Vikan - 10.07.1941, Blaðsíða 4

4
VIKAN, nr. 28, 1941
hvað. Ég fór til afa, sem var að lesa í
bók, gekk hljóðlega til hans og gróf and-
litið í kjöltu hans. ,,Afi,“ sagði ég, ,,við
þurfum ekki að hafa stigann þarna leng-
ur.“ Hann virtist verða mjög glaður, kall-
aði á garðyrkjumanninn og sagði við hann:
,,Taktu stigann strax burtu. Drengurinn
okkar stekkur ekki niður af húsþökum.“
Þessum atburði gleymi ég aldrei.“
Þegar hann hafði lokið við þessa sögu
frá æsku sinni, tók hann pensilinn og dró
upp táknið lygi. Það var sett saman úr
orðunum tala og ótaminn. Mér fannst þetta
mjög hógvær lýsing á því, sem er ljótt.
Hann sagði mér aðra sögu um afa sinn,
sem hlýtur að hafa verið mjög sérkenni-
legur og skemmtilegur maður. Einu sinni
sagði afi hans við hann: ,,Þú átt tvær lær-
dómsbækur, sem báðar eru um sama efnið.
Önnur er þykk og full af neðanmálsathuga-
semdum, en hin er mjög stuttörð. Hvora
þeirra líkar þér betur við?“
,,Þá stuttorðu,“ svaraði Li Yung Ku.
„Geturðu sagt mér af hverju?“
„Af því að það er auðveldara að lesa
hana, og hún fær mann til þess að hugsa
meira. Hin segir allt fyrir mann, svo að
maður þarf ekki að hugsa neitt sjálfur."
„Ágætt.“ Því næst fór afi hans með tvö
kvæði og spurði hann, hvort honum þætti
betra. Li litla þótti kvæðið, sem hann skildi
ekki, betra en kvæðið, sem hann skildi.
„Ágætt,“ sagði afi hans. „Segðu mér nú,
hvor myndin þér þykir fallegri, þessi hérna
með öndunum syndandi innan um sefið eða
þessi þarna með f jöllunum og rigningunni.“
„Myndin með rigningunni," svaraði
drengurinn.
„Hvers vegna?“
„Ég veit það ekki.“
„Jæja,“ sagði gamli spekingurinn. „Ef
til vill veiztu það samt, en veizt ekki,
hvernig þú átt að lýsa því. Hvernig hefðir
þú annars átt að velja rétt í bæði skiptin ?
Mundu, að öll listaverk eiga að vera sönn
og sjálfum sér samkvæm, en þau geta því
aðeins verið stórbrotin list, að þau vekji
hugsanir, sém þau búa ekki raunverulega
yfir. Leyndardómurinn við stórfengleik
listaverka býr í mætti þeirra til að vekja
hugsanir, sem þau túlka ekki beinlínis
sjálf. Þess vegna finnum við myndir í góð-
um skáldskap og skáldskap í góðum mynd-
um.“
Heilt ár leið. Li Yung Ku hafði með
hógværð kennt mér alla fyrstu kennslu-
bókina. Við höfðum dregið upp 1000 ein-
föld tákn. Orðasafn með um það bil 5000
táknum mundi vera nægilegt til þess að
geta lesið kínverskt dagblað. Svo langt gat
ég ekki vonað að komast. En ég hafði lært
margt annað af honum, sem ég skal aldrei
gleyma.
Hann sagði mér marga af algengustu
málsháttum Tíbetbúa. Þegar ég minnist
þeirra núna, bera þeir að vitum mínum
sama frísklega ilminn og þegar ég heyrði
þá í fyrsta sinn:
Maður sefur bezt á litlum kodda.
Þjófar stela aldrei bjöllum.
Lömb eru svo liðug, að þau sjúga kné-
krjúpandi.
Raunveruleg veðrátta býr í mönnunum
sjálfum, en ekki fyrir utan hús þeirra.
Jafnvel grimmur hundur dillar rófunni.
