli
gúmmípálma og fyrirferðamikils bakhluta í silki-
kjól og dreypti óánægður á kampavínskokteiln-
um sínum. Hann óskaði þess af öllu hjarta, að
hann væri kominn heim til sín.
— N-ei, hvað ert þú að gera hérna, Tyler?
hrópaði skrækróma kvenmaður í hágrænum satín-
kjól og greip í ermina hans.
— Komdu sæl, Mavis, svaraði hann og reyndi
að brosa. — Listamaðurinn er skjólstæðingur
Debom.
— Vitleysa góði minn. Það eru aðeins konur á
mínum aldri sem hafa skjólstæðinga. Ég hélt, að
J)ú værir farinn í ferðalag.
— Ég legg af stað til Ecuador á morgun.
— Er ekki Debora himinlifandi yfir að fara?
— Debora verður heima. Þetta er verzlunarferð
og' Debora veit að frumskógur er enginn staður
fyrir kvenfólk.
Satt að segja hafði honum gengið illa að sann-
færa Deboru, sem fullyrti að hún óttaðist hvorki
slöngur, skordýr né mannætur. Hún hafði bætt
því við, að henni mundi dauðleiðast einni í íbúð-
inni í sex mánuði.
— Debora ætti sannarlega ekki að þurfa á skyn-
seminni að halda, jafn falleg og hún er, sagði
Mavis og leit yfir í hinn enda salarins, þar sem
Debora stóð við hliðina á háa, dökkhærða málar-
anum. Ljóst hárið þyrlaðist um höfuðið á henni
og hún brosti lotningarfull til heldri konu, sem
stóð hjá þeim með málverk i hendinni. Brosið
lýsti aðdáun á smekk konunnar og hræðilega
kjólnum, sem hún var í. Nú tók konan upp tékk-
hefti.
— Ég get ekki sofið í nótt, ef ég fæ ekki að
vita, hvaða málverki þeim tókst að pranga inn
á greifafrúna og hve mikið hún borgaði fyrir
það. Kemurðu með? spurði Mavis.
— Nei, ég lofaði Deboru að skoða myndirnar
og verð víst að efna það, svaraði Tyler. Hann
fór að ryðja sér braut meðfram veggjunum. Ég
hefði ekki átt að vera svona strangur á leiðinni
í bílnum, hugsaði hann. Kannski málverk í borð-
stofuna hefði sætt Deboru betur við að verða
eftir heima.
Hann var um það bil að gefast upp, þegar hann
kom auga á myndina af ungu, nöktu stúlkunni.
Andlit hennar var í skugga, en líkaminn undar-
lega sakleysislegur og hrífandi. Tyler gekk nær
til að dást betur að henni, og þá kom hann auga
á fæðingarblettinn. Það var lítill, ljósbrúnn blett-
ur undir vinstra brjóstinu. Að vísu var þetta
bara fæðingarblettur, en hann hafði sérstaka
þýðingu fyrir hann.
— Ég ætla að kaupa málverkið af nöktu stúlk-
unni, sagði_J'yler.
— Það var ágætt, svaraði Debora, þvi ég hafði
einmitt vonað, að þér mundi geðjast að því.
— Ég ætla að taka það með mér heim.
Debora fór strax að hjálpa til við að taka það
niður og vefja því inn í umbúðapappír. Á leiðinni
heim sagði hún: Finnst þér það ekki of stórt í
borðstofuna? Við skulum hengja það í setustof-
una.
— Nei, það verður í svefnherberginu, svaraði
Tyler.
—• En elsku góði Tyler. Þá fær enginn að sjá
það nema við tvö. Hún hallaði höfðinu að öxl
hans.
— Einmitt, svaraði hann, og þó hann hefði ver-
ið búinn að ákveða að tala alvarlega við hana,
fann hann að nú var hættulegt að finna að við
hana. — Heldurðu að þú saknir mín ? spurði
hann.
— Auðvitað.
— Sex mánuðir eru fljótir að líða.
—• Já, ég veit það. Það er svo margt hægt að
gera hér í New York. Ég er ekki enn farin að
sjá dýragarðinn, Coney Islands og . . .
Allt í einu geröi Tyler sér ljóst, að hann hafði
ekki einu sinni leyft henni að skoða borgina síð-
an þau giftust fyrir einu ári. Hann hafði alls
ekki haft nokkurn tima aflögu fyrir ungu kon-
una sína — þegar hann kæmi frá Suður-Ameríku
gæti hann bætt úr þvi. En sex mánuðir eru
langur tími og listamenn hafa nægan tima . . .
Áður en hann vissi af, var hann búinn að segja
það, sem hann ætlaði aldrei að segja:
— Debora, viltu koma með mér til Ecuador?
En þú verður að gera þér það Ijóst, að þetta er
engin skemmtiferð.
— Auðvitað, Tyler. En við verðum saman og
það skiptir mestu máli.
egar þau komu upp í íbúðina stillti Tyler mál-
verkinu upp við vegg. Hlýleg húð stúlkunn-
ar og glóandi litarháttur hennar var alveg eins
og áður. En hvað hafði breyst við myndina?
— Hvar er fæðingarbletturinn ? Ég þori að
leggja eið útá, að það var fæðingarblettur þarna.
— Við skulum fara að hátta, sagði Debora, en
missti um leið töskuna sína á gólfið, svo að inni-
haldð valt út úr henni. Tyler beygði sig og tók
upp púðurdós, varalit og lítið gyllt hylki, sem
opnaðist í hendi hans.
— Hvað er þetta? spurði hann.
— Augnabrúnalitur, svaraði Debora og þreif
hylkið.
Tyler horfði undrandi á lítinn, brúnan blett á
bendinni á sér og Debora brosti sigri hrósandi:
— Já, vinur minn, ég vissi að fæðingarblett-
urinn mundi vekja athygli þína, en spurðu mig
ekki hvers vegna ég gerði það. Nú skulum við
fara að sofa, Tyler, ég þarf að fara snemma á
fætur í fyrramálið til að pakka.
7