Vikan - 17.06.1971, Síða 42

— ... síðu forvöð frú, á morgun
kemst ég á eftrilaun og þá œtla
ég að skirfa endurminningar
mínar!
aði í Jóseph litla, var mjög
veik, sýkillinn hafði verið
þurrkaður í fjórtán daga. Þessi
upplausn var árangur af mjög
flóknu vísindastarfi. Öll fúka-
lyf, serum og bóluefni nútíma
læknavísinda eru byggð á
þeim landvinningum, sem
Pasteur náði í sinni tíð.
Pasteur leið illa, hann sá
alls konar ofsjónir, sá Joseph
litla engjast sundur og saman
af kvölum og þorsta.
— Hef ég hætt á þetta of
snemma? spurði hann sjálfan
sgi. Hann gat ekki sofið og
stundum lagði hann frá sér
hníf og gaffal og gat ekki
k'omið niður nokkrum matar-
bita, og það kom ekki að
nokkru haldi þótt konan hans
reyndi að róa hann. Hann var
ýmist í náttmyrkri óttans eða
í sólskinsbirtu vonarinnar. Að
lokum fékk hann háan sótt-
hita.
SIGUR VfSINDANNA
Að lokum kom að því að
Joseph litli fékk síðustu spraut-
una, þá -fjórtándu. Seinni
sprautan var ávallt sterkari
þeirri fyrri og um leið voru
sprautaðar tilraunakanínur, til
að fylgjast betur með.
Drengurinn hafði verið mjög
hress allan tímann, lék sér oft
við tilraunadýrin í vinnustofu
Pasteurs. Samstarfsmenn hans
höfðu áhyggjur af heilsu hans
og fengu hann til að yfirgefa
borgina, sér til hressingar.
Kraftar Pasteurs voru nú
m.íög á þrotum. Hann hafði
raunar aldrei náð fullri heilsu
eftir að hann fékk aðkenningu
af slagi, þegar hann var fjöru-
tíu og fimm ára.
Pasteur tók loforð af Joseph
litla að láta sig vita um líðan
sína, eftir að hann fór heim
með móður sinni. Joseph varð
alheill, en það var ekki fyrr
en mörgum mánuðum siðar að
Pasteur þorði að trúa því.
Þessi stórkostlegu tíðindi
spurðust nú um allt Frakkland,
einn mesti sigur læknisfræð-
innar. Og Pasteur var alls ekki
læknir.
Þetta var fyrsti sigurinn.
Annar sjúklingur Pasteurs var
fimmtán ára gamall fjárhirðir,
sem hafði á hetjulegan hátt
bjargað sex smábörnum und-
an óðum hundi, með keyri eitt
að vopni. Hann gat haldið
hundinum i skefjum meðan
verið var að koma börnunum
undan, en hundurinn náði þvi
að bíta hann í handlegginn,
áður en hann gat bundið kjaft
hans saman með svipuólinni
og rotað hann með tréskónum
sínum. Pilturinn hét Jean-
■ Baptiste Juotille og honum
batnaði líka. Það undárlega
skeði, mörgum árum síðar
(árið 1940), var* að þessi sami
maður lét lífið vegna Paste-
urs. Hann hafði þá um árarað-
ir verið dyravörður við Paste-
urstofnunina í París, þegar
liðsforingjar úr fýzka setulið-
inu heimtuðu af honum að
hann léti opna grafhýsi Paste-
urs. — Aldrei! hrópaði Jean-
Baptiste, en foringjarnir hrintu
honum til hliðar. Hann gekk
þá til hliðar og stakk sig með
rýting í brjóstið, gat ekki lif-
að þessa smán, sem framin
hafði verið bæði gegn Paste-
ur og helgi dauðans.
VONBRIGÐIN
Eftir að Joseph og Jean-
Baptiste höfðu fengið bata tók
fólk, sem hafði verið bitið af
hundum, að streyma til París.
Og sömuleiðis vísindamenn,
sem voru jafn fjölmennir. Til-
raunir Pasteurs voru nú orðn-
ar kunnar og sannarlega at-
hyglisverðar. Hann læknaði þá
sem bitnir höfðu verið, bjarg-
aði þeim frá hryllilegum
dauða.
En svo kom 9. nóvember.
Snemma um morgunin komu
sorgbitnir foreldrar með litla -
telpu, sem óður hundur hafði
ráðizt á. Það var hræðilegt að
siá hvernig barnið var útleik-
ið. Telpan hét Louise Pelleti-
er og var tíu ára.
Skelfingu lostinn virti Pas-
teur fyrir sér hið hræðilega
útleikna barn, sem hafði verið
bitið fyrir þrjátíu og sjö dög-
um; eitt af bitunum hafði
næstum drepið hana.
— Góði Guð! hrópaði Paste-
ur og augu hans urðu dökk af
ótta. — Æðið getur gripið hana
hvenær sem er, það er alltof
seint og bólusetja hana, það er
ekki nokkur von til að bjarga
henni. í nafni vísindanna ætti
ég ekki að reyna það, það
myndi skaða álit mitt og sam-
herja minna, ef það misheppn-
ast.
