Vikan - 09.12.1976, Blaðsíða 75

ómótt og var þungur í maganum,
og til að beina athyglinni frá vanlíð-
an sinni einbeitti hann sér að vinstri
fótar stígvéli sínu.
— Fyrir svona stígvél tæki ég
ekki meira en sjö og hálfa rúblu.
Hvaða skósmiður hefur eiginlega
saumað þau? spurði hann.
— Kuzma Lebedkin, svaraði
þjónninn.
— Kallaðu hann hingað, aula-
bárðinn þann arna!
Stuttu síðar kom Kuzma Lebedk-
in frá Warszawa. Hann stóð frammi
við dyr og spurði:
— Hvað mælið þér fyrir, yðar
hágöfgi?
—■ Haltu kjafti! öskraði Fjodor
og stappaði í gólfið. — Enginn
hefur spurt um skoðun þína!
Gleymdu ekki hver staða þín er,
paddan þín! Aulabárður! Þú getur
ekki saumað stígvél. Þú ættir að fá
á kjaftinn! Hvað viltu hingað?
— Ná í peningana mina, með
leyfi.
— Hvaða peninga? (Jt með þig.
Komdu aftur á laugardaginn. Þjónn
komdu honum burt.
En þá minntist hann þess að
viðskiptavinirnir höfðu verið vin-
samlegir við hann, og hann varð
niðurdreginn. Til að hugsa um
annað tók hann upp peningaveskið
sitt, digurt vel, og fór að telja
peningana sína. Þetta voru miklir
peningar, en Fjodor vildi meira.
Djöfullinn, með bláu gleraugun,
færði honum annað veski ennþá
digurra, en honum nægði þetta
ekki, og því lengur sem hann taldi
þeim mun óánægðari var hann.
Um kvöldið færði sá vondi hon-
um stóra, barmmikla ungfrú í
rauðum kjól og sagði, að þetta væri
nýja konan hans. Þau kysstust
fram eftir kvöldi og borðuðu pipar-
hnetur. Um nóttina gat hann ekki
sofnað, hann ló á mjúkri dúndýn-
unni og velti sér til og fró. Hann var
áhyggjufullur.
— Hér eru miklir peningar, sagði
hann við konu sína. — Ef maður
sýnir ekki aðgót laumast þjófar inn.
Þú ætti að ná þér í ljós og líta eftir!
Alla nóttina lá hann án þess að
koma blundur á brá og fór á fætur
til þess að líta eftir að allt væri í lagi
með kistuna. Hann varð að fara í
kirkju um morguninn til morgun-
messu. I kirkjunni voru allir jafnir,
ríkir sem fátækir. Þegar Fjodor var
fótækur bað hann: „Herra, haf
umburðarlyndi með mér syndugum
manni!” Nú bað hann þess sama
eftir að hann var orðinn ríkur. Hver
var þá munurinn? Og þegar riki
Fjodor deyr grafa þeir hann ekki í
gulli né gimsteinum, heldur i sömu
svörtu moldinni og hina fátækustu
af öllum fátækum. Fjodor mun
brenna í sama eldi og skósmiðurinn.
Allt þetta angraði Fjodor, auk þess
vtu- hann ennþá ónotalegur innan
um sig eftir máltíðina, og það var
ekki bænin, sem fyllti huga hans,
heldur aðrar hugsanir — um pen-
ingakistuna, um innbrotsþjófa og
um hina glötuðu sál hans.
Hann var reiður, þegar hann kom
út úr kirkjunni. Til að dreifa
huganum fór hann að syngja fullum
hálsi, eins og hann hafði svo oft gert
áður. En hann var ekki fyrr
byrjaður sönginn en lögreglumaður
gekki til hans, heilsaði og sagði.
— Afsakið, fint fólk syngur ekki
á götum úti! Þú ert ekki skósmiður!
Fjodor hallaði sér upp að grind-
verkinu og hugleiddi, hvað hann
gæti gert til að dreifa huganum.
— Halló þú þarna! hrópaði mað-
ur. — Þú ætti ekki að halla þér að
grindverkinu, þú óhreikar pelsinn
þinn!
