Veðrið - 01.09.1962, Blaðsíða 15

eru varnarsveitir líkamans gegn innrás svkla. Sé dælt í þær lungnabólgusýklum,
drepast ilestar, en rottunum í hinum hópnum verður ekki meint af því.
Llkami manns og hests framleiðir svita, ef hann hitnar unt of; svitinn gufar
upp, en uppgufunin tekur hita frá likamanum og varnar þannig hættulegri
ofhitun. Hundar og rottur hafa enga svitakirtla. Hundurinn rekur út úr sér
tunguna, sem er rök og blóðrík mjög, og kælir sig þannig. En kælitæki rott-
unnar eru rófan og stærri eyru en félagar þeirra.
Þrír rottuhópar voru hafðar í búrum með 18, 25 og 32 stiga hita á Celsíus-
mæli. Þær voru iátnar fara eftir krókóttum gangi að mat sínum. Eftir 12
skipti þekktu rotturnar í fyrsta hópnum leiðina til hlítar, rotturnar í öðrum
hópnum ekki fyrr en eítir 28 skipti, en þær sem dvöldu í heitasta búrinu
lærðu seint eða aldrei að rata. Tilraunin var endurtekin þremur mánuðum
síðar; fyrsti hópurinn rataði enn viðstöðulaust, annar hópurinn verr, og sá
þriðji hafði öllu gleymt.
Þá hafa dýratilraunir sýnt, að í hitabeltisloftslagi eykst þörfin fyrir Bi-fjörefní.
Þetta stafar af því, að efnabruninn í líkamanum verður hægari í miklum hit-
um, og þeim mun meira þarf af þessu fjörefni, sem er einmitt hluti af efna-
kljúf, sem brunanum stjórnar.
Tilraunir á músum hafa sýnt, að við hita yfir 30° minnkar frjósemi mjög,
andvana fæðingum fjölgar, og ungadauði eykst. Orsiikin er m. a. talin sú, að
sæðisfrumur karldýrsins lamast við mikinn hita. Þannig eru dæmi þess, að hest-
ar, rottur og önnur tilraunadýr hafi orðið varanlega ófrjó eftir einn heitan dag.
Athuganir d fólki. Því er almennt trúað, að íbúar liitabeltislanda nái fljótt
kynþroska. Tilraunir hala sýnt, að svo er ekki um dýr. Og athuganir á stúlkum
liafa leitt í ljós, að í hitabeltinu byrja þær ekki að hafa á klæðum fyrr en 14
til 16 ára gamlar, eða nokkru seinna en í tempruðu beltunum. Meðal Eskimóa
er þetta líkt og í hitabeltinu, því að mikill kuldi virðist einnig draga úr þroska-
hraða.
I hitabeltinu er frjósemi minni en í tempruðu beltunum, og er Jjað í samrænu
við tilraunir á dýrum. Athuganir gerðar í borgum í Bandaríkjunum og í Japan
hafa sýnt, að þegar tala fæðinga er borin saman við lofthitann 9 mánuðum áður,.
eru fæðingar þeim mun færri, sem hitinn hefir verið meiri. Að vísu gæti þetta
stafað af því, að mikilir hitar dragi úr kynmökum. En skýrslur um aðsókn að
vændishúsum í Japan benda ekki til Jjess, að hún sé minni en ella í mestu hit-
um. Verður Jjví að álykta, að liitinn dragi beinlínis úr frjóseminni. Sama verð-
ur og uppi á teningnum, ef hitastig fer niður fyrir 5° C. Ennfremur reynast
andvana fæðingar fleiri en ella, og ungbarnadauði meiri, ef börnin eru getin f
miklum hita. 1 tempruðu loftslagi verða börn hraustari, andlega og líkamlega.
Vegna Jjess hve útbreiddir hinir skæðu hitabeltissjúkdómar eru enn, ná til-
tölulega fáir hitabeltisbúar háurn aldri. En Jjeir sem komast á efri ár, eldast seint
og sýna minni ellimörk en íbúar tempruðu beltanna.
Hverju sætir nú Jjað, að hitabeltisbúar eru seinþroska og eldast seint? Hvort
tveggja á sér eina og sömu orsök: Efnaskipti þeirra eru hægari en meðal íbúa
VEÐRIÐ -- 51'