Vikan - 15.04.1943, Blaðsíða 7

VIKAN, nr. 15, 1943
7
Kennaraskólinn í Reykjavík.
Framhald aí forsíðu.
bnigðin kennslutilhögun í öðrum skólum
að því leyti, að nemendur fá þar undir-
búning til þess að kenna sjálfir síðar. Fer
sá undirbúningur fram undir handleiðslu
sérstakra æfingakennara, sem hafa fyrir-
lestra og samtalstíma og sýna nemendum,
hvernig kenna skuli og æfa þá sjálfa í að
kenna börnum. Til slíkra æfinga hefir
Kennaraskólinn nú tvær barnadeildir og
auk þess aðgang að stærsta smábarna-
slcóla bæjarins. Framtíðarhugmyndin er
sú að fá fullkominn æfingaskóla með öll-
mn ársdeildum. Auk æfinga skólans vant-
ar Kennaraskólann, svo sem vitað er,
bæði fimleikahús og heimavist. Væntan-
lega verður úr þessu bætt og skólanum
veitt þau híbýli, sem honum mættu hæfa
tíl frambúðar.
Aðsókn að skólanum hefir verið mjög
mikil undanfarin ár; sum árin ekki hægt
að hýsa alla. Nú í vetur eru nemendur
færri. Veldur því bæði dýrtíð, húsnæðis-
skortur og atvinna, og síðast en ekki sízt,
að af nemendum þeim, sem inntökupróf
þreyttu, náði ekki nema tæpur þriðjungur
prófi, og er það víti til varnaðar.
Nemendaf jöldi í vetur var um 60. Mest-
ur var nemendafjöldi veturinn 1939—’40.
Þá voru skráðir 1 skólann um haustið 101
nemandi.
Fastir kennarar við skólann eru nú 5
auk skólastjóra og stundakennarar 12,
sumir þeirra fastráðnir að nokkru hjá
Kennaraskólanum og að nokkru hjá öðr-
um skólum, svo sem Menntaskólanum.
Mikil áherzla hefir verið lögð á að ná í
sem flesta kennara með sérmenntun í sinni
grein.
Freysteinn Gunnarsson, núverandi skólastjóri Kennaraskólans, skrií'aði um séra Magnús Heiga-
son í skýrslu skólans árið 1929—’30, m. a. á þessa leið: .. Starf hans við Kennaraskólann
verður áreiðanlega talið aðal-æfistarf hans, þegar frá líður, enda mun áhrifa hans þaðan gæta
lengst og bezt. Starf hans þar er brautryðjendastarf. Hann tekur við skólanum í hvítavoðum
og skilar honum á lögaldri. Ekki er hægt að
segja, að ríkmannlega hafi verið lagt fram tii
ytri þarfinda skólans á uppvaxtarárum hans; oft
verið af litlu að taka og fátt fengizt nema með
eftirgangsmurium. En það, sem á hefir skort i
ytri aðbúð skólans, hefir hann fengið bætt í and-
legum verðmætum. Mannvalið, sem um skólann
skipaðist í fyrstu, hefði vel mátt sæma stærri
stofnun og ríkmannlegri. Þar var hvert sæti vol
skipað, en öndvegið bezt. Mannkostir séra
Magnúsar hafa ekki aðeins orðið sjálfum honum
til gæfu, heldur einnig mörgum öðrum, sem notiö
hafa handleiðslu hans. Stjóm skólans fór honum
svo vel úr hendl, að hvergi verður að fundið,
engin átök eða hávaði, öllu stjórnað með lipurð
og lagni, en ekki valdi. Sambúð hans við nem-
endur og kennara var hin bezta. 1 skólanum var
hann jafnan eins og góður heimilisfaðir. Um-
riyggja, hjálpfýsi og hlýleiki andaði í öllum orðum
hans og gerðum, og gott var að njóta vits hans
og geðspeki, ef ráða þurfti fram úr erfiðum við-
fangsefnum. Óþarft er að fjölyrða um kennslu-
hæfileika séra Magnúsar. I-að er alkunna, hversu
það starf lék í höndum hans. Hann var í senn
kennari og kennimaður með afburðum."
Fyrsti skólastjóri Kennaraskólans var
séra Magnús Helgason og stjórnaði hann
sltólanum frá byrjun 1908 og til árs-
ins 1929.
Haustið 1929 tók við skólastjóm núver-
andi skólastjóri Freysteinn Gunnarsson.