Fjodor fór inn í verslun og keypti
bestu harmonikuna sem völ var á og
fór svo út á götuna og spilaði. Allir
sem framhjá honum fóru bentu á
hann og brostu.
— Þvílíkur herramaður!
— Hann hagar sér bókstaflega
eins og hver annar skósmiður...
— Getur herramaður virkilega
leyft sér svona framkomu? sagði
lögreglumaðurinn við hann. — Nú
vantar bara að þér farið inn á
knæpu líka!
— Herra, gef oss ölmusu í Jesú
Krists nafni! kveinuðu fátækling-
amir, sem höfðu umkringt Fjodor.
Sýnið göfuglyndi!
Meðan hann var skósmiður höfðu
fátæklingarnir ekki sýnt honum
neinn óhuga, en nú stóðu þeir í vegi
fyrir honum.
Þegar hann kom heim kom nýja
konan hans til móts við hann klædd
grænni blússu og rauðu pilsi. Hann
vildi láta vel að henni og rétti fram
höndina til að klappa henni á
botninn, en hún hvæsti:
— Sveitadurgur! Aulabárður!
Þú kannt ekki að umgangast döm-
ur! Ef þú vilt nálgast mig, verður
þú að gjöra svo vel að kyssa mig á
höndina, ég þoli ekki ruddaskap.
„Bölvað líf!” hugsaði Fjodor.
„Þetta kalla þeir að lifa! Maður má
hvorki syngja, spila á harmoniku
eða grínast við konuna... fuss!”
Hann hafði ekki fyrr sest við
tedrykkju með konunni en sá vondi
birtist með bláu gleraugun og sagði:
— Jæja, Fjodor Panteleitsj, nú
hefi ég uppfyllt samninginn fyrir
mitt leyti. Skrifaðu nú undir og
fylgdu mér. Nú veist þú, hvemig
það er að lifa við ríkidæmi, hefur þú
fengið nóg?
Hann dró Fjodor með sér niður í
helvíti, alveg niður í neðsta, og
púkarnir streymdu að og hrópuðu:
— Fífl! Asni! Aulabárður!
Það var svo mikil steinolíulykt í
helvíti, að honum lá við köfnun.
En í einni svipan hvarf allt.
Fjodor opnaði augun og só borðið
sitt, stígvélin og lampann. Lampa-
glasið var svart, og frá litlum loga
steig upp illa þefjandi reykur, og
við hliðina stóð viðskiptavinurinn
með blóu gleraugun og hrópaði
fokillur:
— Fífl! Asni! Aulabárður! Ég
skal jafna um þig auminginn þinn.
Nú eru liðnar tvær vikur síðan þú
tókst við pöntuninni, og enn em
stígvélin ekki tilbúin. Þú heldur
kannski, að ég hafi tíma til að
heimsækja þig fimm sinnum á dag
út af stígvélunum? Öþokki! Ræfill!
Fjodor tók til við stigvélin og
viðskiptavinurinn hélt áfram að lóta
skammir og hótanir dynja yfir
hann. Loksins varð hann rórri, og
þó spurði Fjodor dimmri röddu:
— Fyrirgefið, en hver er atvinna
yðar?
— Ég framleiði skrautljós og
flugelda. Ég er flugeldaframleið-
andi.
Það hringdi til morgunmessu.
Fjodor afhenti stígvélin, fékk greitt
og hélt af stað til kirkju.
Á götunni var fjöldi sleða og
vagna með bjamarskinnsteppum.
Kaupmenn, ungmeyjar og liðsfor-
ingjar gengu á gangstéttinni jafn-
hliða almúganum... Fjodor var ekki
öfundsjúkur lengur og harmaði ekki
hlutskipti sitt. Honum fannst nú,
að fátækir og ríkir liðu jafnt. Annar
aðilinn getur ekið vagni, hinn
sungið fullum hálsi og spilað á
harmoniku, en þegar allt kemur til
alls bíður þeirra sama hlutskipti,
ein og sama gröfin, og það er ekkert
þess virði í lífinu, að maður selji
hinum vonda sólu sína til að öðlast
það. ^
...
— Ég er að bíða eftir
flóðinu, svo að ég geti farið.
50. TBL. VIKAN 75