Vikan - 10.12.1987, Page 7

(
<kur, mamma?
„Bráðum koma blessuð
jólin, bömin fara að
hlakka til..Hver
kann ekki þessa huggu-
legu jólavísu, sem hefur
verið sungin á íslandi í
mannsaldra?
Jólin eru loksins að koma
aftur, með öllum skemmtilega
jólaundirbúningnum, grenilykt-
inni og ilminum frá jólabakstrin-
um. Jólin eru hátíð bamanna.
Sameiningartími íjölskyldunnar,
tákn ástar, friðar og vellíðunar.
Aðfangadagskvöld með kræsi-
legu matarborði og fallega
skreyttu jólatré umkringdu
marglitum jólapökkum er sú
mynd jólanna sem flest okkar
hafa frá barnæsku.
Jólin eru því sá tími ársins
sem okkur líður hvað best á sál-
inni, eða hvað?
Á jólunum eigum við að
minnast þeirra sem hafa það
ekki eins gott og við sjálf, svelt-
andi og stríðshrjáðra barna í
Afiríku og Líbanon, en hversu oft
lítum við okkur nær?
Fjöldi fólks á íslandi býr við
svo kröpp kjör að það getur
ekki veitt sér eða börnum sín-
um það jólahald sem alla
dreymir um. Gamla barnagrýlan
um að jólin fari kannski framhjá
heimilinu er raunveruleg stað-
reynd fyrir mörg íslensk böm.
Engir He-Man
kastalar eða
leisibyssur
„Um fjórðungur einstæðra
foreldra í Reykjavík þarf að
leita á náðir okkar hjá Félags-
málastofnun svo þeir geti séð
sér og bömum sínum farborða.
Um jólin er ástandið einstaklega
erfitt, því við höfum úr litlu að
spila, svo það er sáralítið sem
við getum gert aukalega fýrir
þetta fólk fyrir hátíðarnar. En
þetta fólk reynir með einhverj-
um hætti að halda jól með börn-
um sínum þrátt fyrir takmörkuð
efni,“ sagði Anný Haugen hjá
Félagsmálastofhun Reykjavíkur.
Anný segir það afar erfitt fyrir
böm á efnalitlum heimilum
þegar auglýsingaflóðið byrjar
fýrir jólin. „Sjónvarpið sýnir
endalausar hvatningar til barna
um að þau megi ekki vera án
allra skrautlegu leikfanganna, en
þeir em sárafáir skjólstæðing-
arnir okkar sem geta veitt böm-
um sínum nokkurn rnunað."
„Við hér emm bundin þagn-
arskyldu um einstök tilfelli, en
ég svík engan trúnað þótt ég
hvetji fólk til að sjá fýrir sér ein-
stæða móður, sem hefur kannski
ekki í neitt hús að venda, á enga
fjölskyldu að sem getur hjálpað.
Hún er jafnvel húsnæðislaus, en
hún verður að reyna að halda
jól með barninu sínu án þess að
geta veitt því það sem það van-
hagar um. Þessi dæmi em til hér
á landi og það em engir He-Man
kastalar í jólapökkunum hjá
þessu bami,“ segir Anný
Haugen.
Starfefólk félagsmálastofhana
um land allt segja það átakanleg-
ast þegar börnin gera sér ljóst
að þau búa við verri kjör en
skólafélagarnir eða nágrannarn-
■ „Um f jórðungur
einstæðra foreldra í
Reykjavík þarf að leita á
náðir okkar hjá Félags-
málastofnun svo þeir
geti séð sér og sínum
farborða," segir Anný
Haugen í viðtali við
Vikuna. Segir hún það
afar erfitt ffyrir bðrn á
efnalitlum heimilium
þegar auglýsingaflóðið
byrjar fyrir jólin ...
ir. Fallega jólamyndin um sam-
hentu fjölskylduna á ekki við
þau og þau fyllast einmana-
kennd. Jólahátíð barnanna verð-
ur að einkennilegri martröð
fyrir bæði móður og barn.
