Vikan - 19.03.1987, Side 30

Yflrskilvitlegt
að hefur alltaf verið þráhyggja hjá
manninum að reyna að kynnast
því sem hann þekkir ekki. Eitt af
því sem maðurinn hefur mest velt
fyrir sér er spurningin um líf eftir dauð-
ann. Flest trúarbrögð gera ráð fyrir lífi
handan þessa þótt um sé að ræða afskap-
lega misjafnar skilgreiningar á því.
Menn hafa líka lengi velt fyrir sér þeim
kröftum sem búa í manninum og skiln-
ingarvitum sem eru óþekkt.
Dularsálfræði (parapsychology) er sú
vísindagrein sem hefur fengist við þær
greinar sem taldar eru yfirskilvitlegar.
Þar er til dæmis um að ræða hugsana-
flutning, freskigáfu, spádómsgáfu og
aðrar greinar sem ekki eru almennt sam-
ræmdar eða menn eru yfirleitt ekki
sammála um.
Andatrú eða sálnahyggja er sú grein
sem byggir á því að ákveðnir menn, sem
hafa miðilshæfileika, geti náð sambandi
við látnar verur.
„Freskigáfa“ er skilgreind sem ofur-
hæflleikar til þess að vita hluti eða
atburði sem eru ekki endilega i hugsun
einhvers annars aðila. Til að komast að
því hvort menn hafi freskigáfu voru yfir-
leitt notuð sérstök spjöld sem viðfangið
(sá sem verið er að prófa) átti að giska á.
Bunki af kortum er notaður, en í hon-
um eru kort með fimm tegundum tákna;
hringur, ferhyrningur, kross, bylgjulaga
línur og stjarna. Reiknaðar hafa verið
út líkurnar á því að menn giski á rétt
svör og eru þær þannig að af tuttugu og
fimm kortum á maðurinn að giska á
fimm rétt að meðaltali. Það er því ætlað
að ef maður er með sex eða sjö rétt kort
að meðaltali af hverjum tuttugu og fimm
ágiskunum sé ekki hægt að skýra það
með tilviljunarlögmálinu.
Notaðar eru nokkrar tegundir prófa
af þessu tagi en í dag eru þó nær ein-
göngu notaðar tölvur í stað þessara
korta. Það dregur verulega úr skckkju-
hættu. Einnig er notuð ákveðin geisla-
tækni sem veldur því að alger tilviljun
fæst.
Dularsálfræðin hefur líka fengist við
könnun á því fyrirbæri sem nefnist spá-
dómsgáfa, það er að segja sá hæfileiki
að geta séð atvik sem munu gerast í fram-
tíðinni. Það er mjög misjafnt hversu langt
slíkir spámen virðast geta séð fram i tim-
ann.
Rithöfundurinn Jacques Cazotte bauð
vinum sínum til hádegisverðar á heimili
sínu i París árið 1788. Þar sagði hann
þeim að konungurinn myndi verða
dæmdur til dauða í komandi byltingu
og jafnframt að hið sama myndi eiga sér
stað með nokkrar þær konur sem við-
staddar voru hádegisverðinn.
En hann sagði nákvæmar frá. Hann
beindi augum sínum alvarlegur að Nicol-
as Chamfort, frægu leikritaskáldi, og
sagði:
„Þú rnunt skera slagæð þína tuttugu
og tvisvar sinnum en þú deyrð ekki fyrr
en nokkrum mánuðum eftir þetta.“
Því næst sneri hann sér til markgreifans
af Condorcet, heimspekings og stærð-
fræðings sem var giftur einni af fegurstu
konum Frakklands:
„Þú munt deyja á gólfi fangaklefa þíns
eftir að hafa tekið inn eitur til þess að
snuða böðulinn.“
Síðast beindi hann spádómi sínum til
gagnrýnandans og leikritahöfundarins
Jean de la Harpe sem var þekktur fyrir
trúleysi:
„Byltingin mun gera þig að heittrúar-
manni.“
Chamfort vann fyrir byltingarsinna en
gagnrýndi þá síðar. Þá stóð hann frammi
fyrir því að þurfa að fara í fangelsi. Hann
reyndi að svipta sig lifi án árangurs.
Hann lést nokkrum mánuðum síðar.
Condorcet var valinn í þann hóp sem
samdi lögin. En þegar hann mótmælti
ógnarstjórninni var hann lýstur f'riðlaus.
