Fréttablaðið - 07.12.2009, Blaðsíða 36

24 7. desember 2009 MÁNUDAGUR
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð
í belg um málefni líðandi stundar. Greinar og bréf skulu vera stutt
og gagnorð. Tekið er á móti efni á netfanginu greinar@frettabladid.is
eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna má nánari leiðbeiningar. Ritstjórn
ákveður hvort efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum
miðlunum að hluta eða í heild. Áskilinn er réttur til leiðréttinga og
til að stytta efni.
UMRÆÐAN
Hörður Þorsteinsson skrifar
um Lottó
Eiður Guðnason, fyrrverandi sendiherra, skrifaði grein um
ágóða af lottórekstri og skiptingu
hans sem hann nefnir, Lítið eitt
um Lottó. Þar tekur hann undir
þau sjónarmið sem fram komu í
grein forseta Bandalags íslenskra
listamanna um sama málefni
þar sem Ágúst Guðmundsson fer
fram á endurskoðun á skiptingu
Lottóhagnaðar.
Í grein fyrrverandi sendiherra
og fyrrverandi ráðherra greinir
hann frá umræðum á Alþingi
sem fram fóru fyrir tæpum ald-
arfjórðungi og er þar að finna
greinargóða lýsingu á því hvern-
ig vélað var um þetta mál á þeim
vinnustað. Þar staðfestir Eiður
það sem við vissum, sem störfum
innan íþróttahreyfingarinnar, að
Ellert Schram var betri en eng-
inn þegar kom að málefnum er
vörðuðu íþróttahreyfinguna og
stóð dyggan vörð um hagsmuna-
mál hreyfingarinnar. Það væri
betra ef fleiri jafnaðarmenn átt-
uðu sig á mikilvægi íþróttahreyf-
ingarinnar fyrir samfélagið með
sama hætti og Ellert Schram
gerði á þessum árum.
Eiður óskar eftir því að endur-
skoðað verði fyrirkomulag á
skiptingu Lottóhagnaðar og að
nauðsynlegt sé að gefa fleiri sam-
tökum möguleika á að starfrækja
starfsemi af því tagi, því að Lottó-
hagnaðurinn eigi ekki að fara í
að greiða innlendum eða innflutt-
um atvinnumönnum í íþróttum
ofurlaun. Þessi skilgreining á
ráð stöfun Lottóhagnaðar er sett
fram af vanþekkingu og ber þess
merki að slík röksemdarfærsla á
vondan málstað að verja. Allir
sem vilja kynna sér ráðstöfun á
hagnaði Lottó hér á landi sjá að
þessir fjármunir hafa nýst vel til
samfélagslegra verkefna hvort
sem er á vettvangi íþrótta- eða
mannúðarmála. Öryrkjabanda-
lagið hefur byggt upp fjölda
íbúða fyrir sína skjólstæðinga
og hefur getað stutt við þá sem
standa höllum fæti í okkar sam-
félagi og íþróttahreyfingin og
Ungmennafélag Íslands hefur
nýtt þessa fjármuni til að efla
íþrótta- og félagsstarf á þeirra
vettvangi. Þrátt fyrir að vel
hafi tekist til í rekstri Lottó frá
stofnun þess er þó rétt að geta
þess að hagnaður þess skiptist
víða og ekki koma stórar upp-
hæðir í hlut hvers aðila. Undir-
ritaður, sem er í forsvari fyrir
næststærsta sérsamband innan
vébanda Íþrótta- og Ólympíusam-
bands Íslands, getur upplýst að
hlutur golfsambandsins af Lottó-
hagnaði 2008 var kr.7.561.343 og
ef með er talið framlag til sam-
bandsins sem greitt er í gegnum
Íþrótta- og Ólympíusambandið
sem fjármagnað er að hluta með
Lottóhagnaði og hins vegar beint
framlag til afrekssjóðs af fjár-
lögum og að auki reiknað inn
framlag til sérsambanda sem
sérgreint er á fjárlögum eru
heildargreiðslur til sambandsins
kr.16.653.654 á árinu 2008.
Þessi styrkur er ætlaður til
að reka næststærsta sérsam-
band Íslands með um 16 þúsund
félaga, þjóna 65 klúbbum og halda
úti landslið-
um í fullorð-
insflokki og
unglinga-
flokkum. Að
sjálfsögðu
dugar stuðn-
ingur opin-
bera aði la
engan veg-
inn ti l að
standa undir
starfseminni
o g e r u
þessar tekjur einungis um 13%
af heildar veltu sambandsins á
því ári. Í samanburði við frænd-
þjóðir okkar á Norðurlöndunum
sem fyrrverandi sendiherra
þekkir eflaust miklu betur en
undirritaður, er stuðningur
opinberra aðila margfalt meiri
við sérsamböndin þar í landi og
miklir fjármunir lagðir í að efla
afreks- og útbreiðslustarf þeirra.