Andrúmsloftið er alltaf hreint, þegar
menn eru að hjálpa öðrum.
Li Yung Ku tók doktorsgráðu í heim-
speki og fór til Evrópu. Ég var mjög
hryggur að skilja við hann. En hann brosti
bara og fullvissaði mig um, „að þetta væri
aðeins um stundarsakir.“
Ári seinna fékk ég bréf, sem mér þótti
mjög vænt um að fá. Það var frá Kína.
Hann hafði fengið vinnu sem einkaritari
eins af hershöfðingunum. „En þetta er að-
eins um stundarsakir,“ skrifaði hann.
Næsta ár var hann orðinn prófessor í aí-
þjóðalögum við háskólann í Nanking. Fyrir
þremur árum skrifaði hann mér frá Berlín.
Þá var hann í kínversku sendisveitinni þar.
Nýlega frétti ég, að hann væri kominn
aftur til Kína og ætti að verða einkaritari
Chiang Kai-shek, æðsta manns Kína.
Ég veit, að hann muni sennilega hafa
ótal störf með höndum í einu, og að hann
leysir þau öll vel af hendi. Ég veit líka, að
táknið maður á að vera djarflega dregið
upp á blaðið, sérhvert blað — blaðið í
mannkynssögunni — og að maðurinn getur
verið bæði hógvær og djarfur.
Kína er nú í sárum. Ég sé daglega ljótar
klessur á kortinu yfir Kína í blöðunum
okkar. En ég hugsa um Li Yung Ku og
brosi eins og hann; því ég er þess fullviss,
að: „þetta er aðeins um stundarsakir.“
^iiMHiiiiiiimiiiiiiimiinHiiimnnniiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiinmiiiiiif/^
I Vitið pér pað?
E 1. Hverjar voru Urður, Verðandi og =
I Skuld ?
= 2. Hver er yfirmaður rússneska flotans? i
I 3. Hvenær fæddist Ferdiriand vonZeppelin |
f uppf inning-amaður ? |
| 4. Hver hefir samið bókina „Gerzka 1
í æfintýrið“ og um hvað er hún? i
l 5. Hverrar þjóðar var Giuseppe Verdi og =
i hvenær var hann uppi? |
i 6. Hver er ritari Sveins Björnssonar f
i ríkisstjóra ? i
f 7. Hver er Rabindranath Tagore og f
hvenær var hann fæddur?
f 8. Hvað hétu foreldrar Björns Jórsala- f
= fara ? =
i 9. Hvað þýðir orðið „drótt"? f
i 10. Hver skaut mistilteininum að Baldri i
i hinum hvíta? i
f Sjá svör á bls. 13. i
SKRÍTLUR.
Stjórn hlutafélags sat á ráðstefnu, þegar til-
kynnt var, að skrifstofudrengurinn hefði stolið
úr skiptimyntarkassanum. Forstjórarnir urðu sár-
reiðir, sem von var, en formaður stjórnarinnar
sagði: „Minnist þess, herrar mínir, að við byrj-
uðum allir í smáum stil.“
Maðurinn: Heyrðu, litli vinur minn, geturðu
sagt mér, hvort drengur, sem heitir Maríus Han-
sen á heima í þessu húsi?
Drengurinn: Hann er ekki heima. En ef þér
viljið gefa mér tíu aura, þá skal ég ná í hann.
Maðurinn: Þakka þér fyrir. Hérna er tíeyring-
ur. Hlauptu þá og náðu í hann.
Drengurinn: Það er ég.
Skotið í kaf.
Það mætti halda, að þessar
myndir væru frá stríði fyrr á
öldum, en í raun og veru er
þetta ein af bráðum þýzkra
sprengjuflugvéla. Á efri mynd-
inni er skipið þegar farið að
hallast, eftir að það hefir verið
hæft. Á neðri myndinni er það
farið að mara í kafi. Vegna
mikillar skipaþurftar eru Bret-
ar jafnvel farnir að nota segl-
skip til þess að brjóta hafn-
bann Þjóðverja.