Tveimur dögum eftir að hann var scttur
i fangelsi fannst hann látinn á góllinu í
klefanum sínum. Hann hafði snuðað
böðulinn.
Jean de la Harpe var líka settur í f'ang-
elsi. Þar tók hann líf sitt til endurskoðun-
ar og varð heittrúaður kaþólikki.
Cazotte var sjálfur handtckinn en lát-
inn laus aftur. En síðar var hann á ný
settur i fangelsi og svo tekinn af lili.
Það sem hér hefur verið nefnt heitir á
engilsaxnesku extrasensory pcrccption,
ESP.
að má segja að hugarorka sé fcrli,
öfugt við þctta. Hún fclst i þvi að
sá scm býr yfir hcnni getur hafl
áhrif á umhverfi sitt mcð huganum
einum saman. Það cr misjal'nt á hvaða
stigi slíkar tilraunir eru gcrðar. Mun l'ærri
gögn eru til um hugarorku hcldur en
hugsanafiutning og margir vísindamenn,
sem viðurkenna hugsanafiutning, afncita
hugarorku.
Upp hafa komið mörg tilfelli þar sem
fólk hefur virst vcra búið hugarorku og
margar sögur cru þckktar i þcssu sam-
bandi. Oft hefur komið upp ið mn svindl
hafi verið að ræða en það eru líka mörg
tilfelli óskýrð.
Hin unga Ninel Kulagina var hermað-
ur í rauða hernum. Hún hafði barist frá
því að hún var fjórtán ára gömul. Henni
leiddist óskaplega.
„Dag einn var ég í vondu skapi og var
afskaplega óþolinmóð,“ minntist Ninel
þegar hún var að rifja upp hvernig þetta
hófst. Ég var stödd innan dyra þegar
kanna, sem stóð á hillu, færðist skyndi-
lega nær kantinum og datt niður og
brotnaði.“
Aðrir atburðir svipaðir þessum fóru
að verða tíðir. Ljósið var kveikt og
slökkt, dyr opnuðust og borðbúnaður
færðist til. Allt gerðist þetta án nokkurra
sjáanlegra áhrifa af mannahöndum. í
upphafi hugsaði Ninel um drauga en hún
var afskaplega jarðbundin manneskja og
útilokaði fijótt þann möguleika. Smám
saman gerði hún sér ljóst að þessi kraft-
ur, sem færði til hluti, kom frá henni
sjálf'ri.
Hún tók að æfa sig i einbeitingu og
lærði að beina þessum eiginleikum sínum
að ákvcðnum hlutum. Einn af fyrstu vís-
indamönnunum, scm sýndi Ninel og
hæfileikum hennar áhuga, var Edvard
Naumov. Hann gerði margar tilraunir á
henni. Meðal annars tæmdi hann úr eld-
spýtustokki á borð og Nincl kreppti
hnefana yfir eldspýtunum og einbcitti
sér. Skyndilega færðust allar cldspýlurn-
ar að borðbrúninni og duttu svo niður á
gólllð.
Edvard gerði margar aðrar tilraunir
cl'tir þctla. Meðal annars voru gcrðar
meira en sextiu kvikmyndatökur al' Nincl
á meðan hún var að framkvæma aðgerð-
ir mcð hugarorku. Eilt al'því athygliverð-
asta, scm var kvikmyndað, var þcgar
Nincl slóð spölkorn l'rá iláti með saltupp-
lausn. í þcssu íláti var cgg. Mcð þvi að
einbcita sér mjög tóksl Nincl að brjóla
cggið og lét þvi næsl hvítuna og rauðuna
skiljast.
Þcgar tilraunin fór l'ram voru ýmis
mælitæki l'cst við Nincl. Þau sýndu að
hún var undir miklu andicgu og tilllna-
ingalcgu álagi.
Sá sem framkvæmdi áðurncl'nda til-
raun var dr. Gennadij Sergejcv. Hann
mældi líka rafmagnssviðið i kringum
Nincl. Á því augnabliki sem hún byrjaði
að skilja eggjahvítuna l’rá rauðunni l'ór
sviðið að titra með tíðni sem var um Ijór-
ar sveifiur á sckúndu.
Dr. Sergcjev dró þá áiyktun að þessi
tilringur hel'ði sömu áhril'og segulbylgj-
30 VIKAN 12 TBL