Þar er viðurkennt samfélagslegt
gildi íþróttastarfs og sú mikla
forvarnar vinna sem felst í því
að halda úti öflugu íþróttastarfi
og skilningur á að slík starfsemi
skapi samfélaginu mikinn sparn-
að í útgjöldum á heilbrigðis sviði
og á sviði félagsmála. Enda ef
skoðuð eru fjárlög ársins 2009
sem hljóða upp á rúmar 555
milljarða, þá er hlutfall þess-
ara málaflokka 229 milljarðar,
eða um 50% af heildar útgjöldum
ríkisins.
Sú leið ríkisvaldsins að úthluta
íþróttahreyfingunni einkaleyfi
á lottó og talnagetraunum var
skynsamleg á sínum tíma og
samkvæmt tölum sem fram koma
í ársskýrslu ÍSÍ fyrir árið 2008
þá koma 219.390.840 krónur til
skiptanna af hagnaði Lottó og
Getrauna til íþróttahreyfingar-
innar. Því miður hefur þessi leið
orðið til þess að annar stuðning-
ur ríkisins við íþróttahreyfing-
una mælist varla. Ef skoðuð eru
fjárlög ársins 2009 þá eru heildar-
útgjöld til íþróttamála um 400
milljónir á meðan t.d. Sinfóníu-
hljómsveit Íslands fær 652 millj-
ónir, Þjóðleikhúsið 720 milljón-
ir, Kvikmyndamiðstöð Íslands
668 milljónir, Listasjóður 362
milljónir, Liðurinn Listir, fram-
lög 918 milljónir, Íslenski dans-
flokkurinn 122 milljónir, Lista-
safn Íslands 165 milljónir svo
þeir stærstu séu teknir.
Ef Bandalag íslenskra lista-
manna vill hlutdeild í lottóhagn-
aði íþróttahreyfingarinnar er þá
ekki líka sjálfsagt að taka upp
þá umræðu hvort ekki sé rétt
að endur skoða heildarútgjöld til
þessara málaflokka og athuga á
hvern er hallað. Íslensk íþrótta-
hreyfing hefur hingað til verið
rekin að mestu af sjálfboðaliðum
og þurft að velta hverjum aur til
að láta enda ná saman. Ósann-
gjörn og villandi umræða í takt
við það sem fram kemur í grein
sendiherrans fyrrverandi er
engum til framdráttar og mikil-
vægara er að forystumenn
íþróttahreyfingarinnar og for-
ystumenn listamanna snúi bökum
saman, því samfélagslegt gildi
lista og íþrótta er ómetanlegt og
aldrei eins og nú þegar að okkur
er sótt og fyrirsjáanlegur er mik-
ill samdráttur á öllum sviðum.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Golfsambands Íslands.
Lítilræði frá Lottó
HÖRÐUR
ÞORSTEINSSON
UMRÆÐAN
Ásta Ragnheiður Jóhannes-
dóttir skrifar um rannsóknar-
nefnd Alþingis
Síðustu daga hefur verið nokk-ur umfjöllun í fjölmiðlum um
væntanlega skýrslu rannsókn-
arnefndar Alþingis og birtingu
hennar, sem og kosningu sér-
stakrar þingmannanefndar til að
fjalla um niðurstöður skýrslunn-
ar. Til að eyða öllum misskilningi
vil ég taka skýrt fram að skýrsla
rannsóknarnefndarinnar verður
birt í heild sinni um leið og hún
verður afhent Alþingi. Aldrei
hefur staðið til að hafa annan
hátt á í þeim efnum. Jafnframt
er mikilvægt að Alþingi, sem
setti rannsóknina af stað, sé vel
undir það búið að taka við skýrsl-
unni. Frumvarpi forsætisnefndar
Alþingis, um kosningu sér-
stakrar þingmannanefndar, er
ætlað að tryggja að niðurstöður
rannsóknar nefndarinnar fái eðli-
lega meðferð innan þingsins.
Rannsókn á ábyrgðinni á banka-
hruninu
Þegar rannsóknarnefnd Alþingis
var komið á fót var meginhlutverk
hennar að leita sannleikans um
ástæður bankahrunsins og lýsa
afstöðu sinni til þess hverjir beri
ábyrgð á því. Rannsóknarnefnd-
inni var hins vegar ekki falið að
úrskurða um sekt og sakleysi
manna eða ákveða hvernig bregð-
ast eigi við. Málinu lýkur því ekki
þegar skýrsla rannsóknarnefndar-
innar liggur fyrir heldur verður
að fylgja niðurstöðum hennar
eftir. Þannig munu sérstakur
saksóknari og einstök ráðuneyti,
dómstólar og stjórnvöld þurfa að
vinna úr ábendingum rannsóknar-
nefndarinnar um mögulega
ábyrgð einstakra manna á því
sem gerðist í aðdraganda banka-
hrunsins. Það kemur hins vegar
í hlut Alþingis að fjalla almennt
um skýrsluna m.a. í þeim tilgangi
að draga megi lærdóm af því sem
gerðist haustið 2008.
