Vikan - 03.12.1959, Blaðsíða 6

'S<
Eitt varð mér að minnsta kosti brátt ljóst: ■— að
þegar þau biðu þess, að ég tæddist í þennan heim,
gerðu þau sér bæði vonir um, að það yrði dreng-
ur. Og þegar það varð svo telpa, sem þeim fædd-
ist, — og börnin urðu svo ekki fleiri, — þá held
ég, að pabbi hafi á margan hátt viljað ala mig upp
eins og dreng, og það gat mamma ekki þolað.
Eg reyndi líka að haga mér sem áþekkast því,
að ég væri hraustur og djarfur drengur, að svo
miklu leyti sem mér var það unnt, fyrst og fremst
til að þóknast honum. Ég gekk alltaf stuttklippt
og vildi helzt alltaf klæðast síðum buxum. Eg
íylgdist oft með honum langar leiðir, fótgangandi
á sumrin, en á skíðum á veturna. Pabbi hafði
ákaflega gaman af fiskveiðum, og hann gaf. mér
fyrstu veiðistöngina, þegar ég var aðeins sjö ára.
Hann tók mig líka oft með sér að horfa á
knattspyrnuleiki. Og ég var ekki gömul, þegar
hann tók að innræta mér það, að ég mætti ekki
gráta eða kveinka mér, þó að ég dytti og meiddi
mig, og aldrei láta á því bera, að ég fyndi til
ótta. Þvert á móti átti ég að bíta á jaxlinn og
vera „hörð af mér“, eins og það er kallað. Já,
það tókst einlæg vinátta með okkur pabba, sem
hafði það í för með sér, að mömmu varð svo of-
aukið, að það hlaut að særa hana.
Eg man svo greinilega eina af þeim ásökunum,
sem marnma slöngvaði framan í pabba: — Það
liomur að því fyrr eða síðar, Ove, að þú færð að
sjá eftir því, að þú skulir hafa alið Gerðu upp á
þann hátt, sem raun ber vitni. Þú óskaðir þess
ævinlega, að hún yrði drengur, og nú verður
helzt ekki annað séð en þér hafi tekizt að breyta
henni í dreng. Og hvernig heldurðu svo, að fari
fyrir henni, þegar hún eldist og allar jafnöldrur
hennar og stöllur eru orðnar fallegar og kven-
legar stúlkur?
Getur þér þá ekki skilizt, að þú eyðileggur
líf þitt með þessu móti? sagði hún einu sinni
grátandi við mig, þegar ég kom inn, eftir að ég
hafði ekið um koll á skellinöðrunni, meitt mig og
rifið föt mín í hengla. En tók ekki hið minnsta
'tillit til hennar og taldi hana móðursjúka og
taugabilaða.
OG þá gerðist það, að ég kynntist Tage. Það
er að segja, að raunar hafði ég þekkt hann lengi.
Hann var sjö árum eldri en ég, og ég var orðin
tvítug, þegar hann hafði lokið skólanámi. Um það
Jeyti hafði mér tekizt að spara saman álitlega
fjárupphæð. Ævintýralöngunin brann mér enn í
blóði, og auk þess vildi ég umfram allt komast að
heirnan frá mömmu.
En svo kom Tage öllu á ringulreið fyrir mér.
Móðír hans og foreldrar minir höfðu lengi þekkzt,
og ma:nma hafði hinar mestu mætur á honum,
enda Þótt ég hefði ekki hugmynd um það, nema
hvað ég vissi, að hún þekkti hann vel. Að vísu
hafði ég séð hann nokkrum sinnum, eftir að hann
kom heim úr skólanum í Óðinsvéum, en mér
fannst hann alltaf svo yfirlætislegur, þegar ég
mætti honum á götu, — unz svo bar við dag
nokkurn, að ég mætti honum úti fyrir pósthús-
inu. Hann bað mig nema staðar, og enn í dag fæ
ég ekki með neinu móti skilið, hvað það var
eiginlega, sem gerðist með mér, þegar hann leit
á rnig og brosti.
— Þú þekkir mig sennilega ekki aftur, sagði
hann. — En ég hef veitt þér athygli í mörg ár.
Þú gengur alltaf í síðbuxum, eða þú ekur um allt
á skellinöðru. Hvernig stendur eiginlega á þessu?
Eg fann, að ég eldroðnaði, því að vitanlega var
ég í síðbuxunum mínum þennan dag sem endra-
nær. Ég reyndi að yppa öxlum og láta sem ekkert
Faðir minn
Ég reyndi af
og eitt
Svo þegar
ÉG á svo ákaflega auðvelt með að ímynda mér,
hve mamma hlýtur að hafa verið fríð sýnum,
þegar hún var ung. Og enn er hún glæsileg kona
á sinn hátt; há, grönn og beinvaxin, með dökkt
hár og ákaflega falleg augu. En andlit hennar
gerðist brátt þreytulegt, og djúpir drættir mynd-
uöust við munninn, sem blönduðu svip hennar
beizkju. Hár hennar er og tekið að grána, og
síðustu árin hefur það varia komið fyrir, að ég
hafi séð hana brosa. Hún sefur líka illa á nótt-
unni, — ég hef meira að segja grun um, að hún
sé farin að nota svefnlyf. Nei, auðvelt hefur það
ekki heldur verið fyrir okkur að búa einar saman
þessi ár, síðan pabbi fluttist að heiman frá okkur.
Þá hugði ég, að hann gerði það vegna þess, að
hann væri í þann veginn að taka saman við aðra
konu, en af því varð þó ekki. Og hvers vegna ekki?
Jú, ég geri ráð fyrir, að mig gruni orsökina.