Litla stúlkan með eldspýtum-
ar er því enn til, þótt í nútíma-
legri útgáfu sé.
13.580 krónur
fyrir jólahaldi
Samkvæmt reglum Félags-
málastofhunar Reykjavíkur get-
ur einstæð móðir með eitt barn
fengið 13-580 krónur í hámarks-
styrk á mánuði til greiðslu á
álögðum sköttum og matar- og
fatakaupa fyrir sig sjálfa og
bamið. Anný Haugen segir að
flöldi einstæðra mæðra búi við
þau kjör að fa aðeins lágmarks-
laun í starfi og þurfi síðan að
greiða háa húsaleigu ásamt
barnapössun o.s.frv. Þegar föstu
útgjöldin em lögð saman er það
oft að launin hrökkva varla til
svo viðkomandi verður að leita
á náðir Félagsmálastofnunar til
að endar nái saman. Félagsmála-
stofnun er svo heimilt að bæta
þessum 13.580 krónum við
heimilisfjárhaginn hjá hinum
nauðstadda skjólstæðingi, svo
framarlega að hann geti sannað
að ekki sé afgangur frá launun-
um þegar föstu útgjöldin hafa
verið greidd. Ef hið nauðstadda
foreldri á t.d. á pappírnum 6000
krónur frá laununum eftir að
fastagjöldin hafa verið greidd
feer það aðeins 7.580 krónur frá
stofnuninni til að mæta öðmm
útgjöldum mánaðarins.
„Það gefur augaleið að börn
sem búa við þessar aðstæður
fara mikils á mis um jólin,“ segir
Anný Haugen.
Mikið álag
Félagsmálastofhun Reykjavík-
ur rekur einnig Mæðraheimilið
að Sólvallagötu 10 í Reykjavík.
Þar er pláss fýrir sjö mæður með
börn og er þar að jafhaði þröngt
setinn bekkurinn.
„Engin þessara kvenna hefur
kosið að vera í sambýli með
hinum, þannig að það má búast
við að sumum þeirra líði nokk-
uð illa. Yfirleitt em þetta mæður
sem em að koma úr sambúð eða
hjónabandi og börnin em því
afar vansæl. Það má ímynda sér
að jólahald á svona heimili sé
nokkuð sérstakt og þetta er mik-
ið álag fyrir börnin," sagði einn
starfemaður Félagsmálastofn-
unar.
Börn ofdrykkjufólks lifa í
stöðugum ótta fyrir jólin um að
pabbi eða mamma eyðileggi jól-
in með drykkjuskap. Vikan
ræddi við unga konu sem bjó
við það í barnæsku að faðir
hennar gerðist oft ofurölvi á að-
fangadagskvöld. „Þetta var oft
hræðilegt," segir hún. „Við vor-
um frekar fátæk, sem hefur
sennilega verið vegna óreglu
pabba, en mamma reyndi að
halda heimilinu saman og gera
eitthvað gott fýrir okkur um
jólin. Það var hins vegar eins og
pabbi missti alltaf móðinn þegar
dró nær jólum. Hann lofaði allt-
af öllu fögm og okkur þótti
þrátt fyrir allt vænt um hann,
svo við reyndum að trúa honum
og láta okkur hlakka til jólanna.
Við urðum oftast fyrir miklum
vonbrigðum og hann þjáðist af
svo mikilli sektarkennd að hann
grét og bað okkur að fýrirgefa
sér, en einhvern veginn gat
maður það ekki. Á endanum
gafet mamma upp og skildi við
pabba. Mér þótti alltaf mjög
vænt um hann þrátt fyrir fýlÚrí-
ið, því hann var góður við okkur
á milli og því leið mér alltaf
mjög illa á jólunum þegar ég
vissi að hann var einn og yfirgef-
inn og mamma hélt hátíðleg jól
með okkur krökkunum.“ - MG
VIKAN 7