Vikan - 03.12.1959, Qupperneq 21

stofuna og aðgæta hvort gluggatjöldin Þar færu
nógu vel. Stúlkan hafði tekið það upp hjá sjálfri
sér að hengja, tjöldin upp, og langaði nú til að fá
viðurkenningu fyrir það, hve vel henni hefði tekizt.
Frúin reis fjörlega á fætur og varð harla fegin
tilefninu til þess að slá því á frest að tala um
Úlfar. Nú fór hátíð í hönd, og það var annriki
mikið og sannarlega enginn tími til hgilabrota. Ef
til vill hefur mér ekki tekizt sem bezt að raða
niður verkunum, hugsaði hún, en þetta eru líka
fyrstu jólin, sem ég stjórna heimili, og það um-
fangsmiklu og gestkvæmu heimili i sveit.
„Það getur vel verið, að ég vinni eitthvað
frameftir, til þess að minna verði að gera á
morgun. En þú ert ferðaþreyttur, vinur minn, og
ættir því ekki að vaka eftir mér.“ Hún kyssti
mann sinn lauslega, meira eins og af vana eða
fyrir siðasakir en af innileika og fór fram án þess
að biða eftir svari hans.
Séra Páll var ferðaþreyttur, það var sizt orðum
aukið, hann var enginn garpur til ferðalaga og
var allur lerkaður eftir langa ferð í ófærð og
skammdegismyrkri. Hann syfjaði, þar sem hann
sat í ofnhlýjunni og hugsaði með sér. að ef Áslaug
ætlaði að vinna fram á nótt, Þá yrði þó betra að
bíða hennar í bólinu. En þrátt fyrir ferðalúann
varð honum þó ekki svo vært að hann sofnaði.
Óljósan ugg setti að honum, og það var sem
honum þrengdist um andardrátt. er hann hugsaði
til gestsins væntanlega. Það skyldi þó aldrei vera
. . . ? En Áslaug hafði aldrei ýjað í þá átt einu
orði . . . Hann minntist þess nú, að hún hefði eitt
sinn sagt við hann, það var á fyrstu dögum hins
stutta tilhugalífs þeirra: „Fortíð mína get ég ekki
gefið þér, Páll, en framtíðina eigum við saman."
t ástarvimu sinni hafði hann litinn gaum gefið
þessum orðum, en nú urðu þau allt I einu svo
þýðmgarmikil, svo óbrigðull vottur þess, að eitt-
hvað hefði komið fyrir Áslaugu. sem henni væri
örðugt að tala um. jafnvel við hann. sem hún hlaut
þó að vita. að tæki svo hjartans fús á sig hverja
bvrð! hennar. Ú'far og hún þekktust. En hve mik-
ið? Hvernig höfðu kynni þeirra verið? Hann bvlti
sér eirðarlaus í rúminu, næmur fyrir hverju hljóði,
sem barst neðan úr húsinu, þar sem húsmóðirin
og stúlkurnar voru í óðaönn að búa undir hátíð-
ina, sem hann ðður hafði horft fram til með næst-
um því barnslegum fögnuði, en var nú farinn að
kvíða sárlega fvrir. þó að hann vildi ekki einu sinni
viðnrkenna bað fyrir s.iálfum sér.
Hann beið i ofvæni eftir að heyra skóhljóð konu
sinnar upd stigann, en heyrði þó ekkert fyrr en
hún onnaði svefnhergishurðina ofur hljóðlega og
smeygði sér inn fyrir. Hún hélt á kerti i hendinni
og hann sá í bjarmanum af ljósinu að hún var
f^klædd og hár hennar féll laust n'ður á bakið.
Hún hafði farið úr vinufötunum niðri. auðsjáan-
lega ætlað að læðast i rúmið án þess að hann yrði
var við. Var það af hlífð v'ð hann ferðabreyttan?
Gert til að raska ekki svefnró hans? Eða-? Hann
héit niðri í sér andanum af eftirvæntingu meðan
hún steypti vfir s'g hvítum, blúndulögðum nátt-
kiólnum, þráði það með allri sál sinni og öllum
líkama sínum að hún kæmi rakleitt til hans,
hjúfraði s'g upp að honum og rétti fram heitar,
opnar varir sínar Gerði hún þetta mundi hann
taka það sem óskeikult tákn þess, að ótti hans
væri ekki á rökum reistur, allt væri jafn skugga-
laust. traust og fagurt þeirra á milli og honum
hafði áður fundizt.