Foreldrarnir grátbændu hann
að gera tilraun, en þetta var
fyrirfram dæmt til að mis-
heppnast.
En fyrstu dagana virtist allt
vera í lagi. En svo snerist það
við, fyrstu einkenni hundaæð-
is voru greinileg. Louise litla
fékk æðiskast og vildi ekki
einu sinni reyna að drekka.
Hún fékk krampaflog í hvert
sinn sem það var reynt. Hún
fékk samt sprautur annan-
hvorn klukkutíma, til að lina
þjáningar og einu sinni, þegar
bráði af henni, rétti hún hend-
urnar í áttina til Pasteurs og
kveinaði: — Vertu hjá mér!
Hann hélt í kaldsveitta hönd
barnsins, þegar það gaf upp
öndina og hann gekk grátandi
í burtu.
Mörgúm árum síðar sagði
faðir Louise: — Ég veit eng-
an, sem hefði gert þetta, að
fórna margra ára erfiði og
heimsfrægð, með því að ganga
bsint að því, sem hann viSsi
að var vonlaust.
SKOTTULÆKNAR OG
MORÐINGJAR
Óvinir Pasteurs hrósuðu
sigri. Þetta var vítavert! Mót-
stöðumenn hans höfðu lengi
beðið eftir slíku tækifæri til
að ráðast á hann. Þeir svifust
einskis, heldur skáru upp
herör til að rakka hann nið-
ur og fá almenning á móti
honum.
— Skottulæknar og morð-
ingjar var aðalslagorðið.
Bólusetning gegn hundaæði
var sögð tilgangslaus. Það var
sagt að litla stúlkan hefði lif-
að, ef ekki hefðu komið til
sprautur Pasteurs.
Mótspyrnan gegn Pasteur,
blönduð öfund og mannvonzku
varð nú að hreinu æði, enda
þurfti lítil til að auka hug-
myndaflug almennings viðvíkj-
andi þessum sjúkdómi, sem
var svo goðsagnakenndur og
dularfullur í augum fólksins.
Almenningur fór nú að ef-
ast um lækningamátt bólusetn-
inganna. Ung kona í Ungverja-
landi, sem hafði orðið fyrir
hundsbiti, sagðist hafa hikað í
sex daga, vegna þess að hún
var búin að missa trúna á
bólusetninguna, en hún fékk
nú samt bata.
Sömuleiðis fjögur amerísk
börn, sem voru komin um
borð í skip, þegar Louise litla
dó. Meðan þau voru á leið yf-
ir Atlantshafið var skrifað í
blöðin að foreldrar þessara
barna hefðu getað sparað sér
kostnaðinn við förina.
En smám saman rénaði þessi
hatursbylgja. Fólk alls staðar
að úr Evrópu þusti til Frakk-
lands. Margt af þessu fólki var
algerlega snautt, en mannvin-
urinn Pasteur sá því jafnvel
fyrir fæði og húsnæði, meðan
það dvaldi í París. Öll litlu
hótelin í nágrenni við rann-
sóknastofu Pasteurs voru allt-
af yfirfull af fólki sem kom til
lækninga.
Fimmtán mánuðurn eftir að
fyrstu sprautunni var stungið
í Joseph litla Meisters höfðu
2490 rrianns fengið meðhöndl-
un og flestir bata. Aðeins tíu,
sem komu of seint, létu lífið.
Svo komu nítján sjúkir
bændur frá Smolensk í Rúss-
landi. Þeir höfðu verið bitnir
af óðum úlfum nítján dögum
aður. Fimm voru svo hörmu-
lega útleiknir að þeir gátu ekki
stigið í fæturna, og varð því
að setja þá á sjúkrahús. Þegar
þeir komu sögðu þeir: „Paste-
ur! Pasteur!" Það var það eina
sem þeir gátu sagt á frönsku.
Nú gengu Parísarbúar alveg
af göflunum, enda eru þeir
sérfræðingar í því. í þetta sinn
gengu þeir af göflunum út af
Rússunum, sem allir hlytu að
deyja, bví að svo langt var um-
liðið frá því þeir voru bitnir.
Pasteur og félagar hans tóku
nú til við bólusetninguna og
vegna þess hve tíminn var
naumur, settu þeir í sjúkling-
ana tvær sprautur á dag.
Nú var Pasteur sungið lof
um allan heim, því svo gæfu-
lega hafði til tekizt að lífi allra
Rússanna, að þrem undantekn-
um var bjargað.
í þakkarskyni sendi Rússa-
keisari Pasteur sankti Önnu
krossinn, alsettan demöntum
og að auki 100 þúsund franka,
til að hægt væri að hefja bygg-
ingu tilraunastöðvar. Það er
nú Pasteurstofnunin. Tilrauna-
stöðin var reist, en nú var lok-
ið störfum Pasteurs, það var
eins og hann þyldi ekki sigur-
inn, boginn brast.
28. september fékk hann
hægt andlát, þá sjötíu og
þriggja ára gamall.
Daginn áður en hann lokaði
augunum í síðasta sinn, sagði
hann: — Ó, hve ég á mikið
ógert! *
42 VIKAN 24. TBL.