Vikan - 27.04.1939, Page 11

Nr. 17, 1939
VIKAN
11
Ein klukkustimd í himnaríki;
Framtíðarflugið og Briems-túnið
Hátt úr lofti, vinur kær, er Vatnsmýr-
in til að sjá eins og dálítil óreglu-
lega strikuð og illa rifin, mórauð
pappírsörk, — bráðum verður hún græn.
Þessi strik eru girðingar og skurðir, en
breiðast þeirra er vegurinn, sem gengur frá
Njarðargötu suður yfir þvera mýrina.
Hann er eins og svart ör eftir misheppn-
aða kviðristu á miklum líkama! I mýrinni
miðri, skammt austan við þessa svörtu
rönd, stendur ofurlítill skúr. Geislar
ádegissólarinnar kvika og iða á þakinu.
Spölkom sunnan við þessa litlu skemmu
standa nokkrir menn og bjástra við eitt-
hvað. Þeir em næsta litlir, en við sjáum
samt, hvernig þeir standa álútir, spyma í,
hnykkja á og ýta fyrir sér einhverju, sem
gljáir og sindrar, svo að engin ákveðin
lögun sést á því. Þetta eru nokkrir menn
úr hópi hinna áhugasömu flugæsku Is-
lands, óþreytandi fulltrúar framtíðarinnar
og hraðans, menn sem hugsa um flug og
dreymir um flug nætur og daga. Kann-
ske eru þetta atvinnulausir unglingar, sem
hafa tapað trúnni á jarðneskri lífsbaráttu
og vilja hef ja leit að gulli og grænum skóg-
um á meðal skýjanna og fugla himinsins,
— eða kannske eru þetta reyndir menn í
ábyrgðarstöðum, sem em að svíkjast und-
an skyldustörfum sínum, fyrir flugmála-
áhugann einan saman. Fyrir þessum mönn-
um er Örn Johnson, flugmaður, og þessi
spegilgljáandi hlutur, sem þeir eiga í stimp-
ingum við, er landflugan T.-F.-SUX. Þeir
em að ýta henni út úr skýlinu og skrúfa
á hana vængina, því skúrinn er svo lítill,
að það verður að afvængja „fuglinn", áður
en hann er látinn í hús.
Sá áhugi, sem nú er með þjóð vorri
fyrir flugmálum, er þriðja og vonandi
síðasta fæðingarhríð reglubundinna flug-
samgangna hér á landi. Þegar hægja tók
eftir ógnaröld stríðsins bundust nokkrir
framsýnir og framtakssamir menn hér í
Reykjavík samtökum til að kaupa hingað
landflugu. En byrjunarörðugleikar hinna
djörfu manna urðu ekki yfirstignir í það
skipti. Þeir vom nokkrum ámm á undan
sinni samtíð. Það skorti bæði f jármagn og
nægilega góð skilyrði, og kannske ekki sízt
góðan skilning alls þorra manna á þess-
arri merkilegu nýung. Tilraunin misheppn-
aðist. Vorið 1928 var aftur hafist handa
og önnur tilraun gerð að undirlagi margra
hinna sömu manna, er stóðu að þeirri fyrri.
Voru að þessu sinni með aðstoð þýzka flug-
félagsins ,,Luft-Hansa“, fengnar hingað
tvær sjóflugur. Útgerð þessi reyndist um
of kostnaðarsöm og fékk ekki borið sig.
Þannig fór önnur tilraunin út um þúfur.
Var nú almennt litið svo á, að hér væm
engir möguleikar fyrir hendi til að reka
aðrbært samgönguflug. En þessi síðari
tilraun hafði meiri áhrif en marga grun-
aði og gróf djúpt um sig í hugum nokk-
urra unglinga, sem þegar ákváðu að helga
krafta sína þessum málefnum og bera þau
fram til sigurs. Og það em þessir menn,
sem í verkinu hafa endurvakið vonir
manna um það, að hér muni geta þrifist
varanlegar, reglubundnar flugsamgöngur.
Flugmennirnir Agnar Koefod-Hansen og
Örn Johnson em vaxnir upp úr síðari til-
rauninni, sem misheppnaðist. Þá voru þeir
drengsnáðar, sem fengu að fljúga og
öm Johnson flugmaður.
gleyma því aldrei síðan. Agnar gekk í
danska flugherinn 1934, lauk flugprófi og
öðlaðist réttindi til að stýra farþegaflug-
vél 1936. Síðan kom hann hingað heim
og hefir haft forystu í íslenzku flugmál-
um við hlið nokkurra „flug-gáfaðra“
áhrifamanna, sem vilja treysta framgang
þessarra mála og ljá þeim lið.