Áslaug slökkti á kertinu með því að gripa um
skarið sté varlega upp í ból sitt og lagðist þar
fram við stokk, hún bærði ekki á sér, en varpaði
öndinni mæðilega. Ef til vill háði hún líka á laun
hugarstríð. sem hún ætlaði honum ekki að vita
um? Séra Páll talaði ekki til konu sinnar, en hon-
um fannst Þó, að hún mundi vita það jafn vel að
hann var vakandi og hann vissi um andvöku henn-
ar, og fyrst hún kúrði þarna bögul eins langt frá
honum og rúmið framast leyfði þá hlaut orsökin
að vera sú að hún vildi forðast öll afskipti frá
hans hlið. Hið stutta bil á millf þeirra varð að
lokuðu sundi. ófæru særðum sjálfsmetnaði hans
og óttanum við að hann ætti ekki eins mikil ítök
í hug hennar og hiarta og hann hafði áður ætlað.
Þessa löngu, niðdimmu andvökunótt kannaði
séra Páll þann beizka sanleika, að heimslán er
valt. Iiann treysti ekki gæfu sinni lengur, því að
hann treysti ekki sjálfum sér til að vinna varan-
lega árt slíkrar konu. sem Áslaugar Auðunsdóttur.
Hún var aðeins fullsæmd af glæsimenni I líkingu
v'ð Úlfar Bergsson. — En nú svaf hún vært, svaf
eins og lítið barn, sem sofnar þreytt út frá leik
sínum. hún hafði snúið sér í rúminu, svo að hún
vissi að honum, hafði teygt frá sér aðra höndina,
og sneri upp opnum lófanum. það var honum sem
tákn alls þess, sem hún átti til að gefa honum og
gleðia hann með. ynd'slega konan hans, Áslaug á
Hrauni. Hann kyssti varlega þessa opnu hönd og
tár komu i augu honum, þvi að í þessari hönd var
fjöregg hans falið Framtfð, líf var ekki lengur
hugsanlegt án Áslaugar. • Hún virtist ekki bregða
blundi, en ef til vill truflaði þó snerting hans
dýpstu svefnró hennar, því að hún sneri sér frá
honum og færði sig um leið fjær, aftur var hann
ofurseldur einstæðingsskap sínum og ótta við
yfirvofandi óhamingju, þá einu, sem hann óttaðist,
þó að hann mundi á einhvern hátt missa Áslaugu,
og í kröm sinni bað hann í hálfum hljóðum: „Guð
miskunna mér.“
III.
Úlfar Bergsson kom um nónbil á aðfangadaginn.
Frú Áslaug virtist taka honum með meiri kurteisi
en auðsærri gamalli vináttu og baðst afsökunar á
því, hve lítið hún gæti sinnt gesti sínum sakir
þess annríkis, sem jafnan fylgir stórhátíðum. Úlfar
tók þessu að vísu vel, en sagði þá: „Er búskapur-
inn orðinn þér slikt keppikefli, Áslaug mín, að þú
gefir þér ekki tima til að líta upp úr, þó að gamla
vini beri að garði, sem farið hafa um langan veg
til að sjá þig.“
Frú Áslaug virtist engar aumur sjá á gestinum,
hversu langan veg, sem hann hafði lagt að baki
sér til að ná fundum hennar, hún hvarf til frammi-
verka en lét bera þeim Úlfari og presti kaffi
inn. Lítil skemmtun varð þeim að viðræðum, því
að Úlfar var líkt og ókvæða við fjarveru Áslaugar,
en presti var þungt um mál, og stundum þagnaði
hann í miðri setningu, likt og því væri skyndi-
lega úr hug hans stolið, sem hann ætlaði að ræða
um.
