Vikan - 27.04.1939, Síða 10

10
VIKAN
Nr. 17, 1939
Skyldan er fyrir öllu
Bárður horfði reiðilega á Karl, son
sinn. Kona hans flýtti sér að hnippa
í drenginn, sem sat kengboginn yfir
diskinum sínum og hámaði í sig matinn.
Bárður þagði og lét hana tala við dreng-
inn. Hann sat fyrir borðsendanum, lítill
og sperrtur, eins og konungur í hásæti
sínu. Klukkan var hálfsjö. Af sérstökum
ástæðum borðuðu þau seinna en venju-
lega.
— Ég er ekki ánægður með, hvemig
Karl hegðar sér, sagði Bárður, og konan
hans leit upp.
— Hvað er nú að ? spurði hún. — Hvað
hefir hann nú gert af sér?
— Hann æpti á heimleiðinni úr skólan-
um, sagði Bárður og reyndi að muna eftir
fleiru, sem hann gæti skammað drenginn
fyrir. — Ég heyrði greinilega í honum.
— Hvað er að heyra þetta, Karl, sagði
móðir hans ásakandi, og drengurinn beygði
sig enn meir yfir matinn.
— Réttu úr þér! sagði Bárður skipandi.
— Það er fallegt að sjá til þín núna. Réttu
úr bakinu, legðu vinstri hendina á borðið
og hættu að sötra, smánin þín!
Drengurinn rétti úr sér og lagði hend-
ina á borðið. Bárður glápti á hana.
— Jæja, líttu á, María, sagði hann.
— Já, Karl! sagði konan og glápti líka
á hendina.
— Þú hefir ekki þvegið þér lengi, sagði
Bárður. — Komdu með hina. Datt mér
ekki í hug, að hún væri sízt betri. Hvað
hefi ég oft sagt þér, að þú eigir að þvo
þér almennilega um hendumar, Karl. Þú
ert sóði, og þér dettur ekki í hug að gegna
því, sem þér er sagt. Þú skalt eiga mig á
fæti, ef þetta kemur fyrir aftur. Heyrirðu
það!
— Viltu ekki meira, góði minn, spurði
María, en maður hennar hristi höfuðið.
Karl ætlaði að fara að biðja um meira, en
móður hans tókst að ýta í hann með fæt-
inum. Bárði var ekki eins illa við neitt og
óhóf, — og hún gat gefið drengnum bita,
þegar Bárður var farinn út. Karl var á
gelgjuskeiðinu og þurfti mikið að borða, en
það skildi faðir hans ekki.
— Verði ykkur að góðu! sagði Bárður
og stóð upp. Karl hneigði sig í flýti, fyrst
fyrir föður sínum, síðan móður sinni og
ætlaði að rjúka út um leið og hann sagði:
— Takk fyrir matinn!
— Karl! kallaði faðirinn. Drengurinn
sneri við.
— Hvert á að fara? spurði Bárður.
— Bara til Agnars, sagði drengurinn.
— Ertu búinn að læra?
— Ég kann allt, svaraði Karl.
— Ég var ekki að spyrja að því, dreng-
ur. Svaraðu spurningunni. Ertu búinn að
læra eða ekki?
Smásaga.
— Já, ég gerði það strax og ég kom úr
skólanum.
— Gott, sagði Bárður. — Sæktu bæk-
urnar þínar. Ég ætla að hlýða þér yfir.
— Ég þarf að fara til Agnars, sagði
drengurinn vonsvikinn.
— Karl, gerðu það, sem hann faðir þinn
segir, sagði María. — Þú getur farið til
Agnars, þegar hann er búinn að hlýða þér
yfir.
— Skyldan er fyrir öllu. Það áttu að
vita, sagði Bárður.
— Mundu það, Karl, sagði María.
— Má ég sjá stundartöfluna þína, spurði
Bárður. — Á morgun áttu að hafa reikn-
ing, sögu, landafræði og þýzku. Sýndu mér
heimadæmin þín!
— Ég ætlaði að tala um þau við Agnar,
sagði Karl og leit niður fyrir sig.
— Tala við Agnar um heimadæmin þín ?
sagði Bárður gremjulega. — Þú ætlar með
öðrum orðum að láta hann reikna dæmin
fyrir þig. Þú ert dálaglegur sonur! Hvað
heldurðu, að kennaramir segðu, ef þeir
vissu þetta?-
— Þeir hljóta að mega spjalla um dæm-
in, sagði María.
— María, vertu ekki að sletta þér fram
í það, sem þú hefir ekkert vit á, sagði
Bárður. Auðvitað á hver nemandi að reikna
sín dæmi sjálfur. Annars er engin meining
í því að láta alla nemendurna fá sömu
dæmin.