Nokkuð hefur borið á efa-
semdum um að Alþingi sé réttur
aðili til að fylgja skýrslu rann-
sóknarnefndarinnar eftir. Í okkar
lýðræðis-
samfélagi er
Alþingi eina
stofnunin sem
hefur lýðræðis-
legt umboð til
að ráða fram
úr sameigin-
legum hags-
munamálum
þjóðarinnar
og segja hand-
höfum fram-
kvæmdar-
valdsins fyrir verkum. Þá bera
ráðherrar ábyrgð á embættis-
athöfnum sínum gagnvart Alþingi
og þingið getur eitt tekið afstöðu
til þess hvort tilefni sé til að
ákæra ráðherra samkvæmt 14. gr.
stjórnarskrárinnar. Þess vegna er
það beinlínis hlutverk Alþingis að
leggja mat á viðbrögð ráðherra
og annarra stjórnvalda í þessu
máli, draga lærdóm af mistökum
og bæta úr því sem aflaga hefur
farið. Þó að hrun fjármálakerfis-
ins sé á ýmsan hátt sneypa fyrir
ríkisvaldið verður ekki undan því
vikist að Alþingi fjalli um það út
frá þessum forsendum.
Tryggja þarf vandaða þing-
meðferð
Í frumvarpi forsætisnefndar er
umfjöllun Alþingis um niður-
stöður rannsóknarnefndarinnar
sett í ákveðinn farveg. Þar er
leitast við tryggja að skýrslan fái
vandaða og ítarlega meðferð og
að viðbrögð þingsins verði bæði
fum laus og skýr. Á Alþingi er
engin föst eftirlitsnefnd eins og
víða í nágrannalöndum okkar. Því
er fyrirhugað að kjósa níu manna
þingmannanefnd sem er ætlað að
fara vandlega yfir skýrslu rann-
sóknarnefndarinnar og móta við-
brögð Alþingis við niðurstöðum
hennar. Henni er síðan ætlað að
skila skýrslu til Alþingis ásamt
tillögum að öðrum þingmálum
eftir því sem efni máls krefur.
Þingmannanefndin getur leitað
aðstoðar sérfræðinga í störfum
sínum. Eins getur hún falið einum
eða fleiri sérfróðum aðilum að
rannsaka einstök atriði og gefa
sér skýrslu um niðurstöðuna.
Stjórnskipanin leyfir aftur á
móti ekki að aðrir en þingmenn
eigi hlut í flutningi þingmála.
Því verður nefnd sem er ætlað
þetta hlutverk að vera skipuð
þingmönnum, en ekki utanþings-
mönnum. Þá er mikilvægt er að
skipan nefndarinnar endurspegli
eftir fremsta megni litróf stjórn-
málanna á Alþingi. Því hefur
forsætisnefnd mælst til þess að
þingflokkarnir komi sér saman
um einn lista við kjör í nefndina
þar sem allir þingflokkarnir eiga
a.m.k. einn fulltrúa.
Ekki er á þessu stigi hægt að
ákvarða viðfangsefni þingmanna-
nefndarinnar. Það mun ráðast af
umfjöllun rannsóknarnefndar-
innar og niðurstöðum hennar.
Væntingar standa þó til þess að
skýrsla hennar geti orðið faglegur
grundvöllur að almennu uppgjöri
málsins og að íslensk stjórnmál
og samfélagið í heild geti dregið
af því einhvern lærdóm. Þá má
ætla að þingmannanefndin muni
fylgja eftir ábendingum rann-
sóknarnefndarinnar um breyt-
ingar á lögum og reglum.
Við það er miðað að þingmanna-
nefndin geri grein fyrir athugun
sinni í áliti sem lagt verður fyrir
Alþingi. Þar verður eftir atvikum
unnt að gera tillögu eða tillögur
til þingsályktunar sem kæmu til
afgreiðslu við lok umræðunnar
um skýrsluna. Þó að ekki sé
í frumvarpi forsætisnefndar
settur ákveðinn tímafrestur
fyrir athugun þingmanna nefndar-
innar er eftir sem áður mikil-
vægt að hraða meðferð málsins
eftir fremsta megni og að þing-
mannanefndin setji sér skýr
markmið í þessu efni. Þá mun ég
sem þing forseti gera mér far um
að tryggja þingmannanefndinni
sem besta aðstöðu til að sinna
verkefni sinu, bæði með aðstoð
skrifstofu þingsins og sérfræð-
ingum utan hennar.
Höfundur er forseti Alþingis.
Hlutverk þingsins við meðferð
skýrslu rannsóknarnefndarinnar
ÁSTA RAGNHEIÐUR
JÓHANNESDÓTTIR
Væntingar standa þó til þess
að skýrsla hennar geti orðið
faglegur grundvöllur að al-
mennu uppgjöri málsins og að
íslensk stjórnmál og samfélagið
í heild geti dregið af því ein-
hvern lærdóm.
lta
klingafata
egundir og
cl Pepsí dó
alltaf í leiðinni!
Ho
kjú
2 t
33 598 kr.pk.
ÓDÝRT
ALLA DAGA!