Þegar heilagt var orðið um kvöldið safnaðist
heimilisfólkið saman, prestur las jólaguðsspjallið
og spilaði nokkra jólasálma á orgel. Flest af
Heimilisfólkinu söng með, en sjálfur var prestur
ekki söngmaður. Úlfar geispaði í laumi meðan á
helgiathöfninni stóð. hann gaf Áslaugu nánar
gætur og vonaðist eftir að sjá bregða fyrir háðs-
glampa I svip hennar. en þar var ekkert að sjá
nema djúpa alvöru. Skyldi henni þá virkilega ekki
finnast þessi geistlegheit og guðsorðaglamur kát-
broslegt? Kannski var hún strax farin að venjast
þessu, vesalingurinn. Eða þá kunni hún svona vel
að fara með hlutverk sitt. Bara hann vissi hvernig
henni var innan rif.ia Það var ekki beinlinis á-
rennilegt að hefja við hana v'ðræður um viðkvæm
einkamál, meðan hún var með þennan harðlokaða
alvörusvip, sem ekkert skyldi gefa til kynna um
hið raunverulega hugarfar hennar og hjartaþel,
þvi að það taldi Úlfar víst. að hún mundi vera á
verði gagnvart sér og forðaðist sig af ásettu ráði,
og þóttl honum raunar betra að telja sér trú um
að hún teldi þess þörf.
Þó að Úlfar væri að upplagi og margþjálfaðri
íþrótt heimsmaður, og gleðimaður, sem hvarvetna
kunni þann hátt, sem hæfði bezt, brást honum þó
bogalistin í þetta sinn. Nærvera hans, hinn fin!
bragur borgarbúans lagði hemil á frjálslega sam-
veru heimilisfólksins á Hrauni á þessu hátíða-
kvöldi, sem það hafði þó allt beðið með talsverðri
eftirvæntingu, því að ýmiskonar nýbreytni í jóla-
haldi hafði verið í undirbúningi hina síðustu daga,
og allir vissu að unga frúin mundi veita vel, og
bæði hjónin voru sem kjörin til að laða fólk sitt
að sér með ljúfmennsku og látleysi, sem kom því
til að gleyma mismun á menntun og mannfélags-
stöðu. En þá þurfti hann endilega að rekast að
Hrauni þessi hnakkakerti höfðingi úr Reykjavík,
sem auðvitað varð að sinna alveg sérstaklega og
velja umræðuefni við hans hæfi og vinnufólkið
líkt og hopaði inn í feimnislega þögn og vakti yfir
því með mikilli árvekni að þvl yrði engin skyssa
á. svo að gesturinn fengi ekki átyllu til að skopast
að því eftir á, ef hann var svo gerður. Sumir
höfðu jafnvel beðizt undan því að snæða mat sinn
við sjálft jólaborðið fyrst svo fínan gest hafði að
garði borið. en frú Áslaug tók engar afsakanir gild-
ar í því efni.
Úlfar kvaðst ekki geta með orðum lýst, hversu
vel honum hefði bragðazt hinn ágæti jólaverður,
sem var svo óvenju fagurlega framborinn.
„Það er furðulegt. hvað þér hefur tekizt að verða
mikil snilldarhúsmóðir á jafn skömmum tíma, frú
Áslaug. það má nú segja að þér eru allir hlutir vel
gefnir.“
„Já, Áslaug er frábær,“ sagði prestur, en bros
hans var dapurlegra en vænta mfitti og Áslaugu
virtist heldur ekki jafn létt um glaðlegt viðmót að
þessu sinni, sem endranær. Svo fljótt. sem það
með nokkru móú gat talizt hæfilegt. reis hún úr
sæti og sle't borðhaldinu. Þó að engin þörf ræki á
eft'r gekk hún að Þvi með stúlkum sfnum að bera
fram af borðinu og Þvo upp, og henni sýnd'st ekkert
liggja á inn aftur. heldur sat d’-iúga stund frammi
í rúmgóðu eldhúsinu og rabbaði v'ð fólk sitt. sem
einn'g und' sér betur frammi og gladd'st yfir bvl
og likt og óx i e'p'n vitund við það. að hús-^óð'rin
kvs' heldur að evða sjálfu ió'akvöld'nu í e’dhús'nu
með vinnufólki s'nu. en sitja í hæg'ndi og hlusta
á þennan hefðargest, sem kunni hó svo yol að
Framliald á bls. 23.
VIKAN
21