Vikan - 01.04.1943, Page 1

Frœðslumálin á íslandi.
Jakob Kristinsson, fræðslumálastjóri, hefir skrifað eftirfarandi grein
fyrir Vikuna um fyrirkomulag pessara mála hér á landi:
r
ARIÐ 1907 voru samþykkt á Alþingi iyistu
lögin um almenna skólaskyldu og fræðslu
barna á aldrinum 10—14 ára. Átti Jón
Þórarinsson, skólastjðri í Flensborg og síðar-
fyrsti fræðslumálastjóri á Islandi, drýgstan þátt
í samþykkt þeirra. Sama ár voru og samþykkt
lög um Kennaraskóla íslands. Lög um fræðslu
barna hafa verið endurskoðuð og þeim breytt tví-
vegis síðan, 1926 og 1936, en meginatriði upp-
runalegu laganna frá 1907 eru í gildi enn i dag,
og til þeirra á embætti fræðslumálastjóra rætur
að rekja, þótt ekki væri sett ákveðin lög um það
fyrr en síðar.
Með lögunum um skólaskyldu barna, stofnmi
kennaraskóla og störf fræðslumálastjóra hófst
nýr þáttur í skólasögu landsins.
Nú epu á öllu landinu, auk Háskóla Islands, um
300 framhaldsskólar og barnaskólai', kostaðir af
ríkinu að nokkru eða öllu leyti. Framhaldsskól-
amir eru nálægt 50, en barnaskólar um 250.
Stjóm og fyrirkomulag fræðslumálanna er, í
örfáum orðum sagt, á þessa leið:
Stjóm og fjárreiður barnaskólanna allra og
flestra framhaldsskóla eru aðallega í höndum skóla-
stjóra og skólanefnda, en nokkrir framhaldsskólar
hafa þó engar skólanefndir. Formenn skólanefnda
em skipaðir af fræðslumálastjórninni og eru um-
boðsmenn hennar. Fyrir barnaskólana er skóla-
ráð og eiga sæti í því stjórn sambands íslenzkra
bamakennara, skólastjóri Kennaraskólans og
t'ræðslumálastjóri, og er hann formaður ráðsins.
Fjórir námstjórar ferðast nú um landið og hafa
eftirlit með barnaskólahaldinu og starfi skóla-
nefnda. Þeir em fulltrúar fræðslumálastjóra. En
fræðslumálastjóri er ráðunautur og aðstoðarmað-
ur kennsltunálaráðherra um skólamál. En kennslu-
málaráðherra hefir, eins og kunnugt er, æðstu
völd allra skóla- og kennslumála landsins. Æðsta
menntastofnun landsins, háskólinn, er undir stjórn
háskóiaráðs og kennslumálaráðherra. —
Viðvíkjandi verkahring fræðslumálastjóra má i
stuttu máli taka eftirfarandi fram:
Samkvæmt gildandi lögum er kennslumálaráðu-
Framhald á bla. a.
Jakob Kristinsson fræðslumálastjóri.