Vikan - 30.10.1986, Side 47

Áttundi þáttur
verður að gerast á áteknu bandi. Hafi þessi
mistök verið gerð verður að endurtaka þessa
aðgerð en færa klippinguna örlítið framar á
nryndskeiði upptökutækisins, án þess þó að
stytta það um of. Ef þetta mistekst aftur verð-
ur að fara enn framar í næstu umferð en þá
getur myndskeiðið orðið of stutt við þessar
sífelldu styttingar. Ef svo er verður jafnvel að
endurtaka hið skemmda myndskeið og byrja
svo aftur. Ávallt skal skoða hverja klippingu
fyrir sig jafnóðum og klippt er því ef eitthvað
hefur farið úrskeiðis, til dæmis í miðri mynd,
verður oftast að byrja upp á nýtt frá þeim stað
og er þá jafnvel margra tíma klippivinna runn-
in út í sandinn.
- Eru einhverjir fleiri möguleikar við klipp-
ingu og er hætta á því að böndin skemmist?
Yfirleitt er engin hætta á því að frummynd-
in skemmist við klippingu á myndböndum, svo
framarlega sem tækin eru hrein og í lagi. Á
um myndum stefna menn gjarnan að listrænni
klippingu. Tvær andstæður má nefna við klipp-
ingu: harða klippingu og mjúka klippingu.
Hörð klipping er það þegar við klippum frá
víðri mynd í nærmynd eða frá ærslum yfir í
rólegheit, til dæmis baðströnd sem þakin er
fólki og lífi yfir í rólegan eyðifjörð, einnig frá
litríku umhverfi yfir í drungalegt. Mjúk klipp-
ing er það þegar myndskeiðin renna saman svo
áhorfandinn tekur vart eftir því. Oft er þá
klippt í hreyfmgu, það er hreyfing á sér stað
í þeim myndskeiðum sem klippast saman,
hvort heldur myndavélin eða atburðir innan
rammans (myndarinnar) eru á hreyfmgu og
virka eðlilega í framhaldi af fyrra atriðinu. Ef
klippt er mynd, þar sem myndavélin er í hliðar-
hreyfmgu (pan), og ætlunin er að tengja
myndskeiðið mynd þar sem myndavélin er
kyrr þarf myndavélin (hreyfingin) að vera
stoppuð í fyrra myndskeiðinu þar sem tvær
myndir. Þá getur verið gott að klippa inn
nærmyndir af áhorfendum eða keppendum.
- Hvað á hvert myndskeið að vera langt?
Venjan er sú að áhorfandinn þarf meiri tíma
til þess að virða fyrir sér víða mynd þar sem
mikið er að gerast heldur en til dæmis nær-
mynd af manni eða síma sem hringir. Varast
ber að hafa myndskeiðin of löng. Þó gerist það
stundum að myndskeiðin verða löng þar sem
menn eru að fiska eftir hljóðinu, til dæmis
söng, ræðum og fleira.
Hvað ber að varast við klippingar?
Mjög óþægilegt er að horfa á „hopp" í klipp-
ingunni. Það gerist þegar of lítill hluti er
klipptur úr myndskeiðinu og breytingin verður
ekki afgerandi í myndinni, til dæmis frá víðri
mynd í miðmynd.
Hvaða munur er á klippingu hjá atvinnu-
mönnum og áhugamönnum?
Atvinnumenn geta látið mynd koma yfir
Lík myndskeið klippast ílla saman. Hér er breytingin ekki afgerandi og virkar sem hopp i sýningunni.
sumum tækjum er hægt að setja inn aðra mynd
á átekna/klippta spólu en láta hljóð, sem fyrir
er, halda sér. Þá verður tækið að vera með
INSERT-takka. Þennan möguleika getur verið
gott að nýta ef ekki hefur átt að klippa frum-
myndina en einhvers staðar hafa orðið mistök
í upptöku. Þá er hægt að þurrka út mistökin
og setja inn nýja mynd sem við á eða jafnvel
taka mynd af ljósmynd eða millitexta og bæta
skemmdina. Einnig eykur þessi möguleiki á
fjölbreytni í viðtölum og ræðuhöldum, sem
tekin eru upp, ef hægt er að setja inn myndir
sem tengjast því efni sem um er rætt, eins og
við könnumst við úr sjónvarpsfréttum.
- Hvaða reglur gilda almennt um klippingu?
Til að byrja með reyna menn aðeins að
klippa burt það sem hefur mistekist eða er of
langt. Með meiri æfingu og athugunum á góð-
kyrrmyndir tengjast betur saman. Þetta á einn-
ig við um zoomhreyfingu. Hreyfingin á að
vera búin þegar klippt er nema samsvarandi
hreyfmg sé í næsta atriði. Einnig má mýkja
klippinguna með því að láta myndina fara úr
fókus og láta næsta myndskeið byrja úr fókus
en koma svo inn hægt með fullum skarpleika
í lokin. Þetta er gert við myndatökuna en þá
er fjarlægðarstillingunni snúið rólega í lok töku
og byrjun næsta atriðis. Einnig er sérstakur
takki á sumum vélum til þess að gera þetta.
Stundum er hægt að nota dekkingu (fade) í
kaflaskilum.
- Hvað er innklipping?
Innklipping er gjarnan notuð til þess að gera
myndina ásjálegri og auka samsetningarmögu-
leikann í klippingunni. Sem dæmi má nefna
íþróttaviðburð. Máske er mikið um yfirlits-
aðra mynd og skipt mörgum myndum niður
á skjáinn og látið þær breyta um stærð og
fleira. Enn er þetta aðeins gert í dýrum mynd-
blöndunartækjum. Einnig er hægt að gera
litaleiðréttingar og fleira til þess að gera mynd-
ina betri. Í þessum tækjum (u-matik og 1“
band) verða afföll við klippinguna sáralítil og
klippt mynd (2. kynslóð) þolir vel fjölföldun
(3. kynslóð). Hjá áhugamönnum með VHS eða
BETA borgar sig vart að íjölfalda klipptu
myndina því að við hverja kóperingu tapast
10-15% í gæðum, nema í bestu tækjum hjá
þeim fyrirtækjum sem veita klippiþjónustu. En
hvað um það - oft má gera hina ásjálegustu
mynd þegar búið er að klippa burt það sem
ekki á við, stytta hæfilega og raða saman í
samfellda sögu eða atburð með titlum og til-
heyrandi. Það getur þú líka.
44, TBL VIKAN 47