— Ég hélt . . . byrjaði María.
— Maður á aldrei að halda neitt, sagði
Bárður. — Jæja, Karl, þú ferð ekki fet
til Agnars í kvöld. Þú verður heima og
reiknar dæmin þín sjálfur. Þá er það sag-
an . . . Nú, héðan og hingað . . . Hvað
geturðu þá sagt mér um Friðrik mikla?
Karl þuldi, en Bárður fylgdist með í bók-
inni. Drengnum fipaðist nokkrum sinnum,
og faðirinn hnyklaði brýrnar. Karl fór nú
að stama og síðan hætti hann alveg.
— Þetta kallarðu að kunna, sagði Bárð-
ur. — Við skulum snúa okkur að landa-
fræðinni. Ár og bæir í Þýzkalandi. Hana,
láttu það koma!
Karl byrjaði, en missti þráðinn, byrjaði
á ný, hætti og gafst alveg upp.
Faðirinn lokaði bókinn og sló drengnum
utan undir.
— Þetta er til stórskammar, sagði hann.
— Þú þóttist kunna þetta, en kannt ekki
eitt einasta orð. Þú ert ekki einungis lat-
ur, heldur lýgurðu í þokkabót.
— Hann var svo órólegur, sagði María
skjálfandi röddu.
— María, þú getur alls ekki varið þetta,
sagði Bárður. — Það er þér að kenna,
hvernig strákurinn er. Ef menn vanrækja
skyldur sínar, þegar þeir eru börn, halda
þeir því áfram, þegar þeir verða fullorðnir.
Hvemig haldið þið, að þefta væri, ef ég
hefði ekki gegnt skyldu minni? Þið eigið
gott og fallegt heimili. Haldið þið, að þetta
hafi ekki verið neitt að koma þessu upp?
Jú, það hefir aðeins gengið með því að
hugsa alltaf um skyldurnar, vanrækja
aldrei vinnuna, þó að það hafi oft verið
erfitt.
— Þú veizt vel, að við erum þér þakklát,
sagði María. — eins veiztu, að ég tala oft
við Karl um dugnað þinn og hvet hann til
að feta í fótspor þín.
— Hið mikla boðorð í lífinu er, að gegna
skyldu sinni, hvar sem maður er. Það er
ekkert aðalatriði, hvaða atvinnu maður
hefir, heldur hvernig maður rækir hana.
Ef ég hefði ekki gegnt skyldum mínum
með dyggð og dugnaði, hefðu kjör ykkar
verið öðruvísi. Ég byrjaði með tvær hend-
ur tómar. Þessvegna hefi ég ekki eins
mikla andstyggð á neinu eins og þeim, sem
vanrækir skyldu sína. Karl, nú lærir þú
lexíurnar þínar þangað til þú kannt þær
upp á þína tíu fingur. Þú færð ekki að
leika þér í þrjá daga. Þú sérð um það,
María. Karl, farðu niður í kjallara og
sæktu blómakörfuna.
Skömmu síðar ók Bárður á hjólinu sínu
með blómakörfuna fyrir framan sig inn í
bæinn. Þegar hann var farinn, settist Karl
við lestur, en móðir hans var önnum kaf-
in í eldhúsinu. Síðan lokaði hann bókinn
og fór fram til móður sinnar.
— Hvers vegna er pabbi svona — sagði
hann. — Ég þoli þetta ekki. Hann er verri
en —
Hvernig talarðu, bam, sagði móðirin. —
Þú átt að bera virðingu fyrir honum föður
þínum. Hann er strangur, en duglegur.
Allir bera virðingu fyrir honum og það átt
þú að gera líka. Hann vill þér vel. Hann
vill, að þú sért eins skyldurækinn og
hann er.
— Nú fer ég yfir til Agnars, sagði
Karl. — Ég get ekki reiknað dæmin
sjálfur.
— Jæja, en vertu ekki lengi, sagði
móðir hans. Hún var að búa sér til kaffi.
Nú gat hún verið í friði þangað til Bárð-
ur kæmi heim. Hún naut þess að vera
alein. Það var alveg eins og Bárður væri
ekki til.--------
Blómasalinn gekk inn um dyrnar á
stóru, uppljómuðu veitingahúsi. Hann
kinkaði kolli til dyravarðarins og lagði
körfuna frá sér á meðan hann fór úr
frakkanum.
— Jæja, hvemig gengur? spurði hann.
— Er fullt hús?
— Ekki dugir að kvarta, sagði dyra-
vörðurinn.
Bárður leit í spegihnn. Bláu fötin vom
hrein, en dálítið slitin. Svona átti það að
vera. Hárið fór vel og hann var vel rak-
aður.
Framh. á bls. 21.