Örn Johnson stundaði flugnám í Banda-
ríkjunum í tvö ár og lauk burtfararprófi
(eommerceal) við Oakland-flugskólann í
Californiu fyrir síðustu áramót, en það er
talinn bezti flugskóli Bandaríkjanna. Eftir
komu sína heim hefir hann stjórnað land-
flugunni TF-Sux og iðulega flogið með
póst til Austurland og farið í nokkur
sjúkraflug, — en það eru samgöngubætur
og nýung, sem sveitabændur á Meðalland-
inu og Austfirðingar kunna vel að meta.
Flugfélag Akureyrar var stofnað 1937,
og keypti 'það sjóflugvélina TF-Öm, f jögra
manna far, sem í fyrrasumar gegndi póst-
og farþegaflutningi milli Norður- og Suður-
lands, auk margra tækifærisferða og nokk-
urs rannsóknarflugs, er hún hefir farið.
I síðustu viku hóf hún að nýju flugferðir
milli Akureyrar og Reykjavíkur.
Litlu fyrr var stofnaður félagsskapur til
eflingar svifflugi, Svifflugfélag Islands, er
hefir átt drjúgan þátt í að vekja áhuga
æskufólks fyrir þessarri íþrótt, sem um
leið er hagnýt undirstöðuþekking æðra
flugnáms.
Flugvélakostur okkar íslendinga er því
í dag ein sjófluga, tvær landflugur og
nokkrar svifflugur. Það er sennilega
minnsti „lofther" nokkurrar sjálfstæðrar
þjóðar, en þó nógu stór, eins og sakir
standa. Næsta sporið til framgangs flug-
málum okkar er viðunandi flugvöllur hér
í Reykjavík — í Vatnsmýrinni.
Ef við litum harnær tuttugu ár aftur
í tímann, og gætum horft yfir Vatnsmýr-
ina, eins og hún var þá, myndum við sjá
þetta sama: Nokkra menn á vappi í kring-
um litla landflugu við lítinn skúr. Það var
fyrsta flugvélin, sem hingað kom til lands-
ins, og sú fyrsta, sem þandi vængina og
sveif í loftinu yfir Reykjavík. Stjórnandi
hennar var brezkur maður, Mr. Faber að
nafni, og fyrsti farþeginn, sem flaug yfir
þessa borg, var Garðar Gíslason, stórkaup-
maður. Þetta var 3. september 1919. Þenna
dag ættum við að helga flugmálum vorum
ár hvert og nefna: Flugmáladag íslands.
Svo skammt hefir okkur þá þokað fram
á tuttugu árum. Landfluga á Briemstúni
1919 og önnur á sama stað tuttugu árum
síðar. En við höfum margt lært af reynslu
síðustu tuttugu ára, og vitum nú meir en
áður.
Hvað verður á þessu túni 1959? Það er
ósk þeirra, sem hafa áhuga fyrir flugmál-
um og flugsamgöngum hér á landi, og ekki
skiptar skoðanir meðal þeirra, sem bezt
vita, að þama þurfi að gera flugvöll fyrir
Reykjavík, og annar heppilegri staður sé
ekki fyrir hendi til þeirra framkvæmda.
Og vonandi verður Briemstúnið orðið að
góðum flugvelli eftir tuttugu ár. Þá koma
landflugurnar svífandi úr loftinu frá
norðri, suðri og austri með hinni sömu
hversdagslegu ró og yfirlætisleysi, eins og
nú er um bílanna, sem aka leiðar sinnar
um götur bæjarins. Framtíðin biður um
landflugur og góða flugvelli og lendingar-
staði. Þær em ódýrari og þægilegri í með-
ferð en sjóflugur, séu sæmileg eða góð
lendingarskilyrði fyrir hendi. En auk þess,
sem mikils má vænta af reglubundnum
flugferðum í svo stóm og strjálbýlu landi
sem Island er, má búast við, að hér rísi
brátt öld einkaflugs og einkaflugvéla, þeg-
ar svo er nú komið, að léttar og meðfæri-
legar tveggja manna landflugur eru lítið
eitt dýrari í kaupum og rekstri, heldur en
góð einkabifreið.
Ó, þú fagra veröld og mikla framtíð,
með sjónvörp og einkaflugvélar, og ráð
Framh. á bls. 23.