Vikan - 30.10.1980, Page 7

Brot úr endurminningum
David Niven
myndaverinu gengu margar sögur um
hvað hún varðveitti friðhelgi sína ákaft.
Hún vildi helst alltaf vinna með sama
fólkinu og krafðist þess að Bill Daniels,
sem þótti hræðilegur ljósmyndari, tæki
allar myndir af henni. Hún var fyrsta
flokks atvinnumanneskja og virtist eiga
létt með að umgangast samstarfsfólk
sitt.
En eins og Bill orðaði það „Hún gat
fundið á lyktinni ef einhver óviðkom-
andi var í mílufjarlægð eða minna. Það
var sama hver átti í hlut. Hún fann fyrir
augnaráði sem á henni hvíldi í hópi
hundraða aukaleikara og þá fór hún í
búningsherbergi sitt og beið þar til
viðkomandi hafði veriðfjarlægður."
Þessi óskiljanlegi hæfileiki hennar
varð að þjóðsögu og margir skemmtu sér
við sögur af ferðum hennar en þá bókaði
hún farmiða og hótelgistingu undir
nöfnum eins og „Gussie Berger” og
„Harriet Bröwn”. Ef til vill hefur hún
aldrei sagt hin frægu orð „Ég vil vera
ein” en á því leikur enginn vafi að hún
vildi vera einsömul. Hún var hræðilega
feimin við ókunnuga og vildi helst ekki
umgangast aðra en þá sem hún var búin
að kynnast áður. „Þó maður leiki í kvik-
mynd með Grétu Garbo,” sagði Robert
Montgomery, sem einnig var stjarna hjá
M-G-M, „þá er ekki þar með sagt að
maður sé orðinn málkunnugur henni.”
Robert Taylor sem lék á móti
Grétu Garbo í Camille sagði
mér að það hefði verið stórkost-
leg reynsla að leika með henni
að einu undanskildu: Hún
sveifst varla nokkurs til að geta
verið þægitega skóuð.
„Þarna vorum við,” sagði
hann, „að leika ástarsenur og
dauðasenur og hún var í glæsi-
legum krínólínkjól en allan
tímann vissi ég af því að hún var
I gömlum, útjöskuðum inniskóm
innanundir. ”
Garbo gat orðið ísköld til augnanna ef
einhver reyndi að hafa áhrif á hana eins
og Grocho Marx fékk að kenna á dag
nokkurn.
Hann sá auðþekkta veru nálgast í
síðbuxum með barðastóran hatt, gekk í
veg fyrir hana, hneigði sig djúpt á sinn
vel þekkta hátt og gægðist undir hatt-
barðið. Tvö' isköld augu litu á hann
hörð sem demantar og hann hopaði og
tuldraði í barminn: „Afsakið frú, . . . ég
hélt að þér væruð náungi sem ég þekkti I
Pittsburgh.”
Þegar talmyndirnar komu til sögunn-
ar varð mikið mannfall í röðum hinna
skæru stjarna þöglu myndanna. Enginn
lauk þó ferli sínum á jafn niðurlægjandi
og hraklegan hátt og John Gilbert. Þessi
fyrrum stórstjarna og tekjusmali M-G-
M kvikmyndafyrirtækisins hrundi af
stalli sínum er fyrsta talmynd hans, sem
fyrir seinheppni var kölluð „Sigurnótt
hans”, var frumsýnd. Rödd Gilbert
skorti alla dýpt, hann hafði skæra og
þægilega rödd, en einhvern veginn fór
hún illa við dökk leiftrandi augu og skín-
andi hvítar tennur hins stórkostlega
elskhuga hvíta tjaldsins. Þar að auki
voru hljómgæði mjög takmörkuð á
bernskuárum talmyndanna og lágtón-
arnir skáru hlustir áheyrenda er John
Gilbert reyndi í fyrsta sinn að tjá
eldheita ást sína kreistri röddu á tjald-
inu. Hann fékk ekki fleiri hlutverk í fyrr-
verandi konungdæmi sínu. Sögur gengu
um að stjórn kvikmyndafélagsins væri
að reyna að rifta samningnum við
Gilbert, sem hljóðaði upp á geysiháar
summur.
Reynt var að leggja fyrir hann gildrur
í formi gleðikvenna og guðaveiga en
veslings maðurinn virtist ekki ginn-
keyptur fyrir slíku opinberlega. Hins
vegar gengu miklar sögur af drykkju
hans í einrúmi en ómögulegt var i að
rifta samningnum á þeim forsendum.
Nokkrum árum áður en Gilbert lenti i
þessari smán hafði ástarævintýri hans
og Grétu Garbo verið á hvers manns
vörum i Hollywood. En í þann mund
sem Gilbert heyrði kirkjuklukkurnar
hljóma í huganum stakk Gréta af. Hún
var ekki sérlega gefin fyrir alla þessa
athygli.
Ástarsena úr Camille (Kameliufrúnni). Robert Taylor og Gréta.
Þegar Gréta Garbo var á hátindi
frægðar sinnar og Gilbert á leið til botns
var verið að ráðast í töku kvikmyndar
um Kristínu Svíadrottningu. Laurence
Olivier var fenginn frá Englandi til að
leika á móti Grétu í þeirri mynd. En af
óskiljanlegri ástæðu var horfið frá þvi að
láta hann fá hlutverkið og það hlýtur að
hafa verið mikið áfall fyrir Olivier sem
þá var enn óþekktur utan heimalands
síns. Hann átti þó eftir að bæta marg-
falt úr því. Garbo sá sér leik á borði og
krafðist þess að vinur hennar Gilbert
fengi hlutverkið. Hún fékk vilja sínum
framgengt en ekki nægði það til að
endurreisa Gilbert.
Gréta Garbo var seinna vel kunnug
David Niven ekki síst vegna þess að
hann var giftur sœnskri konu, Hjördisi.
Grétu þótti gott að hafa landa sinn að
tala við og það réð ekki minnstu um
hve vel kunnug Gréta Garbo og Niven
urðu. Hann segir að endalok veldis
hennar í kvikmyndum hafi verið jafn-
snögg og óvænt og fyrsti sigurinn. Hún
hafi einfaldlega valið rangt hlutverk.
Nokkuð sem hefur hent marga leikara.
Á stríðstlmum áttu allar myndir að
vera fyndnar, afþreying var öllu ofar, en
Garbo lenti í að leika í gamanmynd sem
var alls ekki fyndin.
Niven segir að allir hafi átt von á að
Gréta Garbo léti fyrr eða slðar tilleiðast
að leika í einni mynd enn, eiga sér þetta
venjulega „comeback"sem festa leikara
dreymir um. En þegar hún dró sig
endanlega inn i skel sína var það í.
alvöru. Hún futti til New York en kom
til Hollywood af og til aftur, synti nakin í
sundlaugum vina sinna og var alls ekki
feimin í sinn þrönga hóp. En hún hvarf
jafnan ef eitthvað benti til að reyna œtti
að draga hana úr fylgsnum sínum.
Lýsingar David Niven bera það með sér
að hann haf að vissu leyti átt mjög erftt
með að gera sér grein fyrir hvers konar
manneskja Gréta Garbo er. Og hann er
svo sannarlega ekki einn um það.
Munurinn er aðeins sá að hann hafði
betri aðstöðu til að reyna að leysa
gátuna um þessa óvenjulegu
kvikmyndadrottningu. En það tókst
ekki. □
44* tbl. Vikan 7