Eg get ekki sagt, að ég eigi margar góðar endur-
minningar frá þeim árum, er þau mamma og
pabbi voru saman í hjónabandi. Þau gátu að vísu
verið hvort öðru ástúðleg, þegar svo bar undir,
en það, sem ég man þó bazt, eru hin sífelldu
átök þeirra í milli, ’ örvssntingarþrunginn grátur
mömmu og reiðiæst rödd föður mins. Það virtist
alltaf svo ótaimargt* sem; þau höfðu á takteinum
til aö saka hvort annað urn, að mér fannst, —
enda þótt ég væri of ung til þess þá að skilja, um
hvað þær ásakanir eiginlega fjölluðu.
Þrátt fyrir þetta siæma samkomulag þeirra á
miili !;om mér og foreldrum mínum alltaf hið
b:. ta ásamt, — aö minnsta kosti var samkomulagið
neð okkur pabba eins og bezt varð á kosið. Þar
ótti ég góðan félaga og vin, allt frá því er ég var
líti! te’na. Já, í rauninni hef ég alltaf dýrkað hann,
er.da þótt mér hafi smá:.i saman skilizt, að það
var einmitt ég, sem var orsök þess, að þeim
rr.ömmu og pabba, samdi ekki eins vel og skyldi.
Þegar ég var orðin seytján ára, varð ég ást-
fangin í fyrsta skipti, ef það verður þá kallað
því nafni. En Pétur var eins ungur og óþroskaður
og ég. Við tvímenntum saman á skellinöðrunni
hans. Ég var í kúrekabrókum og með hjálm á
höfði, mömmu til sárrar gremju. Já, mér veitist
auðvelt að skilja það nú, hve erfitt það var henni
að hafa hemil á mér á þeim árum.
Ég mátti ekki til þess hugsa að giftast. Ekkert
var mér fjær skapi. Þegar ég hafði lokið skóla-
náminu, varð ég mér því tafariaust úti um atvinnu
1 því skyni að spara saman peninga. Eg var nefni-
lega staðráðin í að haida til Bandaríkjanna og
komast þar áfram, svo að um munaði. Það var
orðin eins konar áráttuhugsun hjá mér. Að kom-
ast áfram í heiminum, hvað sem það kostar, hugs-
aði ég. Ástír og hjónaband óttaðist ég meir en
nokkuð annað. Ef til vill er réttara að kalla það
andúð en ótta, og ef tii vill er ekki heldur ein-
kennilegt, þótt einmitt sú afstaða yrði rótgróin
méð mér, slíkar minningar sem ég átti um hjóna-
band foreldra minna.
.Það hefur líka getað átt sinn þátt í því, að ég
brást þanhig við, að mér var ljóst, að ég hafði
tekið mikið í arf frá mömmu, bæði skap og útlit.
Og hvernig hafði henni svo vegnað í lífinu? Hún
hafði hrundið pabba frá sér — beint í armana
á annarri konu — i baráttunni fyrir að halda ást
dóttur sinnar og svo líka glatað henni fyrir bragð-
ið. Nei, ég gat ekki fundið, að mér þætti sérlega
vænt um móður mína. Tilfinning min gagnvart
henni var eiginlega ekki annað ein samstöðukennd.
Því var nú einu sinni þann veg farið, að við urðum
að halda saman og búa saman, og hjá því varð ekki
komizt. Enn áttum við í hörðum deilum. Ég taldi
alltaf, að sökin væri öll hennar, en nú hafa augu
mín hins vegar opnazt fyrir því, að ég átti sökina
að eins miklu leyti sjálf.
væri. — Ég kann bezt við það þannig, svaraði ég.
Hann stóð þarna og horfði á mig drykklanga
stund. Loks varð honum að orði, og augnatillit
hans varð einstaklega hlýðlegt: — Það er blátt
áfram synd . . .
Þetta var í fyrsta skipti, að nokkur — að móður
minni vitanlega undanskilinni — hafði gagnrýnt
mig berum orðum.
Eftir þetta gat ég ekki með neinu móti hrundið
honum úr hugsun minni. Að sjálfsögðu hafði ég
lengi veitt honum nokkra athygli, svona eins og
gerist og gengur, en mér hafði aldrei fyrr tekizt
að koma auga á, hve myndarlegur og laglegur
hann var. Hann var svo karlmannlegur og virtist
svo fullþroska. Hann var hár vexti, alvarlegur á
svip, rólegur og öruggur. Það var eitthvað annað
en þessir hálfvöxnu stráklingar, sem ég hafði hing-
áð til verið í slagtogi við. Eg fékk ekki með neinu
móti skilið, hvað að mér gekk, en næstu dagana
á eftir var sem ég æli með mér þá von eina að
mega hitta hann aftur :— og það sem allra fyrst.
Og um leið bar ég kvíðboga fyrir, að syo yrði. Og
hvernig færi, ef ég rataði í eitthvað það, sem ég
réði ékki fylliíega við sjálf?
ÁN þess að ég hefði hugmynd um, bauð mamma
Tage og móður hans heim til okkar eitt kvöldið.
Hún sagði, að þetta væri ekki nema sjálfsagt og
eðlilegt, Því að hún hefði hitt móður hans á götu
og eiginlega ekki komizt hjá því að bjóða þeim
heim.
— Og þú veizt, að ég hef alltaf haft svo miklar
mætur á Tage, sagði hún.
— Hann er áreiðanlega heiðarlegur og góður
drengur.
1 rauninni varð þetta einkar skemmtilegt kvöld,
enda þótt ég kviði meir fyrir því en orð fá lýst.
Ég varð þess sífellt vör, að ég var bæði feimin og
(
VIKAN
6