Hann er fæddur að Vola í Hraungerðis-
hreppi í Árnessýslu, sonur Gunnars Jóns-
spnar bónda og Guðbjargar Guðbrands-
dóttur konu hans, en ólst upp í Hróars-
holti í Flóa. Gekk í Kennaraskólann haust-
ið 1910 og útskrifaðist þaðan 1913. Tók
gagnfræðapróf sama vor og sat í 4. bekk
Menntaskólans veturinn 1913—14. Næsta
vetur las hann utanskóla og tók stúdents-
próf 1915. Las síðan guðfræði við háskól-
ann hér og lauk embættisprófi í marz
1919. Það sem eftir var vetrar kenndi
hann við Flensborgarskóla og sömuleiðis
veturinn 1919—20. Sigldi þá um vorið og
var erlendis IV2 ár til þess að kynnast
skólamálum. Ferðaðist víða um Norður-
lönd og Þýzkaland. Kom heim haustið
1921 og tók þá við kennslu í Kennaraskól-
anum. Aðalgrein var íslenzka, sem hann
kennir enn í dag. Fastur kennari skólans
var hann frá 1921 til 1929, er hann tók
við skólastjórn, svo sem áður er sagt.
Auk kennslu og skólastjórnar hefir hann
fengist við ritstörf. Má nefna Dansk-ísl.
orðabók, Setningafræði, Ritreglur, Staf-
setningarorðabók. Auk
bæði barnabækur og önnur
bindi smærri og stærri.
Freysteinn er kvæntur Þorbjörgu Sig-
mundsdóttur úr Reykjavík.
Kennaraskólahúsið.
þess þýðingar,
rit, yfir 30
Fyrslu Islending-ar, sem nutu kennaramenntunar.
Talið er, að fyrsti Islendingurinn, sem naut
kennaramenntunar, hafi verið Halldór Bjamason
frá Skildinganesi við Reykjavík. Hann innritaðist
í Blaagaards-kennarskóla í Danmörku árið 1803.
Halldór varð aldrei kennari hér heima. Hann
fluttist til Noregs að afloknu námi og varð þar
kennari, en andaðist þar rúmlega fertugur.
Pétur Guðjohnsen var næsti íslendingurinn, sein
naut kennaramenntunar. Hann var fæddur að
Hrafnagili í Eyjafirði 29. nóv. 1812, útskrifaðist
úr Bessastaðaskóla vorið 1835 og varð síðan um
nokkurt skeið verzlunarmaður og skrifari. Hann
stundaði nám í Jonstrup kennaraskóla (áður Blaa-
gaards) og tók fullnaðarpróf þaðan vorið 1840
og varð um haustið kennari við Reykjavíkurskóla.
En skólinn lagðist niður 1848, að mestu vegna
fjárskorts, og hvarf þá þessi fyrsti kennaralærði
Islendingur, sem hér fékkst við kennslu, að öðr-
um störfum.
Séra Magnús Heigason var fæddur í Birt-
ingaholti í Ámessýslu 12. nóv. 1857. Hann
varð skólastjóri Kennaraskólans frá stofnun
hans 1908 til vorsins 1929. Hann mótaði
skólann í kyrrlátum, þjóðlegum anda.
Framar allri þekkingu mat hann drenglyndi
og sannleik. Siðgæðisuppeldi taldi hann
þjóðina mestu varða. Þess vegna var hon-
um jafnan ríkt í huga, að nemendur færu
úr skóla hans sem mannkostamenn, engu
síður en fullir þurmm fróðleik, segir í
„Sögu alþýðufræðslunnar á íslandi".
Áður en séra Magnús kom að Kennara-
skólanum, hafði hann fjögur ár verið kenn-
ari við Flensborgarskólann, en þar áður
stundaði hann prestsstarf í tuttugu og tvö
ár og kenndi þá alltaf nokkuð á hverjum
vetri. Mun hann hafa stundað kennslu
meira eða minna á hverjum vetri i fimm-
tiu og þrjú ár.
Bækur eftir séra Magnús eru: „Uppeldis-
mál“, „Kvöldræður" og „Skólaræður". Auk
þess ritaði hann greinar á við og dreif um
uppeldismál og kristindóm.
Rikisstjórn Islands sæmdi séra Magnús
prófessors nafnbót. — Séra Magnús andað-
íst 21. október 1940.
Séra Magnús Helgason var kvæntur
Steinunni Skúladóttur frá Móeiðarhvoli. —
Frú Steinunn andaðist haustið 1929, þremur
nóttum eftir að þau hjón fluttu alfarin úr
Kennaraskólanum.